![](http://mijngelderland.nl/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3622/nijmegen-jan-van-goyen-1641-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?anchor=center&mode=crop&width=160&height=160&rnd=131323341910000000)
Verbeelding van de Waal
Verbeelding van de Waal laat letterlijk alle aspecten van de Waal zien. Vooral in beeld, maar ook in woord.
Lees introDe special is thematisch opgebouwd:
Verbeelding van de Waal is een samenwerkingsproject tussen De Bastei, Museum Het Valkhof, Erfgoed Gelderland, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, gemeente Nijmegen en Overland. Financieel mogelijk gemaakt door de provincie Gelderland.
Betrokken organisaties
-
De Bastei
Centrum voor natuur en cultuurhistorieEen dagje uit in de natuur bij Nijmegen start hier! In dit interactieve...
-
Erfgoed Gelderland
Samen verleden toekomst gevenErfgoed Gelderland is een coöperatie van en voor erfgoedorganisaties....
-
Valkhof Museum
Kunst en archeologieIn het Valkhof Museum vindt u een topcollectie Romeinse archeologie,...
![Deze Romeinse reiskaart – de zogenaamde Tabula Peutingeriana - stamt uit het begin van onze jaartelling en geeft steden en wegen schematisch weer. Museum Het Valkhof bezit een van de weinige middeleeuwse kopieën. © Wikimedia PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3525/tabulapeutingeriana-wikimedia-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn aan de Vluchtheuvelstraat in Dreumel in 1995. © Foto P. van Galen, RCE objectnr. 320.959 CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6346/vluchtheuvelstraat-dreumel-dijkmagazijn-1995-rce-p-van-gal.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Herstel van de Waalbrug, door de Duitsers in maart 1941. © Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3368/herstel-waalbrug-1941-beelbank-rijkswaterstaat.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zaltbommel op een ongedateerde pentekening © Collectie Gelderland Stadskasteel Zaltbommel, maker onbekend](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3240/zaltbommel-ongedateerd-via-cg-stadskasteel-zaltbommel.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Koning Lodewijk Napoleon bezoekt in 1809 Dalem aan de Waaldijk in de Tielerwaard © Reinier Vinkeles. Collectie Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3425/vinkeles-koning-lodewijk.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De overstroomde uiterwaarden bij Beuningen in 1993 © Bart van Eyck CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3122/hoogwater-1993-bij-beuningen-rijkswaterstaat-bart-van-eyck.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Detail geschetste kaart van Johan van Gielis uit 1552 (noord onder). Commissarissen van het Hof van Gelre testten de stroom (stippellijn). © Johan van Gielis, Hof van Gelre en Zutphen, Gelders Archief, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3508/gielis-ingezoomd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van een rivierkaart van omstreeks 1830, met het wiel, de nieuwe dijk erachter en daar weer achter de kwelkade. Rivierkaarten geven honderden wielen aan met steeds het jaartal van de bijbehorende dijkdoorbraak, voor zover bekend. © Rivierkaarten, 1e druk, serie 1, 1830-1832](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6351/k-rivierkaart-bemmel-1830.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het landschap van de oeverwal: het gehucht Heesselt, gezien vanaf de Waalbandijk. De lichte, zandige, kleigrond is ideaal voor tuinbouw, akkerbouw en fruitteelt. © Foto Overland, CHW Gelderland-521, 2003](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3228/oeverwal-bij-heeselt-jan-neefjes-overland.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zalmvangst op onbekende plek in de Waal in 1918. Het 300 meter lange vangnet wordt met een paardenmolen aan wal getrokken. © Foto: C.J. Hofker, fotocollectie Het Leven (1906-1941), Spaarnestad Photo CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2808/zalmvangst-urn-gvn-sfa03-sfa022807210-large.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kopergravure met stadsgezicht op Nijmegen vanaf de Waal met de in 1784 ingestorte Lappentoren © Ernst Karl Gottlieb Thelott en Hendrik Hoogers, 1784 of later, collectie Museum Het Valkhof CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3506/1982.