OrganisatiesOrganisaties SpecialsSpecials CanonsCanons Regio'sRegio's TijdvakkenTijdvakken Geschiedenis GelderlandThemas RoutesRoutes In de buurtIn de buurt ActueelActueel

Geschiedenis Gelderland

Deze website bevat verhalen uit de geschiedenis van Gelderland.

Struin door de verschillende thema’s, de hoogtepunten uit de provinciale geschiedenis in de Canons en ontdek het verleden van uw streek en gemeente!

U vindt hier ook dé culturele agenda van Gelderland en een overzicht van de bijbehorende culturele en historische organisaties. Daarnaast vindt u ook locatie-gebonden verhalen die gekoppeld zijn aan diverse routes. Deze zijn via de Layar-app of QR-code te beleven.


Wees welkom en kijk rustig rond in de rijkdom van de Gelderse geschiedenis!

De jagermeesters van Hoekelum

 Landgoed en kasteel Hoekelum

De geschiedenis van Hoekelum gaat terug tot de 14de eeuw. Het ontstaan is nauw verbonden met de jacht. Hoekelum zou van oorsprong een eenvoudig houten…

Meest recente verhalen

Koningstraat Beuningen
Op resten van de zuidelijke Limes-route
De Koningstraat is aangelegd door Frankische koningen op de resten van oude Romeinse wegen. We hebben het wat de Romeinen betreft dan over de zuidelijke...
Rooms-katholieke kerk Johannes de Doper. Bron: gemeentearchief Druten
Smits-orgel maakt Johannes de Doper-kerk een monument
Als je de Kerkstraat van Puiflijk binnenrijdt, zie je een driebeukige hallekerk met opvallende toren. In 1868 begon architect C. Weber...
Vergezicht met molen Batenburg. Bron: Wikimedia, RCE
Korenmolen Batenburg
Aan de Molendijk, niet ver van het kasteel staat de korenmolen. Eeuwenlang moesten boeren daar hun graan laten malen. ...
Noord-west zijde van de Protestantse Kerk in Boven-Leeuwen. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014.
Getouwtrek om de Protestantse Kerk
De Protestantse Kerk aan de Waalbandijk 19 te Boven-Leeuwen, benedendijks, ten oosten van de grote Wiel bij de Molenstraat, is in...
De schoorsteen van steenfabriek Vogelensangh is van ver te zien. Foto Hans Barten
Steenfabriek Vogelensangh
Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw had vrijwel ieder dorp aan de Waal een of meer steenfabrieken. Deest kende twee steenfabrieken, een...
Een grafheuvel bij Garderen, naast de Hoge Boeschoterweg
De grafheuvels bij Garderen
Wie rond Garderen door de bossen dwaalt, kan zich nauwelijks voorstellen dat 150 jaar geleden het gebied uit een bijna eindeloze heide bestond. In plaats...
Monument Woeste Hoeve ter nagedachtenis van de 117 slachtoffers. Ontworpen in 1992 door Tirza Verrips.
Hinderlaag bij de Woeste Hoeve
In de nacht van 6 op 7 maart 1945 leggen zes verzetsmannen een hinderlaag bij de Woeste Hoeve, langs de weg tussen Apeldoorn en Arnhem....
Tuinbouw in Elst, circa 1910 (Bron: de Gelderland Bibliotheek)
Boeren als veilingmeesters
Rond 1900 was het Rivierengebied een fruit- en tuinbouwgebied. Voor hun afzet waren de boeren afhankelijk van de steden. Een aantal boeren ging zelf naar...
Buurmalsen Jacobus
De Suitbertuskerk van Buurmalsen
Buurmalsen is een van de oudste dorpen van de streek, want het komt als 'Uberan Malsna' al voor in een akte uit 850. De kerk...
Sint Judocuskerk Hernen
Sint Judocuskerk Hernen, een baken in het landschap
De kerk heeft als patroonheilige Sint Judocus. Deze is door de Cisterciënzers van Leur, waar Hernen een tijdlang onder viel, meegebracht...
Vooraanzicht Kasteel Middachten met brug over de binnengracht in de achttiende eeuw © Jan de Beijer, Collectie Gelders Archief, PD
Nieuwe parkaanleg bij Huis Middachten rond 1700
