Oorlogsherinneringen uit Lochem

‘Toen kwamen van die kleine tankjes langs de schouwburg’

Gerrit Scholten is geboren in het hart van Lochem op zondag 31 oktober 1940. Hij noemt zich ook een zondagskind. Zijn wieg stond boven het café dat nog steeds centraal staat op de Kleine Markt, naast de Gudulakerk en het oude raadhuis. Hij kan zich de oorlog nog herinneren.

Duitsers in het café

"In oorlogstijd was het wel minder in het café van mijn ouders, maar de zaak draaide door. Er kwamen ook wel Duitsers natuurlijk. Die namen het café in. Ik heb nog in de schuur geslapen met Duitsers. Enkele sliepen op het biljart en onder het biljart: ik zie ze zo liggen. Er was ook een Duitser, een jonger jongetje, die zat te huilen bij mijn moeder. Die wou het helemaal niet. En mijn moeder zat ook al bijna te huilen, die kon dat helemaal niet hebben. Dat was een drama, ja, alle Duitsers zijn niet verkeerd, helemaal niet. Die moesten toch ook. Ja, dat was echt een drama, nou, dat kan ik me allemaal heel goed herinneren.

Deportaties

Naast ons woonde de familie Vroomen, waar nou het raadhuis is. Ze hadden een manufacturenzaak. Ik weet heel goed dat die zijn opgehaald. In ’44 geloof ik, als een van de laatste. Dat heb ik gezien, met dat meisje met rood haar en een paardenstaart, brilletje op. Die zie ik nu zo weer gaan, maar ik wist natuurlijk niet wat er aan de hand was.

Bom op café Bielderman

Op een goed moment was ik aan het spelen in de Achterstraat. En toen viel er een bom op café Bielderman. Het café bleef intact maar de feestzaal was in puin geschoten. Dat was een klap! Mijn vader kwam naar buiten toe, want hij wist dat ik daar was. O, gelukkig, ik was er nog. Er waren geen doden gevallen, maar de hele zaak was naar de verdommenis. Er zat een gat in de grond. En ik weet heel goed dat de vliegtuigen over kwamen. Dan stond mijn moeder boven op de slaapkamer te kijken. ‘Ja,’ zei ze, ‘die gaan allemaal naar Engeland toe.’ Dat kan ik me nog goed herinneren.

De bevrijding

Bij de bevrijding was ik bij Van Oortmarssen, de werkster van mijn moeder, en de Canadezen kwamen Lochem binnenmarcheren. Toen werd er plotseling vanaf de kerk geschoten naar Duitsers. Die lagen aan de andere kant van het kanaal. Nou, toen was in één keer die optocht afgelopen. In ons café waren een paar ruiten kapot, doordat ze op de kerk hadden geschoten. Ik heb ook nog gezien, dat zal ik nooit vergeten, dat die tankjes langs de schouwburg reden. Die remden dan en dan schudden ze helemaal heen en weer. Dat vond ik zo mooi. Van die kleine tankjes waren dat. Van de bevrijding kan ik me niet veel meer herinneren. Ja, er was wel feest, op de kleine markt, maar hoe dat was? Daar kwamen ze allemaal bij elkaar en daar was blijdschap, dat kan ik me wel herinneren, maar verder weet ik het niet.’

Voor ‘Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek’ vertellen (oud)-inwoners over opgroeien, werken en wonen in de Achterhoek in de periode 1940-1965. Dit verhaal over de heer Gerrit Scholten is geschreven door Maran Olthoff, op basis van een oral history-interview afgenomen door Maran Olthoff in juli 2019. Dit verhaal is geredigeerd door Lisanne Vroomen.