Herinneringen aan de laatste oorlogsfase

Canadese troepen op de Veluwe

Op 11 april 1945 steken Canadese troepen ter hoogte van de Wilpse Klei de IJssel over en trekken richting Loenen en Beekbergen. Drie dagen later verdrijven ze de Duitsers uit de Appense bossen. Tot 10.30 uur die dag doet boerderij Struikjesveen, Struikenveenweg 3, Klarenbeek nog dienst als commandopost van de Duitsers. Vanaf 16.30 uur installeren de Canadezen zich er in dezelfde kelder. Ze hoeven de inderhaast achtergelaten draden alleen maar aan hun eigen zendapparatuur aan te sluiten. Zowel oud-militair Lloyd als boerin Garritsen hebben jaren later nog levendige herinneringen aan die dag.

In 1995 is Lloyd even terug in Nederland en rijdt hij de route van de Canadese troepen opnieuw. Zijn begeleider vertelt:

Besmeurd en beschoten

Vanuit Wilp zetten we koers richting Klarenbeek. Achter de oude Gietelse Brouwerij aan de Deventerweg ligt het Appense Bos. Oud-militair Lloyd van het regiment Princess Patricia’s Canadian Light Infantry: “Daar zijn verschrikkelijke dingen gebeurd.” We rijden om het bos heen. Bij boerderij Struikjesveen aan de Struikenveenweg roept hij: “Stop, stop! Hier ben ik onder een kogelregen naar binnen gevlucht. Ze bleven op me schieten, dwars door de deur heen.” We bellen aan en luisteren even later naar het relaas van 83-jarige boerin Garritsen: “Het bos stond helemaal in de fik. Ik zie die Canadezen nog binnenkomen. Van boven tot onder besmeurd. Ze kropen, ze huilden, ze konden niet meer!”

Lux en Sunlight

“Toen de Duitsers waren verdreven, ben ik m'n man om de hals gevlogen. Wat voelde ik me gelukkig. We kregen een paar Canadezen in huis, heel beleefde jongens. Een van hen speelde ‘God save the king’ op het harmonium en ik zong uit volle borst mee. Vlak daarna gaven ze me twee pakjes zeep: Lux voor m'n gezicht en Sunlight voor m'n kleren. Die Sunlight heb ik nooit gebruikt. Die herinnering was me meer waard dan de zeep zelf.” Ze loopt naar de kast en na enig zoeken komt de Sunlight tevoorschijn. Ze glimt over haar hele gezicht en toont Lloyd haar souvenir.

Ontroering

Hij ziet haar sprakeloos aan, haalt een speldje met de Canadese Maple Leaf uit zijn zak en bevestigt het op haar vest. Mevrouw Garritsen loopt stilletjes weg. Dan komt ze terug met een zilveren lepeltje met daarop de koningin en geeft het aan Lloyd. Die is op zijn beurt ontroerd. Met beide handen omsluit hij een van haar handen en zegt verder niets.

Rijnbrink, de Gelderse Bibliotheken en Erfgoed Gelderland gingen samen op zoek naar Gelderse oorlogsverhalen. Dit verhaal is ingestuurd door Alice Garritsen en werd geredigeerd door Kees Huntink. Bronnen: De ‘Kampioen’ (tijdschrift van de ANWB) van mei 1995, ‘In het voetspoor van een bevrijder’ & Bert Visser, 'De bevrijding van Klarenbeek' in De Marke 2016 nr. 2.