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het Weurtsch Straatje zijn autochtone bomen en struiken gevonden – zoals deze Spaanse Aken - die karakteristiek zijn voor de oorspronkelijke ooibossen in de uiterwaarden. © Robert Ceelen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3552/weurtsch-straatje-robert-ceelen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Tussen Heerewaarden en Rossum zijn nog de resten te zien van Nieuw Fort Sint Andries. Op de achtergrond de sluizen tussen Waal en Maas, die het fort ooit verdedigde. © René V. - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3484/heerewaarden-2010-06-27-restanten_nieuw_fort_st_andries-rené-v-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Deze ets van Mattheus Berkenboom uit 1705 laat niet alleen de verdedigingswerken van Generaal Coehoorn zien, maar ook de bedrijvigheid op de Waal. © Via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd//media/3528/gezicht_op_de_vestingwerken_bij_nijmegen_aan_de_waal_nymegen_gefortificeert_door_de_heer_generael_coehoorn_-titel_op_object-_rp-p-1942-290.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![“Toen wij bij Lent afscheid van onzen voerman namen, zagen wij Nijmegen in een soort van Amphitheater voor ons uitgespreid, met de brede Waal voor dezelve,” schreef Willem de Clercq in 1815. © Aquarel Paulus van Liender, 1752, collectie Museum Het Valkhof - CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3716/05-toen-we-bij-lent.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kaart met dijkbreuken en overstroomde gebieden in 1809 © Gelders Archief](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3420/kaart-dijkbreuken-1809-ga.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het beleg van Schenkenschans in 1636 geschilderd door Gerrit van Santen © Rijksmuseum PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3477/gerrit-van-santen-het-beleg-van-schenckenschans-1636-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De kraanpoort aan de Waalkade in Nijmegen omstreeks 1750. De Waal bracht economische activiteit in de vorm van visserij, bedrijvigheid en handel. © Bron: Regionaal Archief Nijmegen CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2796/de-kraanpoort-met-galerij-aan-de-waalkade-f5626.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waaldijk bij Heesselt met peilschaal op 1 februari 1995 © Henri Comront, beeldbank Rijkswaterstaat CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3426/peilschaal-heesselt-1995.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Bij de aanleg van de nevengeul bij Lent is veel archeologisch onderzoek gedaan. Daarbij werden delen van het verdwenen fort Knodsenburg blootgelegd, zoals hier te zien op een vogelvlucht uit 1668, helemaal onderaan. © Via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3551/nijmegen-1668-museum-het-valkhof-via-cg.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In 1828 legde Johann Adolf Lasinsky de afvaart van een groot Hollands houtvlot bij Koblenz vast. Op het vlot zijn hutten gebouwd. Tientallen roeiers sturen het vlot in de goede richting. © Wikimedia PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3532/johann-adolf-lasinsky-koblenz-ehrenbreitstein-1828-wikimedia-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Waaldijk met kerkje van Hien. Het water rechts van de dijk is een strang, een overblijfsel van de Waal dat de dijk ooit bedreigde. (ongedateerd) © C.J. Steenberg, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, CC-BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3511/kerkje-hien-rce.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Rhenus Pater. In 1750 geloofde men niet meer in goden, toch werd Vader Rijn nog vaak afgebeeld, op schilderijen en prenten. © via Wikimedia Commons - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3700/rhenus.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het door de Spanjaarden gebouwde fort ‘oud’ Sint-Andries ligt strategisch op een landtong tussen Maas en Waal. Kaart van Blaeu, 1649. © Universiteit Utrecht, Toonneel der Steden, Joan Blaeu](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3475/fort-st-andries-universiteit-utrecht-toonneel-der-steden-joan-blaeu-1649.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn Bemmel in 2016. © Foto: Pieter Delicaat, september 2016. Wikicommons, CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6348/k-bemmel_-lingewaard-_dijkmagazijn_pm16-1.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het kader van een lobby voor een Waalbrug bij Nijmegen werd in 1909 deze kaart uitgegeven, met de nog niet bestaande nieuwe brug als ontbrekende schakel © Museum het Valkhof, I. Jansz, 1909](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3371/kaart-toekomstige-waalbrug-uit-1909-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Hoogtebeeld van binnendijkse geulpatronen van voor de bedijking ten westen van Weurt. De laaggelegen zuidelijke geul bestaat uit nat bos en grasland, dat beter bestand is tegen natte omstandigheden dan akkers en boomgaarden. © Jan Neefjes, Overland. Actueel Hoogtebestand Nederland.