De opkomst van Zutphen als Hanzestad

De Torenstad bloeit op dankzij de handel

Kaart van Zutphen door Joan Blaeu uit 'Toonneel der Steden' (1649).

Sculptuur van Thonis Drogenap in Zutphen, ontworpen door Oscar Rambonnet.

Zutphen wordt ook wel 'Torenstad' genoemd vanwege zijn grote, historische gebouwen die de skyline vormen van de stad. Met verschillende musea, hofjes en andere bezienswaardigheden waan je je hier bijna in de middeleeuwen.

Zutphen groeide ongeveer 1000 jaar geleden rond een stenen grafelijke hof en een klein kerkje, aan de samenvloeiing van IJssel en Berkel. Hieraan dankt Zutphen zijn naam, want de plek aan twee goed bevaarbare rivieren op een heuvel tussen drassige veengronden noemde men Zuidvenne, wat Zutphen betekent. Er zijn bij opgravingen sporen en contouren gevonden die erop wijzen dat geschiedenis van de stad veel ouder is dan tot nu toe werd aangenomen, zoals een grafveld dat te dateren is als ca. 700 na Chr.

Nederzetting

Omstreeks 1190 verkreeg Zutphen stadsrechten van Graaf Otto I van Gelre. In de veertiende eeuw werd de stad in haar geheel ommuurd. Hiervoor bestond zoals hierboven beschreven al de nederzetting waar de Heren (later Graven) van Zutphen heersten. De stad ontwikkelde zich als een handelsstad en sloot zich in 1285 aan bij de Hanze.

Houtmarkten

De Hanzetijd bracht Zutphen grote rijkdom. Over zee en over de IJssel naar de Rijn vervoerden Zutphenaren voornamelijk haring, boter en bier en namen ze wijn mee terug. Over land en over de Berkel was hout het belangrijkste artikel. Zutphen en Deventer hadden belangrijke houtmarkten. Zutphen nam gretig deel aan het Hanzeverbond; de stad had zelfs een eigen nederzetting in Schonen, een recht dat de koning van Denemarken had gegeven.

Thonis Drogenap

Thonis Drogenap, een figuur uit de geschiedenis van Zutphen, was in 1555 een opmerkelijke bewoner van de Drogenapstoren (de oude stadspoort van 1446, voorheen bekend als Saltpoort). Hij stond bekend als stadsmuzikant en werd gerespecteerd om zijn rol bij het waarschuwen van de Zutphenaren bij dreigend gevaar door op zijn trompet te blazen. Zijn bijnaam "Drogenap" kwam vermoedelijk voort uit zijn vermeende neiging tot overmatig drinken, waarbij zijn drinkbeker, vroeger een "nap" genoemd, altijd droog bleef. Een andere theorie suggereert dat hij zo genoemd werd vanwege zijn armoedige omstandigheden. Tegenwoordig staat er een beeld van hem buiten de Drogenapstoren.

Bronnen: