Op de vlucht uit Duitsland

Bij de aangifte voegt zij een zelfgemaakte lijst met de inhoud van de koffers (zie afbeeldingen). Zij heeft een schrijfmachine, woordenboeken, verschillende sets zijden ondergoed, veel schoenen, kleding en hoeden bij zich, naast bijvoorbeeld een operakijker van ivoor met brons.

Gesloten grenzen

De Nederlandse grenzen zijn na de Rijkskristallnacht (9 november 1938) gesloten voor Joodse vluchtelingen, maar dit besluit wordt niet strikt gehandhaafd. Burgemeester Hendrik Jan Verbeek van Dinxperlo laat bijvoorbeeld nog een tijdlang Joodse vluchtelingen toe. Bij Dinxperlo en Aalten worden ook veel mensen illegaal de grens overgesmokkeld. De pakkans is hier kleiner dan elders.

Illegaal de grens over

Nadine Rosen is in 1895 geboren in Odessa en werkt in 1939 als journaliste in Berlijn, als zij besluit te vluchten. Zij betaalt Moritz Cohen uit Aalten hiervoor 500 Mark. Hiervoor regelt hij dat Nadine Rosen met twee helpers van hem Nederland binnenkomt. In de nacht van 3 februari gaat Nadine Rosen lopend met mevrouw Smit de grens over. Mevrouw Smit bewaart haar geld. De vier koffers zal meneer Hunink de volgende dag nasturen. Nadine Rosen reist die nacht via een oude handelsroute door naar Zutphen, waar zij een verblijfsvergunning krijgt. Als de koffers niet komen, doet zij aangifte van diefstal en oplichting. Zij reist later door naar Amsterdam.

De daders gepakt

Chef veldwachter Wijnants uit Aalten doet onderzoek naar de diefstal. In mei 1939 worden mevrouw Smit en meneer Hunink tot een halfjaar gevangenisstraf veroordeeld voor de diefstal. De inhoud van de koffers is nooit teruggevonden. Nadine Rosen woont tot de Duitse inval in de Weesperstraat in Amsterdam. Daarna 'verdwijnt' zij. Op 6 september 1944 gaat Nadine Rosen uiteindelijk toch mee met het laatste transport uit Amersfoort naar Theresienstadt. Zij stierf in Auschwitz op 16 oktober 1944.

Bronnen
- Archief gemeentepolitie Aalten 1920-1943, bronnenonderzoek drs H. de Beukelaer
- Yad Vashem website (www.yadvashem.org)
- H. Krosenbrink, Grensgevallen, Doetinchem 2009, p. 174-181

Rechten

Jessie Jongejans