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6363/k-hoogtebeeld-weurt-met-straatnaam.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waalhaven van Nijmegen was tot de jaren ’80 een belangrijk industriegebied; daarna nam het belang van de industrie en de haven voor de oude Waalsteden af © Beeldbank Rijkswaterstaat, Henri Cormont](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3537/scheepvaart-op-de-waal-bij-nijmegen-beeldbank-rijkswaterstaat-henri-cormont.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De boekenkist van Hugo de Groot, gemaakt tussen 1600 en 1615 © Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3471/boekenkist-hugo-de-groot-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Verburgtskolk gezien vanaf de Waaldijk © Google Streetview](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3210/verburgtskolk-gezien-vanaf-de-waaldijk-google-streetview.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gezichtshelm van ijzer, bekleed met verzilverd brons van tussen 50 en 100 na Chr., gevonden in de Waal bij Nijmegen. De uitdrukkingsloze gelaatstrekken moesten, zo nemen we aan, angst aanjagen bij de tegenstander. © collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3480/gezichtshelm-van-ijzer-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitvouwblad bij boekje Korte Beschrijving van den Watersnood in 1855. Dijkbreuk te Dreumel © Koninklijke Bibliotheek, CC](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3424/uitvouwblad-1855.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze foto uit 1967 protesteren jongeren tegen het vervuilde rivierwater van het rivierbad van Tiel. “Geen woorden, maar baden.” © via Collectie Gelderland, Flipje en Streekmuseum Tiel](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3548/protest-vervuilde-rivierwater-flipje-en-streemuseum-tiel-via-colgeld.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van kaart uit 1631 van de omgeving van de Ronduit in Bemmel. Naast de redoute ligt een gevaarlijke schaardijk. © Nico van Geelkercken, 1631, Bron: Gelders Archief, PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6354/uitsnede-5152-1636-1-0008-kopie.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De ondergang van Herwen in de Waal inspireerde kunstenaar Alphons ter Avest tot het kunstwerk Tuimelende Huizen © Alphons ter Avest, project Verdronken dorpen 2011](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3504/kltuimelende-huizen-alphons-ter-avest2.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gehucht Kerkwijk in de Bommelerwaard, voorbeeld van een woerd © Jan Neefjes, Overland, CHW Gelderland 539, 2003 CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3274/kerkwijk-jan-neefjes.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Belegering Zaltbommel door de Spanjaarden op een kaart van 1599. Noord is onder. De schipbrug over de Waal is te zien. Links het Spaanse leger. © Rijksmuseum, maker anoniem - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3472/belegering-zaltbommel-1599-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Rivierkribben zijn net als steenfabrieken onderdeel van het Waallandschap, hier omstreeks 1836 vastgelegd door de kunstenares Adriana Diderika van Houweninge © Adriana Diderika van Houweninge, Collectie Het Valkhof, PD.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3152/rivierkribben-omstreeks-1836-valkhof-adriana-diderika-van-houweninge.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Vismarkt aan de Waal in Nijmegen in de negentiende eeuw. © Regionaal Archief Nijmegen, via CollectieGelderland.nl CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2816/vismarkt-aan-de-waal-bij-nijmegen-ran-cc0.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Bakstenen tegel uit tweede of derde eeuw na Chr. gevonden bij Romeinse steenbakkerij bij De Holdeurn. © Museum Het Valkhof, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3643/bakstenen-tegel-romeins-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Foto uit 1908 van een opsnijdster bij een Waalsteenfabriek. © Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, De Nederlandse arbeidersbeweging tot 1918. PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3646/int-inst-soc-gesch-stenen-snijden.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De dijken van nu kwamen in de dertiende eeuw tot stand door de kaden van dorpspolders met elkaar te verbinden. © Ruben Smit, 2009. Beeldbank Rijkswaterstaat CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3277/dijkenfoto-rws-beeldbank-ruben-smit-klein.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn Beuningen in 2010. © Foto: Havang(nl) - September 2010 - CC-BY-SA-3.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6347/k-800px-beuningen_rijksmonument_523168_dijkmagazijn_dijk_41.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dit schilderij van J.D.C. Veltens laat de watersnood van 1855 als een soort stripverhaal zien met het kruiende ijs, de dijkdoorbraak en het ondergelopen land. © Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3640/watersnood-1855-jdc-veltens-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Restanten van een veldoven aan de Ooijse Bandijk in Groenlanden. © Hylke Roodenburg, CC-BY-SA](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3654/veldoven-hylke-roodenburg.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Splitsingspunt van Rijn en Waal bij de Schenkenschans omstreeks 1640. De Waal was toen al een grotere tak dan de Rijn. Rond het splitsingspunt liggen veel fortificaties. Noord is onder. © Atlas van Loon, Joh. Jacobi Schort, ca. 1640](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3132/splitsing-rijn-waal-1640-met-schenkenschans-atlas-van-loon-jj-schort.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kostbare vuurstenen dolk, gevonden bij Lent © Museum Het Valkhof, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3702/dolk-lent.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In 1816 voer het eerste stoomschip over de Waal, en al gauw was de raderboot een vertrouwd beeld. Op de voorgrond van deze tekening uit 1828 van Peter Franciscus Peters is een raderboot te zien. © via Collectie Gelderland Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3707/tekening-uit-1828-van-raderboot-door-peter-franciscus-peters-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Mensen brengen zich in veiligheid op de dijk bij doorbraak door kruiend ijs bij Millingen in 1799 © Reinier Vinkeles, Topografie van Nederland, collectie Universiteitsbibliotheek Leiden](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3423/vinkeles-doorbraak-millingen.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Spiegelwaal bij Lent, geopend in december 2015, is een bijzondere nevengeul. Bruggen moesten worden verlengd en er ontstond een eiland: Veur-Lent © Johan Roerink CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3157/nevengeul-de-spiegelwaal-lent-2015-geopend-rijkswaterstaat-johan-roerink.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Deze Romeinse reiskaart – de zogenaamde Tabula Peutingeriana - stamt uit het begin van onze jaartelling en geeft steden en wegen schematisch weer. Museum Het Valkhof bezit een van de weinige middeleeuwse kopieën. © Wikimedia PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3525/tabulapeutingeriana-wikimedia-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn aan de Vluchtheuvelstraat in Dreumel in 1995. © Foto P. van Galen, RCE objectnr. 320.959 CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6346/vluchtheuvelstraat-dreumel-dijkmagazijn-1995-rce-p-van-gal.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Herstel van de Waalbrug, door de Duitsers in maart 1941. © Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3368/herstel-waalbrug-1941-beelbank-rijkswaterstaat.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zaltbommel op een ongedateerde pentekening © Collectie Gelderland Stadskasteel Zaltbommel, maker onbekend](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3240/zaltbommel-ongedateerd-via-cg-stadskasteel-zaltbommel.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Koning Lodewijk Napoleon bezoekt in 1809 Dalem aan de Waaldijk in de Tielerwaard © Reinier Vinkeles. Collectie Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3425/vinkeles-koning-lodewijk.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De overstroomde uiterwaarden bij Beuningen in 1993 © Bart van Eyck CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3122/hoogwater-1993-bij-beuningen-rijkswaterstaat-bart-van-eyck.