![](http://mijngelderland.nl/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3622/nijmegen-jan-van-goyen-1641-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?anchor=center&mode=crop&width=160&height=160&rnd=131323341910000000)
Verbeelding van de Waal
Verbeelding van de Waal laat letterlijk alle aspecten van de Waal zien. Vooral in beeld, maar ook in woord.
Lees introDe special is thematisch opgebouwd:
Verbeelding van de Waal is een samenwerkingsproject tussen De Bastei, Museum Het Valkhof, Erfgoed Gelderland, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, gemeente Nijmegen en Overland. Financieel mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland.
Betrokken organisaties
-
De Bastei
Centrum voor natuur en cultuurhistorieEen dagje uit in de natuur bij Nijmegen start hier! In dit interactieve...
-
Erfgoed Gelderland
Samen verleden toekomst gevenErfgoed Gelderland is een coöperatie van en voor erfgoedorganisaties....
-
Valkhof Museum
Kunst en archeologieIn het Valkhof Museum vindt u een topcollectie Romeinse archeologie,...
![Deze afbeelding van de Sint Elisabethsvloed (1421) is mogelijk een van de eerste schilderijen waarop de Waal staat afgebeeld (linksboven). Het een altaarstukpaneel van een onbekende meester (1490-1495). © Rijksmuseum PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3630/sint-elizabethsvloed-1421-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De boekenkist van Hugo de Groot, gemaakt tussen 1600 en 1615 © Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3471/boekenkist-hugo-de-groot-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn aan de Vluchtheuvelstraat in Dreumel in 1995. © Foto P. van Galen, RCE objectnr. 320.959 CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6346/vluchtheuvelstraat-dreumel-dijkmagazijn-1995-rce-p-van-gal.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Werkzaamheden in de uiterwaarden voor Ruimte voor de Rivier en natuurontwikkeling, hier aan het Pannerdensch kanaal. Foto Ruben Smit. © Beeldbank Rijkswaterstaat, Ruimte voor de Rivier, Ruben Smit](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3543/ruimte-voor-de-rivier-pannerdensch-kanaal-beeldbank-rijkswaterstaat-ruimte-voor-de-rivier-ruben-smit.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze pentekening uit 1827 is te zien dat de Waal bij Nijmegen ondiepten en zandbanken kent. Op de achtergrond de Gierpont met drijvers aan de kabel. © Museum Het Valkhof, pentekening van Balthazar Jooss](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3374/nijmegen-1827-museum-het-valkhof-balthazar-jooss.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Spiegelwaal bij Lent, geopend in december 2015, is een bijzondere nevengeul. Bruggen moesten worden verlengd en er ontstond een eiland: Veur-Lent © Johan Roerink CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3157/nevengeul-de-spiegelwaal-lent-2015-geopend-rijkswaterstaat-johan-roerink.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zalmvangst op onbekende plek in de Waal in 1918. Het 300 meter lange vangnet wordt met een paardenmolen aan wal getrokken. © Foto: C.J. Hofker, fotocollectie Het Leven (1906-1941), Spaarnestad Photo CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2808/zalmvangst-urn-gvn-sfa03-sfa022807210-large.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Pelgrimage naar de Keulse domkerk was al vanaf de middeleeuwen populier. Pelgrims konden als souvenier een Driekoningeninsigne kopen, zoals deze uit circa 1400. © collectie Museum Het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3715/01-driekoningeninsigne.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Boerderij Den Hoek te Gameren is gebouwd op een terp © Eduard van Iersel, cc-by-sa](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3273/boerderij_den_hoek_te_gameren-klein.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Steur was de grootste vis in Nederlandse wateren. Vrouwelijke steuren konden tot vier meter lang worden. Kuit was lekkernij (peelmoes, later kaviaar). © Bron: Universiteit van Amsterdam, Iconographia Zoölogica, 1700-1800. CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2804/steur-urn-gvn-uba01-iz14400025-d02-large.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Deze ets van Mattheus Berkenboom uit 1705 laat niet alleen de verdedigingswerken van Generaal Coehoorn zien, maar ook de bedrijvigheid op de Waal. © Via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd//media/3528/gezicht_op_de_vestingwerken_bij_nijmegen_aan_de_waal_nymegen_gefortificeert_door_de_heer_generael_coehoorn_-titel_op_object-_rp-p-1942-290.