De Puthof, boerenhoeve met een put

Op De Puthof is bijna 300 jaar geboerd. Het aantal koeien groeide in de loop der tijd behoorlijk, zodat er een stal bij kwam aan de overkant van de Dorpsweg, op de plek waar nu ontmoetingscentrum de Kerkhorst staat.

Verspreide weiden

De weilanden van de boeren in Spankeren lagen verspreid in de omgeving. Een boer moest bijvoorbeeld geregeld zijn koeien verplaatsen van de uiterwaarden aan de IJssel naar een weide die de Evinckhorst genoemd werd. Dat is vlakbij boerderij en poelier de Kievit in Leuvenheim. In vroegere tijden kon de boer nog zonder gevaar de drukke Zutphensestraatweg en het spoor oversteken met zijn koeien. Wel werd het hele dorp daarbij ingeschakeld, want per drie koeien was er één man nodig voor het verweiden.

De Puthof, pastorie en kosterij

De Puthof stond vlakbij de kerk. Daarom diende de boerderij ook als pastorie en kosterij. De boer van De Puthof was automatisch ook de koster van de kerk. De koster hield de kerk schoon, luidde de klokken en stookte de kachel op. Daarnaast was hij ook de doodgraver. Boer Aalders stopte met de kosterij in 1995, maar hij had geen opvolgers. Hij was, na een loopbaan van meer dan 52 jaar, de laatste koster op De Puthof.

De Puthof, rijksmonument en woonhuis

De voormalige boerderij heeft in de jaren ’60 van de vorige eeuw de monumentale status gekregen. Opvallend is de witte pleister. Bij de meeste boerderijen in Spankeren werd alleen de voorgevel bepleisterd of geverfd. Bij de Puthof is dit rondom. Dat was een teken van welvaart. De witte pleister zorgde in de winter voor extra isolatie en in de zomer was het koeler door de reflectie van zonnestralen. Bovendien zorgde de verf en de pleister ervoor dat het regenwater niet in de muren drong. Het stalgedeelte was meestal opgetrokken met een steens muur, die niet bepleisterd was. Bouwmateriaal was destijds relatief duur.

Rond 2005 is het bedrijfsgedeelte van de Puthof verbouwd tot extra woonruimte, maar de details uit het boerenverleden zijn nog volop aanwezig, zie bijvoorbeeld de getoogde inrijpoort in de achtergevel van de stal, waar destijds de boerenkarren met het hooi doorheen konden rijden.

Bronnen:

• Ton Elzebroek, diverse publicaties tussen 1979 en 2013.
• Jan Christiaan Burgers, Geschiedenis in verhalen, 2015.

Wandelen rondom Spankeren, zie www.erfgoedveluwezoom.nl

Rechten

Marianne Poorthuis, ErfgoedLeeft