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Detail geschetste kaart van Johan van Gielis uit 1552 (noord onder). Commissarissen van het Hof van Gelre testten de stroom (stippellijn). © Johan van Gielis, Hof van Gelre en Zutphen, Gelders Archief, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3508/gielis-ingezoomd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van een rivierkaart van omstreeks 1830, met het wiel, de nieuwe dijk erachter en daar weer achter de kwelkade. Rivierkaarten geven honderden wielen aan met steeds het jaartal van de bijbehorende dijkdoorbraak, voor zover bekend. © Rivierkaarten, 1e druk, serie 1, 1830-1832](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6351/k-rivierkaart-bemmel-1830.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het landschap van de oeverwal: het gehucht Heesselt, gezien vanaf de Waalbandijk. De lichte, zandige, kleigrond is ideaal voor tuinbouw, akkerbouw en fruitteelt. © Foto Overland, CHW Gelderland-521, 2003](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3228/oeverwal-bij-heeselt-jan-neefjes-overland.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Zalmvangst op onbekende plek in de Waal in 1918. Het 300 meter lange vangnet wordt met een paardenmolen aan wal getrokken. © Foto: C.J. Hofker, fotocollectie Het Leven (1906-1941), Spaarnestad Photo CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2808/zalmvangst-urn-gvn-sfa03-sfa022807210-large.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kopergravure met stadsgezicht op Nijmegen vanaf de Waal met de in 1784 ingestorte Lappentoren © Ernst Karl Gottlieb Thelott en Hendrik Hoogers, 1784 of later, collectie Museum Het Valkhof CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3506/1982.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het Weurtsch Straatje zijn autochtone bomen en struiken gevonden – zoals deze Spaanse Aken - die karakteristiek zijn voor de oorspronkelijke ooibossen in de uiterwaarden. © Robert Ceelen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3552/weurtsch-straatje-robert-ceelen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Tussen Heerewaarden en Rossum zijn nog de resten te zien van Nieuw Fort Sint Andries. Op de achtergrond de sluizen tussen Waal en Maas, die het fort ooit verdedigde. © René V. - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3484/heerewaarden-2010-06-27-restanten_nieuw_fort_st_andries-rené-v-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Deze ets van Mattheus Berkenboom uit 1705 laat niet alleen de verdedigingswerken van Generaal Coehoorn zien, maar ook de bedrijvigheid op de Waal. © Via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd//media/3528/gezicht_op_de_vestingwerken_bij_nijmegen_aan_de_waal_nymegen_gefortificeert_door_de_heer_generael_coehoorn_-titel_op_object-_rp-p-1942-290.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![“Toen wij bij Lent afscheid van onzen voerman namen, zagen wij Nijmegen in een soort van Amphitheater voor ons uitgespreid, met de brede Waal voor dezelve,” schreef Willem de Clercq in 1815. © Aquarel Paulus van Liender, 1752, collectie Museum Het Valkhof - CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3716/05-toen-we-bij-lent.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kaart met dijkbreuken en overstroomde gebieden in 1809 © Gelders Archief](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3420/kaart-dijkbreuken-1809-ga.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het beleg van Schenkenschans in 1636 geschilderd door Gerrit van Santen © Rijksmuseum PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3477/gerrit-van-santen-het-beleg-van-schenckenschans-1636-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De kraanpoort aan de Waalkade in Nijmegen omstreeks 1750. De Waal bracht economische activiteit in de vorm van visserij, bedrijvigheid en handel. © Bron: Regionaal Archief Nijmegen CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2796/de-kraanpoort-met-galerij-aan-de-waalkade-f5626.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waaldijk bij Heesselt met peilschaal op 1 februari 1995 © Henri Comront, beeldbank Rijkswaterstaat CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3426/peilschaal-heesselt-1995.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Bij de aanleg van de nevengeul bij Lent is veel archeologisch onderzoek gedaan. Daarbij werden delen van het verdwenen fort Knodsenburg blootgelegd, zoals hier te zien op een vogelvlucht uit 1668, helemaal onderaan. © Via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3551/nijmegen-1668-museum-het-valkhof-via-cg.