We hadden twee voorkamers

Nooit een echt toilet

“Je kwam meteen in de woonkeuken en dan was er midden door het huis een hele lange gang. We hadden twee voorkamers, daar zat je alleen maar op zondag en met verjaardagen. Beneden waren er drie slaapkamers. We hebben later verbouwd. Toen is er een trap naar boven gekomen. Boven is het helemaal verbouwd en daar hadden we dus meerdere slaapkamers. Daar sliep ook de knecht en een dienstbode. En dan hadden we op de deel, waar de koeien staan, een hok. Wat dat vroeger was, mag Joost weten, maar daar hebben ze een badkamer van gemaakt. Dus wij hadden al heel vroeg een badkamer, maar we hadden nooit een echt toilet. We hadden nog altijd een poepdoos.  Als je de gang uitkwam en je kwam op de deel, dan was het naar rechts, daar was het toilet. Die kwam dus uit op de vaalt van de koeien. 

Er stond een kan met water bij en dat werd dan door mijn moeder wel geregeld schoongemaakt. Het was heel schoon, we vonden het nooit erg om daar naartoe te moeten gaan. En dan hadden we dus de koeien, die waren dan achter op de deel. We hadden ook nog paarden binnen staan.

Brood bakken

Een kachel stond er in de keuken, met een rekje eromheen waar mijn moeder de was droogde. Dan was er een hele lange pijp, tot helemaal bovenin de keuken, zodat al die warmte van die lange pijp nog in de keuken bleef. Achter de kachel stond dan het fornuis waar mijn moeder brood in bakte, zeker in de oorlog. Er kwam ook wel eens een bakker uit Lochem, die kwam bij mijn moeder dat dan bakken. Dan deed hij dat bij ons in de oven, want zelf had hij natuurlijk ook niks meer om te bakken. Maar bij ons op de boerderij was altijd wel wat.  

Achter het huis

En achter het huis was tien hectare grond. Daar had mijn vader weiland en ook bouwland, het werd ook als bouwgrond gebruikt. Voor tarwe en voor bieten en zulke dingen meer. 
Er was een stuk grond en dat had papa samen met - ik denk vrijwilligers - een dijkje omheen gelegd en dan lieten ze dat 's winters onder water lopen.

Dat water kwam uit de Berkel, want de rivier de Berkel was de afscheiding van ons land. Als het dan kon, dan werd daar geschaatst. Iedereen moest bij ons over het erf en langs het huis. Tegenwoordig hebben ze al last als de ijsbaan al twee dagen open is. Dan mag daar geen auto staan, want dan kunnen ze niet naar buiten kijken. Wij hadden al die mensen om het huis en dat vonden we alleen maar gezellig. Ze moesten ook af en toe naar het toilet, dat kon ook nergens anders, dus dat ging ook allemaal bij ons. Dat was dan de winter.”

Voor ‘Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek’ vertellen (oud)-inwoners over opgroeien, werken en wonen in de Achterhoek in de periode 1940-1965. Dit verhaal over mevrouw Gerrie de Bie-Hunteler is geschreven door Marja Zandberg, op basis van een oral history-interview afgenomen door Maran Olthoff in november 2019.

Rechten

Marja Zandberg, CC-BY