Zaltbommel in Hollandse handen

Dirck van Haeften wordt in 1572 aangesteld als gouverneur van de stad. Hij laat Zaltbommel in staat van verdediging brengen en bereidt de stad dus voor op aanvallen van buitenaf. Van Haeften verovert ook kasteel Waardenburg waar driehonderd Spaanse soldaten gehuisvest waren. Vanaf 13 juli wordt Zaltbommel voortdurend aangevallen door de Spanjaarden.

Oogst

Tijdens het Beleg van Zaltbommel vinden er ook regelmatig gewapende gevechten plaats buiten de stad. Omdat de oogst, die buiten de stad op de velden stond, nog niet was binnengehaald, probeert de bevolking van Zaltbommel meerdere keren om de oogst toch binnen te halen. De Spanjaarden proberen dit keer op keer te verhinderen en er ontstaat een voedseltekort in de stad.

Dagboek

Gasparus de l’Agarge, katholieke geestelijke aan Spaanse zijde, heeft een dagboek geschreven ten tijde van het beleg. De l’Agarge is ooggetuige van het Beleg van Zaltbommel en fel tegenstander van de Opstand. Hij verbaast zich in sommige passages over de manier waarop de mensen in Zaltbommel reageren op de aanvallen van de Spanjaarden:

‘Op 29 augustus, een zondag, beschoten de Spanjaarden vanaf Tuyl tijdens de ceremonie de kerk van Bommel. De kogel viel voor de preekstoel neer, maar sprong weer omhoog en viel in het St. Antoniuspant (en bleef dus in de kerk). Er raakte niemand gewond, maar het volk dat bij de ceremonie was, was zeer verbaasd en liepen gelijk met hun predikant uit de kerk naar het klooster van de reguliere kanunniken van St. Augustinus, alwaar de ceremonie hervat en voltooid werd.’

Dijkdoorbraak

In oktober staat het water in de Waal erg hoog. Dirck van Haeften besluit voor een dijkdoorbraak te zorgen. De Bommelerwaard stroomt onder water. De Spanjaarden, die zich ophielden in dit gebied, worden hierdoor gedwongen om te vertrekken. Het beleg van de stad wordt op 14 oktober 1574 beëindigd.

Bronnen

• J.N.A. Groenendijk, ‘Dirck van Haeften’, in: J.A.E. Kuys (red.), Biografisch woordenboek Gelderland (Hilversum, 2004), 66-69.
• H.F.M. Huybers en J. Kleyntjens, De blokkade van Zalt-Bommel: Dagboek van Gasparus de l’Agarge (Arnhem, 1925), 1-13, 70.
• F.S. Knipscheer, ‘Harco Beckering Vinckers’, in: Handelingen en levensberichten van de maatschappij der Nederlandsche letterkunde te Leiden 1934-1935 (Leiden, 1935), 109-113, alhier 111-112.
• ‘Gasparus de l’Agarge’ in: P.C. Molhuysen, P.J. Blok, Fr. K. H. Kossmann, Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek, deel 8 (Leiden, 1930), 11.