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het beleg van Schenkenschans in 1636 geschilderd door Gerrit van Santen © Rijksmuseum PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3477/gerrit-van-santen-het-beleg-van-schenckenschans-1636-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waaldijk bij Heesselt met peilschaal op 1 februari 1995 © Henri Comront, beeldbank Rijkswaterstaat CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3426/peilschaal-heesselt-1995.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Veel kunstenaars legden de weidsheid van het rivierenlandschap vast, vaak vanwege het landschap zelf, maar op deze ets om de fortificaties rond Nijmegen in beeld te brengen (Mattheus Berkenboom, 1705). © via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3619/nijmegen-mattheus-berkenboom-1705-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De spoorbrug over de Waal bij Zaltbommel in aanbouw in 1869. Er is nog een onderbrug te zien ten behoeve van de werkzaamheden. © Wikimedia Commons, Pieter Oosterhuis - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3379/spoorbrug-zaltbommel-1869-wikimedia-pieter-oosterhuis-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Mensen brengen zich in veiligheid op de dijk bij doorbraak door kruiend ijs bij Millingen in 1799 © Reinier Vinkeles, Topografie van Nederland, collectie Universiteitsbibliotheek Leiden](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3423/vinkeles-doorbraak-millingen.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Hoogtebeeld van binnendijkse geulpatronen van voor de bedijking ten westen van Weurt. De laaggelegen zuidelijke geul bestaat uit nat bos en grasland, dat beter bestand is tegen natte omstandigheden dan akkers en boomgaarden. © Jan Neefjes, Overland. Actueel Hoogtebestand Nederland.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6363/k-hoogtebeeld-weurt-met-straatnaam.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het kader van een lobby voor een Waalbrug bij Nijmegen werd in 1909 deze kaart uitgegeven, met de nog niet bestaande nieuwe brug als ontbrekende schakel © Museum het Valkhof, I. Jansz, 1909](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3371/kaart-toekomstige-waalbrug-uit-1909-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kostbare vuurstenen dolk, gevonden bij Lent © Museum Het Valkhof, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3702/dolk-lent.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De ondergang van Herwen in de Waal inspireerde kunstenaar Alphons ter Avest tot het kunstwerk Tuimelende Huizen © Alphons ter Avest, project Verdronken dorpen 2011](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3504/kltuimelende-huizen-alphons-ter-avest2.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kopergravure met stadsgezicht op Nijmegen vanaf de Waal met de in 1784 ingestorte Lappentoren © Ernst Karl Gottlieb Thelott en Hendrik Hoogers, 1784 of later, collectie Museum Het Valkhof CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3506/1982.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Foto uit 1908 van een opsnijdster bij een Waalsteenfabriek. © Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, De Nederlandse arbeidersbeweging tot 1918. PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3646/int-inst-soc-gesch-stenen-snijden.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Grafsteen met vermelding van de dam en het Carvium © Museum Het Valkhof, cc-by-sa](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3884/grafsteen-met-dam-en-carvium-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van kaart uit 1631 van de omgeving van de Ronduit in Bemmel. Naast de redoute ligt een gevaarlijke schaardijk. © Nico van Geelkercken, 1631, Bron: Gelders Archief, PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6354/uitsnede-5152-1636-1-0008-kopie.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Koning Lodewijk Napoleon bezoekt in 1809 Dalem aan de Waaldijk in de Tielerwaard © Reinier Vinkeles. Collectie Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3425/vinkeles-koning-lodewijk.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De overstroomde uiterwaarden bij Beuningen in 1993 © Bart van Eyck CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3122/hoogwater-1993-bij-beuningen-rijkswaterstaat-bart-van-eyck.