Boeren in Spankeren

De eerste bewoners van Spankeren waren allemaal boeren. Ze vestigden zich bij voorkeur aan de randen van hun akkers op de hoger gelegen gedeelten van de Veluwezoom; dat is in Spankeren globaal het gebied tussen de Zutphensestraatweg en de Kappersweg. Voor de rest was het hier, net als in vele andere delen van Nederland, een moerassig, drassig landschap. De plaatsnamen, die in de vroege Middeleeuwen zijn ontstaan, verwijzen daarnaar. Spankeren betekent: een begroeide verhoging in een drassig gebied. In dit overgangsgebied tussen de stuwwal van de Veluwe en het dal van de IJssel bouwden de eerste bewoners hun boerderijen en daar op dezelfde open plekken liggen ze nog steeds. Ze verbouwden toen graan en groenten en bewaarden wat ze niet nodig hadden voor de winter. Dieren gebruikten ze voor het zware werk en als die geen dienst meer deden, werden ze geslacht.

Archeologisch bodemonderzoek

In 2006 heeft archeologisch onderzoek aangetoond dat er over een gebied van 102 hectare vroege bewoning is geweest. Er zijn proefsleuven gegraven en er zijn grondboringen verricht. Onder een dik plaggendek van gemiddeld veertig centimeter liggen nog de oude akkers, die erg goed bewaard zijn gebleven. Daarin bevinden zich de overblijfselen uit verschillende tijden. Naast de vuurstenen van de jagers en verzamelaars zijn er ook resten van aardewerk en stenen vuistbijlen uit de bronstijd gevonden. De bijlen werden gebruikt om de begroeiing te verwijderen, zodat er akkers aangelegd konden worden. Ook uit de ijzertijd en de vroege en late middeleeuwen zijn er sporen van ijzerproductie te vinden in de buurt van Spankeren. Mogelijk bevinden zich ook nog sporen van boerderijen onder de grond. Het grondgebied van Spankeren heeft een hoge archeologische verwachtingswaarde. Het zijn de tastbare bewijzen van een vroege agrarische samenleving.

Enkeerdgronden

Al ver voor het jaar 1000 vonden er ontginningen plaats. Met de mest uit de potstallen, die vermengd werd met heideplaggen, werden de akkers vruchtbaar gemaakt. Deze enkeerdgronden werden ieder jaar iets hoger en dat is nog steeds te zien, want op sommige plaatsen is het pakket wel 80 cm dik. Met de komst van de kunstmest was het afgelopen met deze vorm van bemesten.

Een van de allereerste boerderijen stond waarschijnlijk in de buurt van Kerkweg 25, waar nu nog boerderij ‘Het
Loo’ staat (Het Loo betekende: een open plek in het bos).

Bron: RAAP, Archeologisch Adviesbureau

Wandelen rondom Spankeren, zie www.erfgoedveluwezoom.nl

Rechten

Marianne Poorthuis, ErfgoedLeeft, CC-BY-SA