Aan het einde van de zeventiende eeuw lieten de nieuwe bewoners van Middachten, Godard van Reede en zijn echtgenote Ursula van Raesfelt (en later Reinhard...
IJzeren tang gebruikt door de Bataven, waarschijnlijk een hulpmiddel van de veearts. © Museum het Valkhof
Bataafse veearts?
De Bataven stonden in de eerste eeuw vóór Christus bekend als zeer goede ruiters. In de grote Bataafse nederzetting die bij Tiel-Passewaaij werd opgegraven, vonden...
Francesco de Mendoza © Rijksmuseum CC-BY-SA
Spanjaard in Doetinchem
Francesco de Mendoza komt uit Aragon, Oost-Spanje. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is hij als legeraanvoerder eerst vooral actief in de Zuidelijke Nederlanden: België, Luxemburg en...
Waterradmolen de Ruitersmolen Beekbergen. Bron: RCE via wikimedia
Watermolen de Ruitersmolen
Watermolen de Ruitersmolen had als voorganger een papiermolen, die in 1606 door Marten Orges werd gesticht. Later kwam op de andere oever van de beek...
Slot Loevestein
Ontsnapping van Hugo de Groot
Hugo de Groot werd geboren te Delft op 10 april 1583. Al snel erkende men Hugo's talenten. Vanaf achtjarige leeftijd dichtte hij in het Latijn...
Het Oude Blokhuis in Harderwijk © Jcb (wiki) CC-BY-SA-3.0-NL
Het Nieuwe Blokhuis te Harderwijk
Harderwijk krijgt in 1231 stadsrechten en wordt snel een belangrijke Hanzestad. De economische groei is een gevolg van het stapelrecht op zeevis, bestemd voor het...
Sideron © Rijksmuseum CC-BY-SA
Bedienden aan het hof: Sideron
In 1763 komt de bediende Sideron als cadeau voor Willem V naar Nederland. Sideron komt van de kust van het Afrikaanse Guinee en is dan...
H. Servatiuskerk te Appeltern vanaf zuid-oostzijde. © Gerard Kouwenberg, 2014
Kerk gebouwd als reactie na ruzies met de hervormden
De oude Rooms-Katholieke Kerk in Appeltern, gebouwd volgens de eerste schriftelijke vermelding in 1134 of eerder, kent een stormachtige geschiedenis waarbij meermaals wapens tussen katholieken...
Kasteel Nederhemert (Bron: kasteel Nederhemert)
De bewoners van kasteel Nederhemert
De oudste delen van kasteel Nederhemert dateren uit het begin van de veertiende eeuw. Vanaf toen heeft het veel veranderingen ondergaan: het kasteel ontwikkelde zich...
Assueer Lubbert Adolph Torck © Geldersch Landschap & Kasteelen
Bewoners van Rosendael: Assueer Lubbert Adolph baron Torck en Jkvr. Louise C.W. Huyssen van Kattendijke
Assueer Lubbert Adolph baron Torck (1806-1842) is de eerste permanente bewoner van kasteel Rosendael. Hij is verantwoordelijk voor het huidige aanzicht van het kasteel en...
De grafkelder voor Catherina van Bourbon in de Stevenskerk © Stevenskerk
Een praalgraf voor Catherina van Bourbon
In 1512 heeft Karel van Gelre in de St. Stevenskerk in Nijmegen een praalgraf laten plaatsen voor zijn moeder. Maar wie was deze Catherina...
Soldaten rijden door het weiland
Operatie Veritable
Operatie Veritable begint in de ochtend van 8 februari 1945 met een onvoorstelbaar grote troepenmacht aan een opmars naar Duitsland. Door de dagenlange regen, de...
Zandwinplassen rondom Wijchen Gemeente Wijchen.jpg
Zandwinplas
Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Oude ansicht van het Ambtshuis in Druten
Het Ambtshuis in Druten
De Ambtshuisstraat is een bijzondere straat. Niet alleen door het ambtshuis, maar ook door het eerste officiële Drutense postkantoor links ernaast...
Het gemeentehuis van Lingewaal in Asperen (Bron: Gemeente Lingewaal)
De vorming van een kwartetgemeente
In het kader van de discussie over de gewestvorming in de jaren zeventig is met Vuren en Herwijnen regelmatig geschoven. In het ene plan zouden...
