Geografisch Brummen

Beïnvloed door adellijke families

De Rees in Leuvenheim, ca. 1740 (Bron: Oudheidkundige Vereniging 'De Marke')

Het dorp Brummen bestaat uit de kernen Brummen, Hall en Eerbeek en de buurtschappen Empe, Voorstonden, Tonden, Oeken, Rhienderen, Cortenoever, Leuvenheim en Coldenhove. De geschiedenis van Brummen is sterk verweven met de aanwezigheid en de historie van aanzienlijke adellijke families.

Brummen wordt voor de eerste maal in een akte genoemd in oktober van het jaar 794, als de bekende prediker Liudger van de Hamelantse graaf Wrachar de villa 'Brimnum' krijgt.. Brimnum hoort bij de goederen onder Wichmond en betekent 'rand' of 'boord'. Het is gelegen aan de rand van het graafschap Hamelant. In 797 worden aan Liudgers bezittingen ook nog de hoven Occini (Oeken) en Huleri toegevoegd. Rheneri (Rhienderen) zal daar in 799 nog bij komen.

De Marken

Eerbeek en Leuvenheim worden in 1046 en 1042 voor het eerst in een akte genoemd. De anderebuurtschappen zouden ook in de tiende of elfde eeuw zijn ontstaan. Een eeuw later zijn waarschijnlijk ook de acht marken van Brummen ontstaan, die allemaal de naam van een kern of buurtschap dragen.

Landhuizen en kastelen

Brummen kent van oudsher een aantal kastelen en grote landhuizen. Dit zijn bijvoorbeeld 'Spaensweerd', voor het eerst genoemd in 1326, en 'De Engelenburg', voor het eerst genoemd in 1527. En in Leuvenheim de havezathe 'De Rees', die in 1441 wordt genoemd en 'De Wildbaan', genoemd in 1535. Eerbeek kende het kasteel 'Coldenhove' (eeuwen geleden al door brand verwoest) en heeft nu nog het Huis te Eerbeek.

Het Kwartier van Veluwe

De gemeente Brummen behoorde tot het Kwartier van Veluwe en was tot aan de Franse overheersing, samen met Renkum en Rheden, een van de drie schoutambten van het richterambt Veluwezoom. Sinds 1813 bestaat de huidige Gemeente Brummen. De wijk De Hoven verkocht de gemeente aan het eind van de negentiende eeuw aan de Gemeente Zutphen. Sinds 1816 heeft Brummen een officieel gemeentewapen.

Vakantieoord

Aan het eind van de negentiende eeuw werden er veel grote villa's in het dorp gebouwd, voornamelijk door mensen die in Nederlands-Indië fortuin hadden gemaakt. Veel van deze grote villa's bestaan nog. Ook was Brummen rond 1900 erg in trek als vakantieoord. De in 1611 opgerichte schutterij Sint Jans Gilde bestaat nog steeds en organiseert elk jaar het traditionele vogelschieten op de maandag na de vierde zondag in augustus. In hetzelfde weekend is er dan ook kermis in het dorp. In 2012 had de Gemeente Brummen een inwonertal van ruim 21.000

Bron: Oudheidkundige Vereniging 'De Marke'.