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gezichtshelm van ijzer, bekleed met verzilverd brons van tussen 50 en 100 na Chr., gevonden in de Waal bij Nijmegen. De uitdrukkingsloze gelaatstrekken moesten, zo nemen we aan, angst aanjagen bij de tegenstander. © collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3480/gezichtshelm-van-ijzer-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![“Toen wij bij Lent afscheid van onzen voerman namen, zagen wij Nijmegen in een soort van Amphitheater voor ons uitgespreid, met de brede Waal voor dezelve,” schreef Willem de Clercq in 1815. © Aquarel Paulus van Liender, 1752, collectie Museum Het Valkhof - CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3716/05-toen-we-bij-lent.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zaltbommel op een ongedateerde pentekening © Collectie Gelderland Stadskasteel Zaltbommel, maker onbekend](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3240/zaltbommel-ongedateerd-via-cg-stadskasteel-zaltbommel.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Grenspaal tussen Hellouw en Haaften © Rien de Schipper, Overzicht Grenspalen in Nederland, Gelderland 1](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3149/grenspaal-hellouw-en-haaften-rien-de-schipper-overzicht-grenspalen-nl-gld-1.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze foto uit 1967 protesteren jongeren tegen het vervuilde rivierwater van het rivierbad van Tiel. “Geen woorden, maar baden.” © via Collectie Gelderland, Flipje en Streekmuseum Tiel](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3548/protest-vervuilde-rivierwater-flipje-en-streemuseum-tiel-via-colgeld.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Waaldijk met kerkje van Hien. Het water rechts van de dijk is een strang, een overblijfsel van de Waal dat de dijk ooit bedreigde. (ongedateerd) © C.J. Steenberg, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, CC-BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3511/kerkje-hien-rce.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In Brakel moest in 1975 onder meer het voormalige gemeentehuis voor dijkversterking wijken. Sinds 1980 staat op de plek van het gemeentehuis het Vrouwtje van Brakel, dat zorgelijk over de Waal tuurt. © Via Collectie Gelderland, Gelderland in Beeld, gemeente Zaltbommel](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3549/vrouwtje-van-brakel-beelden-van-gelderland-via-colgeld.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Belegering van de stad Nijmegen door Prins Maurits 1591, die voor zijn troepen gebruik maakt van een schipbrug (linksboven) over de Waal. © Regionaal Archief Nijmegen PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3378/schipbrug-nijmegen-reg-archief-nijmegen-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gezicht op de Ooijpolder vanaf de Holleweg bij Berg en Dal, omstreeks 1860. Rivierzanden liggen op de stuwwal hoog boven de huidige rivier. © Museum het Valkhof, Willen Carel Nakken](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3119/gezicht-op-de-ooijpolder-ca-1860-museum-het-valkhof-wc-nakken.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Globale indicatie van de inundatiegebieden en belangrijkste versterkingen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. © Niels Bosboom CC-SA 3.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3489/nieuwe_hollandse_waterlinie-niels-bosboom-cc-sa-30.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van een rivierkaart van omstreeks 1830, met het wiel, de nieuwe dijk erachter en daar weer achter de kwelkade. Rivierkaarten geven honderden wielen aan met steeds het jaartal van de bijbehorende dijkdoorbraak, voor zover bekend. © Rivierkaarten, 1e druk, serie 1, 1830-1832](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6351/k-rivierkaart-bemmel-1830.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn Bemmel in 2016. © Foto: Pieter Delicaat, september 2016. Wikicommons, CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6348/k-bemmel_-lingewaard-_dijkmagazijn_pm16-1.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De naar het noorden toe verschuivende Waal die Bemmel bedreigt en de landtong die daar bij ontstond. In de landkaart is met vage lijntjes aangegeven waar de bocht zal worden doorsneden. © Kaart van Van Geelkercken, 1649. Gelders Archief.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6355/k-5434-1661-56-0003.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Vernielde Waalbrug bij Nijmegen. De Waalbrug werd op 10 Mei 1940 opgeblazen vlak voor Duitse troepen de brug konden bereiken. © Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3496/waalbrug-nijmegen-10-05-1940-beeldbank-rijkswaterstaat.