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In 1828 legde Johann Adolf Lasinsky de afvaart van een groot Hollands houtvlot bij Koblenz vast. Op het vlot zijn hutten gebouwd. Tientallen roeiers sturen het vlot in de goede richting. © Wikimedia PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3532/johann-adolf-lasinsky-koblenz-ehrenbreitstein-1828-wikimedia-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Waaldijk met kerkje van Hien. Het water rechts van de dijk is een strang, een overblijfsel van de Waal dat de dijk ooit bedreigde. (ongedateerd) © C.J. Steenberg, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, CC-BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3511/kerkje-hien-rce.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Rhenus Pater. In 1750 geloofde men niet meer in goden, toch werd Vader Rijn nog vaak afgebeeld, op schilderijen en prenten. © via Wikimedia Commons - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3700/rhenus.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Het door de Spanjaarden gebouwde fort ‘oud’ Sint-Andries ligt strategisch op een landtong tussen Maas en Waal. Kaart van Blaeu, 1649. © Universiteit Utrecht, Toonneel der Steden, Joan Blaeu](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3475/fort-st-andries-universiteit-utrecht-toonneel-der-steden-joan-blaeu-1649.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn Bemmel in 2016. © Foto: Pieter Delicaat, september 2016. Wikicommons, CC BY-SA 4.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6348/k-bemmel_-lingewaard-_dijkmagazijn_pm16-1.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In het kader van een lobby voor een Waalbrug bij Nijmegen werd in 1909 deze kaart uitgegeven, met de nog niet bestaande nieuwe brug als ontbrekende schakel © Museum het Valkhof, I. Jansz, 1909](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3371/kaart-toekomstige-waalbrug-uit-1909-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Hoogtebeeld van binnendijkse geulpatronen van voor de bedijking ten westen van Weurt. De laaggelegen zuidelijke geul bestaat uit nat bos en grasland, dat beter bestand is tegen natte omstandigheden dan akkers en boomgaarden. © Jan Neefjes, Overland. Actueel Hoogtebestand Nederland.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6363/k-hoogtebeeld-weurt-met-straatnaam.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Waalhaven van Nijmegen was tot de jaren ’80 een belangrijk industriegebied; daarna nam het belang van de industrie en de haven voor de oude Waalsteden af © Beeldbank Rijkswaterstaat, Henri Cormont](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3537/scheepvaart-op-de-waal-bij-nijmegen-beeldbank-rijkswaterstaat-henri-cormont.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De boekenkist van Hugo de Groot, gemaakt tussen 1600 en 1615 © Rijksmuseum - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3471/boekenkist-hugo-de-groot-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Verburgtskolk gezien vanaf de Waaldijk © Google Streetview](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3210/verburgtskolk-gezien-vanaf-de-waaldijk-google-streetview.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gezichtshelm van ijzer, bekleed met verzilverd brons van tussen 50 en 100 na Chr., gevonden in de Waal bij Nijmegen. De uitdrukkingsloze gelaatstrekken moesten, zo nemen we aan, angst aanjagen bij de tegenstander. © collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3480/gezichtshelm-van-ijzer-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitvouwblad bij boekje Korte Beschrijving van den Watersnood in 1855. Dijkbreuk te Dreumel © Koninklijke Bibliotheek, CC](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3424/uitvouwblad-1855.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Op deze foto uit 1967 protesteren jongeren tegen het vervuilde rivierwater van het rivierbad van Tiel. “Geen woorden, maar baden.” © via Collectie Gelderland, Flipje en Streekmuseum Tiel](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3548/protest-vervuilde-rivierwater-flipje-en-streemuseum-tiel-via-colgeld.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Uitsnede van kaart uit 1631 van de omgeving van de Ronduit in Bemmel. Naast de redoute ligt een gevaarlijke schaardijk. © Nico van Geelkercken, 1631, Bron: Gelders Archief, PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6354/uitsnede-5152-1636-1-0008-kopie.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De ondergang van Herwen in de Waal inspireerde kunstenaar Alphons ter Avest tot het kunstwerk Tuimelende Huizen © Alphons ter Avest, project Verdronken dorpen 2011](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3504/kltuimelende-huizen-alphons-ter-avest2.