Piet Pelle op zijn Gazelle © De Nostalgiekrant
Gazelle: Koninklijk op vele manieren
Tegenwoordig is fietsen kinderspel. De eenentwintigste eeuw heeft ons kennis laten maken met de elektrische fiets. Deze zogenaamde e-bike geeft trapondersteuning tot ongeveer 25 kilometer...
Kasteel Rosendael heeft in de oorlog veel schade geleden. © Geldersch Landschap & Kasteelen
Kasteel Rosendael in oorlogstijd
Kasteel Rosendael loopt in de Tweede Wereldoorlog veel schade op. Het kasteel wordt tot driemaal toe zwaar getroffen. De oorlog heeft een lange nasleep, zowel...
De achtergevel van het huis met de aanzet van de aanbouw © Peter Schut CC-BY-NC
Restanten van het oude Stadhuis van Wageningen
De bouw van het nieuwe stadhuis van Wageningen zorgde slechts voor een kleine bodemingreep. Binnen de funderingen bleef de bodem nagenoeg onaangeroerd, alleen de funderingssleuven...
Ter gelegenheid van het tweejarige bestaan van het Nachtjagdgeschwader 1 werd onder meer een tekening gemaakt, voorstellende Falck op zijn Deelense 'Horst' © Gelders Archief
Wolfgang Falck
Na de Duitse invasie van Nederland werd vliegveld Deelen snel in bezit genomen door de Duitse Luftwaffe. Vanuit Düsseldorf vertrok begin juli 1940 commandant Wolfgang...
Een van de sokkels van de Teerose-stellingen
De Teerose-stellingen op de zuidelijke Veluwezoom
Sporen van de Tweede Wereldoorlog zijn nog overal in het Nederlandse landschap te zien. In Gelderland zijn niet alleen overblijfselen van Nederlandse verdedigingslinies te vinden,...
Het stadhuis in Culemborg, met de paardenmeter aan het bordes
De paardenmeter
Het stadhuis in Culemborg is een bijzonder monument. Het staat al sinds de 15e eeuw op dezelfde plek.
De schuur en voormalig synagoge op de 'Jodenhoek' te Druten.
De Jodenhoek
Oudere Drutenaren kennen de Nieuwstraat nog als de 'Jodenhoek'. Aan die straat, in de negentiende eeuw Brouwersstraat geheten, stond een gebouw dat vanaf 1860 tot...
Portret van theoloog Johannes Fontanus op 71-jarige leeftijd (prent door Willem Jacobsz. Delff, 1615) © Rijksmuseum Amsterdam (Rijksstudio) PDM
De Gelderse Reformatie
Jan van Nassau, de broer van Willem van Oranje wordt in 1578 aangesteld als stadhouder van Gelderland. Gelderland is op dat moment nog overwegend katholiek....
Buitengoed de Panoven in Zevenaar, een voormalige steenfabriek
De steenfabrieken van Gelderland
De schoorstenen van vele steenfabrieken staan als bakens langs de Gelderse dijken. Een aantal van deze steenfabrieken functioneert nog steeds. De oevers van de Gelderse...
Ontkerkelijking in Gelderland (Bron: Reformatorisch Dagblad, foto: Henk Visscher)
Ontkerkelijking in Gelderland
Vele eeuwen was het voor mensen vanzelfsprekend om in God te geloven. In de 21e eeuw lijkt het alsof kerken hebben afgedaan. Zo werden in...
Steenfabriek Bunswaard Beuningen © Bron: ACN
De Bunswaard bij Beuningen
Het uiterwaardenlandschap is ook ter hoogte van Beuningen ontstaan na het sluiten van de ringdijk rond het Land van Maas en Waal en Rijk van...
Pierre Cuypers aan zijn werktafel
Pierre Cuypers in Gelderland
De H.H. Ewaldenkerk in Druten, de Jezuïtenkerk in Nijmegen, het dominicanenklooster in Huissen en de Sint-Antoniuskerk in Kranenburg, allemaal Gelderse bouwwerken of restauraties van Gelderse...
Beekhuizen Gezicht vanuit de blokhut op de salon 12 06 1807. Bron: Collectie Oudheidkundige Kring Rheden Rozendaal, Walter de Wit
Gezangen der liefde
Elizabeth Maria Post (1755-1812) kon Biljoen en Beekhuizen zo vaak bezoeken als ze wilde. Zij woonde in Velp en had van Van Spaen de sleutel...