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waalhaven van Nijmegen was tot de jaren ’80 een belangrijk industriegebied; daarna nam het belang van de industrie en de haven voor de oude Waalsteden af © Beeldbank Rijkswaterstaat, Henri Cormont](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3537/scheepvaart-op-de-waal-bij-nijmegen-beeldbank-rijkswaterstaat-henri-cormont.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Zwarte Kuil bij Loenen, op de achtergrond de Waaldijk. © Wielenreceptenboek, Landschapsbeheer Gelderland, Ferdinand van Hemmen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3209/zwarte-kuil-bij-loenen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Impressie van de Romeinse brug bij Nijmegen © Illustrator Peter Nuyten](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3384/romeinse-brug-huis-van-de-nijmeegse-geschiedenis-rechten-onbekend.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Splitsingspunt van Rijn en Waal bij de Schenkenschans omstreeks 1640. De Waal was toen al een grotere tak dan de Rijn. Rond het splitsingspunt liggen veel fortificaties. Noord is onder. © Atlas van Loon, Joh. Jacobi Schort, ca. 1640](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3132/splitsing-rijn-waal-1640-met-schenkenschans-atlas-van-loon-jj-schort.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze ets van Jan Caspar Philips uit 1741 zijn links van de aanlegsteiger van de gierpont baders te zien. © Jan Caspar Philips, 1741, collectie Museum Het Valkhof - CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3730/16-ets-philips-1741-mhv.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dit schilderij van J.D.C. Veltens laat de watersnood van 1855 als een soort stripverhaal zien met het kruiende ijs, de dijkdoorbraak en het ondergelopen land. © Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3640/watersnood-1855-jdc-veltens-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het Weurtsch Straatje zijn autochtone bomen en struiken gevonden – zoals deze Spaanse Aken - die karakteristiek zijn voor de oorspronkelijke ooibossen in de uiterwaarden. © Robert Ceelen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3552/weurtsch-straatje-robert-ceelen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De schilder Jan Toorop woonde tussen 1908 en 1916 in Nijmegen. Hij schilderde er weinig, maar maakte wel dit Gezicht op Ooy en de Waal, gezien vanaf de Batavierenweg. © Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3627/ooy-jan-toorop-1908-16-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Vismarkt aan de Waal in Nijmegen in de negentiende eeuw. © Regionaal Archief Nijmegen, via CollectieGelderland.nl CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2816/vismarkt-aan-de-waal-bij-nijmegen-ran-cc0.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Deze afbeelding van de Sint Elisabethsvloed (1421) is mogelijk een van de eerste schilderijen waarop de Waal staat afgebeeld (linksboven). Het een altaarstukpaneel van een onbekende meester (1490-1495). © Rijksmuseum PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3630/sint-elizabethsvloed-1421-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De boekenkist van Hugo de Groot, gemaakt tussen 1600 en 1615 © Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3471/boekenkist-hugo-de-groot-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn aan de Vluchtheuvelstraat in Dreumel in 1995. © Foto P. van Galen, RCE objectnr. 320.959 CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6346/vluchtheuvelstraat-dreumel-dijkmagazijn-1995-rce-p-van-gal.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Werkzaamheden in de uiterwaarden voor Ruimte voor de Rivier en natuurontwikkeling, hier aan het Pannerdensch kanaal. Foto Ruben Smit. © Beeldbank Rijkswaterstaat, Ruimte voor de Rivier, Ruben Smit](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3543/ruimte-voor-de-rivier-pannerdensch-kanaal-beeldbank-rijkswaterstaat-ruimte-voor-de-rivier-ruben-smit.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze pentekening uit 1827 is te zien dat de Waal bij Nijmegen ondiepten en zandbanken kent. Op de achtergrond de Gierpont met drijvers aan de kabel. © Museum Het Valkhof, pentekening van Balthazar Jooss](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3374/nijmegen-1827-museum-het-valkhof-balthazar-jooss.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Spiegelwaal bij Lent, geopend in december 2015, is een bijzondere nevengeul. Bruggen moesten worden verlengd en er ontstond een eiland: Veur-Lent © Johan Roerink CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3157/nevengeul-de-spiegelwaal-lent-2015-geopend-rijkswaterstaat-johan-roerink.