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Gehucht Kerkwijk in de Bommelerwaard, voorbeeld van een woerd © Jan Neefjes, Overland, CHW Gelderland 539, 2003 CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3274/kerkwijk-jan-neefjes.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Belegering Zaltbommel door de Spanjaarden op een kaart van 1599. Noord is onder. De schipbrug over de Waal is te zien. Links het Spaanse leger. © Rijksmuseum, maker anoniem - PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3472/belegering-zaltbommel-1599-rijksmuseum-pd.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Rivierkribben zijn net als steenfabrieken onderdeel van het Waallandschap, hier omstreeks 1836 vastgelegd door de kunstenares Adriana Diderika van Houweninge © Adriana Diderika van Houweninge, Collectie Het Valkhof, PD.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3152/rivierkribben-omstreeks-1836-valkhof-adriana-diderika-van-houweninge.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Vismarkt aan de Waal in Nijmegen in de negentiende eeuw. © Regionaal Archief Nijmegen, via CollectieGelderland.nl CC0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/2816/vismarkt-aan-de-waal-bij-nijmegen-ran-cc0.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Bakstenen tegel uit tweede of derde eeuw na Chr. gevonden bij Romeinse steenbakkerij bij De Holdeurn. © Museum Het Valkhof, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3643/bakstenen-tegel-romeins-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Foto uit 1908 van een opsnijdster bij een Waalsteenfabriek. © Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, De Nederlandse arbeidersbeweging tot 1918. PD](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3646/int-inst-soc-gesch-stenen-snijden.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De dijken van nu kwamen in de dertiende eeuw tot stand door de kaden van dorpspolders met elkaar te verbinden. © Ruben Smit, 2009. Beeldbank Rijkswaterstaat CC-by](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3277/dijkenfoto-rws-beeldbank-ruben-smit-klein.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dijkmagazijn Beuningen in 2010. © Foto: Havang(nl) - September 2010 - CC-BY-SA-3.0](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/6347/k-800px-beuningen_rijksmonument_523168_dijkmagazijn_dijk_41.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Dit schilderij van J.D.C. Veltens laat de watersnood van 1855 als een soort stripverhaal zien met het kruiende ijs, de dijkdoorbraak en het ondergelopen land. © Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3640/watersnood-1855-jdc-veltens-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Restanten van een veldoven aan de Ooijse Bandijk in Groenlanden. © Hylke Roodenburg, CC-BY-SA](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3654/veldoven-hylke-roodenburg.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Splitsingspunt van Rijn en Waal bij de Schenkenschans omstreeks 1640. De Waal was toen al een grotere tak dan de Rijn. Rond het splitsingspunt liggen veel fortificaties. Noord is onder. © Atlas van Loon, Joh. Jacobi Schort, ca. 1640](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3132/splitsing-rijn-waal-1640-met-schenkenschans-atlas-van-loon-jj-schort.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Kostbare vuurstenen dolk, gevonden bij Lent © Museum Het Valkhof, CC-BY](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3702/dolk-lent.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![In 1816 voer het eerste stoomschip over de Waal, en al gauw was de raderboot een vertrouwd beeld. Op de voorgrond van deze tekening uit 1828 van Peter Franciscus Peters is een raderboot te zien. © via Collectie Gelderland Museum het Valkhof](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3707/tekening-uit-1828-van-raderboot-door-peter-franciscus-peters-via-cg-museum-het-valkhof.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![Mensen brengen zich in veiligheid op de dijk bij doorbraak door kruiend ijs bij Millingen in 1799 © Reinier Vinkeles, Topografie van Nederland, collectie Universiteitsbibliotheek Leiden](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3423/vinkeles-doorbraak-millingen.jpeg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
![De Spiegelwaal bij Lent, geopend in december 2015, is een bijzondere nevengeul. Bruggen moesten worden verlengd en er ontstond een eiland: Veur-Lent © Johan Roerink CC-BY, Beeldbank Rijkswaterstaat.](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/3157/nevengeul-de-spiegelwaal-lent-2015-geopend-rijkswaterstaat-johan-roerink.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)