Hendrik Willem Heuvel

Het zou anders lopen. Hendrik Willem Heuvel zou zijn sporen niet verdienen achter de ploeg of onder de koe, maar hij zou schoolmeester worden en vooral: beschrijver van het Achterhoeks boerenleven. Dat leven was rond 1900 nog maar weinig veranderd ten opzichte van twee eeuwen eerder.

Sint Pieter

Er was geen honger, want de boeren leefden van de zelfvoorziening. Wanneer St. Pieter (22 februari) naderde en de pacht betaald moest worden, was er vaak niet voldoende geld opzijgelegd. Dus werd de beste koe naar de markt gebracht. De opbrengst was mager, want er waren er meer die moesten verkopen. Kregen ze bij de ene marktkoopman een te lage prijs, dan was dat bij de andere net zo, want ze informeerden elkaar goed.

Winter

Het leek erop dat de boerenbevolking twee momenten had, waarop het drukke werk even kon worden gelaten voor wat het was. In de winter en op zondag. Maar de winter moest toch gebruikt worden voor extra verdiensten, ook al om met klinkende munt rekeningen te kunnen voldoen.

Hygiëne

Hygiëne was in het boerenbedrijf ver te zoeken. Hoe mooi de schollen heideplaggen ook op de mest werden gevleid in de potstallen bleef het smerig. En als er gemolken moest worden trok men voor alle zekerheid toch maar een oud buis of jak aan. Landbouwkundigen als A.C.W. Staring hebben daar al vroeg op gewezen, maar het dagelijkse sappelen was nu niet de beste omgeving om ook nog voor hygiëne te zorgen.

Boerin

De vrouw had in dit alles een zware taak. Niet alleen het huishouden, ook melken en karnen kwamen vaak voor haar rekening. Soms kon een paard al rondlopend een deel van het dors- of karnwerk overnemen, maar de meeste boeren hadden niet zo’n luxe dier.

Lebbenbrugge

Hendrik Willem Heuvel uit Laren werd schoolmeester in Borculo en beschreef dat boerenleven met verve en met liefde. En niet te vergeten: hij legde de basis voor museumboerderij 'De Lebbenbrugge' op de grens van Lochem en Borculo, waar de boerentradities worden bewaard en gekoesterd.

Zie ook de websites van HG Lochem Laren Barchem & De Elf Marken.

Rechten

Wout Klein 2021, CC-BY-NC-SA