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zalmvangst op onbekende plek in de Waal in 1918. Het 300 meter lange vangnet wordt met een paardenmolen aan wal getrokken. © Foto: C.J. Hofker, fotocollectie Het Leven (1906-1941), Spaarnestad Photo CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2808/zalmvangst-urn-gvn-sfa03-sfa022807210-large.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Pelgrimage naar de Keulse domkerk was al vanaf de middeleeuwen populier. Pelgrims konden als souvenier een Driekoningeninsigne kopen, zoals deze uit circa 1400. © collectie Museum Het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3715/01-driekoningeninsigne.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Boerderij Den Hoek te Gameren is gebouwd op een terp © Eduard van Iersel, cc-by-sa](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3273/boerderij_den_hoek_te_gameren-klein.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Steur was de grootste vis in Nederlandse wateren. Vrouwelijke steuren konden tot vier meter lang worden. Kuit was lekkernij (peelmoes, later kaviaar). © Bron: Universiteit van Amsterdam, Iconographia Zoölogica, 1700-1800. CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2804/steur-urn-gvn-uba01-iz14400025-d02-large.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Deze ets van Mattheus Berkenboom uit 1705 laat niet alleen de verdedigingswerken van Generaal Coehoorn zien, maar ook de bedrijvigheid op de Waal. © Via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd//media/3528/gezicht_op_de_vestingwerken_bij_nijmegen_aan_de_waal_nymegen_gefortificeert_door_de_heer_generael_coehoorn_-titel_op_object-_rp-p-1942-290.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het beleg van Schenkenschans in 1636 geschilderd door Gerrit van Santen © Rijksmuseum PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3477/gerrit-van-santen-het-beleg-van-schenckenschans-1636-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waaldijk bij Heesselt met peilschaal op 1 februari 1995 © Henri Comront, beeldbank Rijkswaterstaat CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3426/peilschaal-heesselt-1995.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Veel kunstenaars legden de weidsheid van het rivierenlandschap vast, vaak vanwege het landschap zelf, maar op deze ets om de fortificaties rond Nijmegen in beeld te brengen (Mattheus Berkenboom, 1705). © via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3619/nijmegen-mattheus-berkenboom-1705-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De spoorbrug over de Waal bij Zaltbommel in aanbouw in 1869. Er is nog een onderbrug te zien ten behoeve van de werkzaamheden. © Wikimedia Commons, Pieter Oosterhuis - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3379/spoorbrug-zaltbommel-1869-wikimedia-pieter-oosterhuis-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Mensen brengen zich in veiligheid op de dijk bij doorbraak door kruiend ijs bij Millingen in 1799 © Reinier Vinkeles, Topografie van Nederland, collectie Universiteitsbibliotheek Leiden](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3423/vinkeles-doorbraak-millingen.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Hoogtebeeld van binnendijkse geulpatronen van voor de bedijking ten westen van Weurt. De laaggelegen zuidelijke geul bestaat uit nat bos en grasland, dat beter bestand is tegen natte omstandigheden dan akkers en boomgaarden. © Jan Neefjes, Overland. Actueel Hoogtebestand Nederland.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6363/k-hoogtebeeld-weurt-met-straatnaam.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het kader van een lobby voor een Waalbrug bij Nijmegen werd in 1909 deze kaart uitgegeven, met de nog niet bestaande nieuwe brug als ontbrekende schakel © Museum het Valkhof, I. Jansz, 1909](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3371/kaart-toekomstige-waalbrug-uit-1909-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kostbare vuurstenen dolk, gevonden bij Lent © Museum Het Valkhof, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3702/dolk-lent.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De ondergang van Herwen in de Waal inspireerde kunstenaar Alphons ter Avest tot het kunstwerk Tuimelende Huizen © Alphons ter Avest, project Verdronken dorpen 2011](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3504/kltuimelende-huizen-alphons-ter-avest2.