1928. Tijdens de opgravingen op de Ginkelse Heide te Ede o.l.v. kapitein H.J. Bellen. V.l.n.r. notaris W.F.J. Fischer; zoon van kapitein H.J. Bellen; zoon van W.F.J. Fischer; dochter van kapitein H.J. Bellen; H. Staf (rentmeester met strohoed); zittend in de kuil: kapitein H.J. Bellen; naast H. Staf staan boswachter P. Koudijs en W.F.C.H. Graaf Bentinck, heer van Kernhem. De gravers zijn vader en zoon Van Steenbeek (foto: archief Historisch Museum Ede).
Kapitein Bellen
De man die zich voor de Tweede Wereldoorlog heeft beziggehouden met het opgraven van grafheuvels in Ede en omstreken, was kapitein Bellen.
Holle boom bij kasteelruïne in Hemmen (Bron: Wikimedia)
Landgoed Hemmen
De eigenaar van het landgoed woonde vroeger in een kasteel op zijn land. In de eerste helft van de achttiende eeuw werd het kasteel door...
De Werenfriduskerk in Zieuwent
De St. Werenfriduskerk in Zieuwent
Midden in het land tussen Ruurlo en Lichtenvoorde ligt het gehucht Zieuwent. Het dorpje werd reeds genoemd in het jaar 1059 en is ontstaan op...
Het stadhuis in Doesburg (Bron: RCE, fotograaf: 'Cicero')
Vestingstad Doesburg
Doesburg wordt voor het eerst genoemd in een akte die gedateerd is tussen 1053 en 1071. In die tijd bestond de omgeving uit moerassen en...
Een verhaal van Carl Beke
Jeugdsentiment: Pim Pandoer
Kinderboekenschrijver Carl Beke is een beetje een mysterie. Van hem is bekend dat hij in 1913 werd geboren en overleed in 2007. Zijn werkzaam leven...
Een intacte Siegburg kan wordt geborgen uit één van de waterputten. © Archol
Opgravingen in Smachtenburg
In de zomer van 2017 is door Archol het laatste deel uitgevoerd van een langlopende opgraving in de nieuwbouwwijk Smachtenburg, gelegen tussen de Dorpsstraat en...
Enspijk pontveer
Van Enspijk naar Mariënweerd
Grote delen van Enspijks grondgebied behoorden vroeger tot de abdij Mariënweerd.
Karel Jan Bongaerts en zijn bouilloire, 2018 © Elisabeth Weeshuis Museum, foto: Roelien van Neck
Een bouilloire uit het voormalige Culemborgse internaat Mariakroon
Een koperen bouilloire van rond 1810 siert de woonkamer van Karel Jan Bongaerts uit Culemborg. De warmwaterketel is afkomstig uit het voormalige Culemborgse internaat Mariakroon,...
Huis Molecaten © M. Van de Leeuw, Wikimedia, CC-BY-SA 3.0
Huis en landgoed Molecaten bij Hattem
Rond Hattem, het meest noordoostelijke punt van de Veluwe, is het landschap ontstaan in de ijstijd toen het dooiwater beekjes veroorzaakte in de stuwwallen. Molecaten...
Het Koggeschip © RBT rivierenland
Tiel als Hanzestad
Tiel was ver voor hun Hanzelidmaatschap, rond het jaar 1000, al een zeer belangrijke handelsstad. De stad had al tolrecht en een eigen munt. Steden...
Vanuit de lucht zie je aan weerszijden van de dijk de nog bestaande delen (groen) van de oorspronkelijke crevasse (blauw) © Gemeente Beuningen
Crevasse, waterplas na een doorbraak
Voordat de eerste kades en dijken werden aangelegd, bestonden de 'beschermde gronden' alleen uit de hoger gelegen oeverwallen. Deze hielden enigszins het hoge water tegen....
Voormalig NCS BC6 Zuiderzeetram nu bij Gooise Tramweg Maatschappij © Erik Swierstra
De Zuiderzeetram
De Zuiderzeetram verbond Hattemerbroek en Nunspeet via Elburg met elkaar. Een zijtak legde een verbinding tussen Wezep en De Zande (Overijssel). De Zuiderzeetram reed slecht...

Inschrijven nieuwsbrief

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

T 026-3521690
E info@mijngelderland.nl
erfgoed gelderland
© 2018 - mijnGelderland
Disclaimer Colofon
Facebook Twitter Youtube