Baron van Brakell, landbouwvernieuwer en sociaal bewogen ‘ijsbreker’

Experimenten en boeken

Hij huwde pas in 1829 met zijn achternicht Albertina Frederica van Neukirchen. Haar vader was ambtsheer van het nabij gelegen Eck en Wiel. Het paar ging wonen op Huize den Eng in de buurtschap Meerten bij Lienden. Het gelijknamige landgoed telde in 1847 145 hectaren. Hier zette hij zijn experimenten voort en publiceerde hij in 1832 zijn eerste boek: Iets over den landbouw. Ook schreef hij verschillende artikelen, met name in het door hem gefinancierde blad De vriend van den landman.

Onderwijs

Van Brakell zette zich ook in voor het landbouwonderwijs. Hij was een van de oprichters van de eerste landbouwschool van Nederland in het Gelderse Zalk in 1842 en was betrokken bij de oprichting van de Geldersche Maatschappij van Landbouw, die in 1845 het licht zag. In 1851 stichtte Van Brakell een lagere school in Meerten.

Streng, vasthoudend en sociaal

De baron werd ook wel ‘de ijsbreker van Ommeren’ genoemd. Dit vanwege zijn vasthoudendheid en strengheid. Maar hij stond ook bekend om zijn sociaal bewogenheid. Hij bekleedde verschillende openbare functies. Zo was hij gemeenteraadslid, lid van Provinciale Staten, lid van de Gelderse commissie van landbouw en lid van het dijkbestuur van de polder Neder-Betuwe.

Fonds Hulpbetoon

Hij overleed in 1865 en ligt samen met zijn echtgenote begraven in het bos bij het streekmuseum Baron van Brakell. Zijn sociale bewogenheid liet de kinderloze baron blijken in zijn testament, dat hij opstelde in 1857. Hij bepaalde daarin dat er van zijn nalatenschap een sociaal fonds moest worden ingesteld met de naam 'Fonds Hulpbetoon aan de arbeidende klasse in de buurtschap Meerten'. Het Fonds bestaat anno 2020 nog steeds. Het financiert tegenwoordig ook doelen die aan de gehele gemeenschap ten goede komen en beheert het landgoed Den Eng. Het fonds maakte onder meer mogelijk dat het streekmuseum Baron van Brakell in Ommeren gerealiseerd kon worden.

Bronnen en verder lezen:

• K.C. Tammes, Frederik Louis Willem baron van Brakell tot den Eng : biografie van een landbouwpionier (Ommeren 2015).
• P. Brusse, 'Frederik Louis Willem baron van Brakell van den Eng 1788-1865, Herenboer en Landbouwdeskundige', in: Biografisch woordenboek Gelderland, deel 3.
• S. van Doornmalen, Lienden een Betuwse gemeente 1811-1998 (Lienden 1998), p.78

Rechten

Sylvia Dumont, Regionaal Archief Rivierenland, CC-BY-NC