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kopergravure met stadsgezicht op Nijmegen vanaf de Waal met de in 1784 ingestorte Lappentoren © Ernst Karl Gottlieb Thelott en Hendrik Hoogers, 1784 of later, collectie Museum Het Valkhof CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3506/1982.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Foto uit 1908 van een opsnijdster bij een Waalsteenfabriek. © Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, De Nederlandse arbeidersbeweging tot 1918. PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3646/int-inst-soc-gesch-stenen-snijden.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Grafsteen met vermelding van de dam en het Carvium © Museum Het Valkhof, cc-by-sa](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3884/grafsteen-met-dam-en-carvium-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van kaart uit 1631 van de omgeving van de Ronduit in Bemmel. Naast de redoute ligt een gevaarlijke schaardijk. © Nico van Geelkercken, 1631, Bron: Gelders Archief, PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6354/uitsnede-5152-1636-1-0008-kopie.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Koning Lodewijk Napoleon bezoekt in 1809 Dalem aan de Waaldijk in de Tielerwaard © Reinier Vinkeles. Collectie Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3425/vinkeles-koning-lodewijk.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De overstroomde uiterwaarden bij Beuningen in 1993 © Bart van Eyck CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3122/hoogwater-1993-bij-beuningen-rijkswaterstaat-bart-van-eyck.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gezichtshelm van ijzer, bekleed met verzilverd brons van tussen 50 en 100 na Chr., gevonden in de Waal bij Nijmegen. De uitdrukkingsloze gelaatstrekken moesten, zo nemen we aan, angst aanjagen bij de tegenstander. © collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3480/gezichtshelm-van-ijzer-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![“Toen wij bij Lent afscheid van onzen voerman namen, zagen wij Nijmegen in een soort van Amphitheater voor ons uitgespreid, met de brede Waal voor dezelve,” schreef Willem de Clercq in 1815. © Aquarel Paulus van Liender, 1752, collectie Museum Het Valkhof - CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3716/05-toen-we-bij-lent.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zaltbommel op een ongedateerde pentekening © Collectie Gelderland Stadskasteel Zaltbommel, maker onbekend](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3240/zaltbommel-ongedateerd-via-cg-stadskasteel-zaltbommel.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Grenspaal tussen Hellouw en Haaften © Rien de Schipper, Overzicht Grenspalen in Nederland, Gelderland 1](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3149/grenspaal-hellouw-en-haaften-rien-de-schipper-overzicht-grenspalen-nl-gld-1.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze foto uit 1967 protesteren jongeren tegen het vervuilde rivierwater van het rivierbad van Tiel. “Geen woorden, maar baden.” © via Collectie Gelderland, Flipje en Streekmuseum Tiel](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3548/protest-vervuilde-rivierwater-flipje-en-streemuseum-tiel-via-colgeld.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Waaldijk met kerkje van Hien. Het water rechts van de dijk is een strang, een overblijfsel van de Waal dat de dijk ooit bedreigde. (ongedateerd) © C.J. Steenberg, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, CC-BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3511/kerkje-hien-rce.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In Brakel moest in 1975 onder meer het voormalige gemeentehuis voor dijkversterking wijken. Sinds 1980 staat op de plek van het gemeentehuis het Vrouwtje van Brakel, dat zorgelijk over de Waal tuurt. © Via Collectie Gelderland, Gelderland in Beeld, gemeente Zaltbommel](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3549/vrouwtje-van-brakel-beelden-van-gelderland-via-colgeld.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Belegering van de stad Nijmegen door Prins Maurits 1591, die voor zijn troepen gebruik maakt van een schipbrug (linksboven) over de Waal. © Regionaal Archief Nijmegen PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3378/schipbrug-nijmegen-reg-archief-nijmegen-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gezicht op de Ooijpolder vanaf de Holleweg bij Berg en Dal, omstreeks 1860. Rivierzanden liggen op de stuwwal hoog boven de huidige rivier. © Museum het Valkhof, Willen Carel Nakken](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3119/gezicht-op-de-ooijpolder-ca-1860-museum-het-valkhof-wc-nakken.