‘Het emancipatie-elan van de hele jaren 70 werd overal opgepikt’

Huishoudelijke en consumentenvoorlichting

'De Huishoudelijke Voorlichting ten Plattelande heette later Huishoudelijke en Consumentenvoorlichting HVP. Daar ben ik drie jaar emancipatiewerkster geweest. Vanaf 1980 gaf ik trainingen aan de docenten over hoe ze emancipatie in hun werk een rol konden laten spelen. De HVP werkte met docenten die cursussen gaven over onder andere gezonde voeding, omgaan met geld, lezingen over de positie van de huisvrouw. De HVP was een landelijke stichting die werkte op het platteland. De Federatie voor Huishoudelijke en Gezinsvoorlichting deed vergelijkbaar werk in de steden. Beide organisaties werden gesubsidieerd door de Rijksoverheid. In de jaren dertig gingen de medewerkers van de HVP op hun fiets met grote fietstassen en soms nog een lamp extra om zich te kunnen bijlichten, omdat het donker was. Ze gingen dan ergens heen en gaven een slachtcursus of een cursus matrassen maken of over de moestuin. Er was toen hier en daar grote armoede op het platteland. In latere jaren ging de HVP met de tijd mee en ontwikkelde ook andere cursussen, zoals 'Beter bewegen' en 'Koken met kruiden'. Er waren speciale cursussen voor mensen die als nieuwkomer naar Nederland kwamen, zoals uit Indonesië, Suriname en later Turkije en Marokko.

Weerstand

Voordat ik emancipatiewerkster werd, was ik al een keer als spreker bij de HVP benaderd. Het emancipatie-elan van de hele jaren zeventig werd overal opgepikt. Zo vroeg mw. Burema, directeur van de HVP, me voor een landelijke bijscholingsdag voor alle leerkrachten van de HVP en zei: "Het mag best een beetje pittig zijn hoor, want dan hebben we tenminste wat discussie." Dus ik gaf een pittig verhaal over traditie, emancipatie en de nieuwe tijd, en dat ook mannen hun steentje kunnen bijdragen in de huishouding en de zorg voor kinderen. Daar kwam toch een weerstand tegen! Die zaal ging zo ongeveer in opstand. Na afloop zei mevrouw Burema: "Prima gedaan hoor, dat is precies wat ik wilde." Die zaal had zoiets van, wat is dit nou toch voor een feministe. Een aantal mensen die konden daar helemaal niks mee.

Allerlei groeperingen

In een heleboel organisaties ging dat toen zo. Dan kwam emancipatie op de agenda te staan en daar kwam dan heel veel weerstand tegen. Geleidelijk aan kreeg dat een plek, de weerstand verdween en er kwam ruimte voor vernieuwing. Ik heb daar enkele jaren heel plezierig gewerkt. Dat gold niet alleen bij de HVP. Dat was met de VOS-cursussen ook. Dan lag er geld klaar in Den Haag voor een VOS-cursus en de gemeente hoefde alleen maar een briefje te sturen. Het kostte geen cent. Er waren hele discussies over in de gemeenteraad: "Daar gaan die huwelijken aan kapot. Daar werken we niet aan mee." Maar intussen waren er allerlei groeperingen die zeiden er zitten wel degelijk goede dingen in. De debatten waren soms fel, maar de vernieuwing zette echt door, ook op het platteland.

Eind jaren tachtig ongeveer stopte de overheidssubsidie en werd het werk van de HVP afgebouwd. Dat was jammer, want het was een unieke formule. De cursusleidsters waren deskundig en flexibel, en kwamen met hun aanbod in alle uithoeken van het land, ook op de eilanden en op plekken waar verder nauwelijks iets was.'

Dit verhaal is gemaakt door Jeanne van Poppel (Werkgroep Oral History Gelderland) op basis van een interview met Annelies de Vries, april 2010 te Wageningen en in september 2021 van haar reactie voorzien. Lees ook het andere verhaal dat Jeanne van Poppel op basis van dat interview schreef. 

Rechten

Jeanne van Poppel, Oral History Werkgroep Gelderland, CC-BY-NC