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Globale indicatie van de inundatiegebieden en belangrijkste versterkingen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. © Niels Bosboom CC-SA 3.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3489/nieuwe_hollandse_waterlinie-niels-bosboom-cc-sa-30.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van een rivierkaart van omstreeks 1830, met het wiel, de nieuwe dijk erachter en daar weer achter de kwelkade. Rivierkaarten geven honderden wielen aan met steeds het jaartal van de bijbehorende dijkdoorbraak, voor zover bekend. © Rivierkaarten, 1e druk, serie 1, 1830-1832](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6351/k-rivierkaart-bemmel-1830.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn Bemmel in 2016. © Foto: Pieter Delicaat, september 2016. Wikicommons, CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6348/k-bemmel_-lingewaard-_dijkmagazijn_pm16-1.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De naar het noorden toe verschuivende Waal die Bemmel bedreigt en de landtong die daar bij ontstond. In de landkaart is met vage lijntjes aangegeven waar de bocht zal worden doorsneden. © Kaart van Van Geelkercken, 1649. Gelders Archief.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6355/k-5434-1661-56-0003.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Vernielde Waalbrug bij Nijmegen. De Waalbrug werd op 10 Mei 1940 opgeblazen vlak voor Duitse troepen de brug konden bereiken. © Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3496/waalbrug-nijmegen-10-05-1940-beeldbank-rijkswaterstaat.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waalhaven van Nijmegen was tot de jaren ’80 een belangrijk industriegebied; daarna nam het belang van de industrie en de haven voor de oude Waalsteden af © Beeldbank Rijkswaterstaat, Henri Cormont](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3537/scheepvaart-op-de-waal-bij-nijmegen-beeldbank-rijkswaterstaat-henri-cormont.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Zwarte Kuil bij Loenen, op de achtergrond de Waaldijk. © Wielenreceptenboek, Landschapsbeheer Gelderland, Ferdinand van Hemmen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3209/zwarte-kuil-bij-loenen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Impressie van de Romeinse brug bij Nijmegen © Illustrator Peter Nuyten](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3384/romeinse-brug-huis-van-de-nijmeegse-geschiedenis-rechten-onbekend.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Splitsingspunt van Rijn en Waal bij de Schenkenschans omstreeks 1640. De Waal was toen al een grotere tak dan de Rijn. Rond het splitsingspunt liggen veel fortificaties. Noord is onder. © Atlas van Loon, Joh. Jacobi Schort, ca. 1640](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3132/splitsing-rijn-waal-1640-met-schenkenschans-atlas-van-loon-jj-schort.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze ets van Jan Caspar Philips uit 1741 zijn links van de aanlegsteiger van de gierpont baders te zien. © Jan Caspar Philips, 1741, collectie Museum Het Valkhof - CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3730/16-ets-philips-1741-mhv.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dit schilderij van J.D.C. Veltens laat de watersnood van 1855 als een soort stripverhaal zien met het kruiende ijs, de dijkdoorbraak en het ondergelopen land. © Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3640/watersnood-1855-jdc-veltens-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het Weurtsch Straatje zijn autochtone bomen en struiken gevonden – zoals deze Spaanse Aken - die karakteristiek zijn voor de oorspronkelijke ooibossen in de uiterwaarden. © Robert Ceelen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3552/weurtsch-straatje-robert-ceelen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De schilder Jan Toorop woonde tussen 1908 en 1916 in Nijmegen. Hij schilderde er weinig, maar maakte wel dit Gezicht op Ooy en de Waal, gezien vanaf de Batavierenweg. © Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3627/ooy-jan-toorop-1908-16-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Vismarkt aan de Waal in Nijmegen in de negentiende eeuw. © Regionaal Archief Nijmegen, via CollectieGelderland.nl CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2816/vismarkt-aan-de-waal-bij-nijmegen-ran-cc0.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)