Hanzesteden

De Hanze was een verbond van middeleeuwse steden, waaronder een aantal Gelderse.

Lees intro

21 verhalen
Bekijk volledige kaart

De Hanze was een verbond van middeleeuwse steden, ontstaan uit de samenwerking van kooplieden die zich gezamenlijk gingen verdedigen tegen belagers. Het woord hanze betekent bewapende schare of gemeenschap. Door samen te werken konden handelaars zichzelf en hun handelswaar beter beschermen: eendracht maakt macht.

Veel Gelderse Hanzesteden kenmerken zich nog door hun mooie middeleeuwse centrum. In deze special verzamelen we de verhalen over de middeleeuwen in de Gelderse Hanzesteden.

Draagteken van het schippersgilde, circa 1525 © Valkhof Museum
De draagtekens van het Nijmeegse schippersgilde
<p>Het rijke Nijmeegse schippersgilde liet behalve het antependium meer kostbare voorwerpen maken voor de kapel en het gildebestuur. Twee prachtige gildeschilden of ‘bodebussen’ bleven bewaard...
Luchtfoto van het oude centrum van Harderwijk © Marco Grotenhuis, Wikimedia
Hanzestad Harderwijk
<p>In de late middeleeuwen dreven Nederlandse kooplieden uit steden als Kampen, Zwolle, Zutphen, Doesburg, Elburg en Harderwijk handel met kooplieden en steden in Noord-Duitsland en...
middeleeuwse stadsbewoners
Middeleeuwse stadsbewoners
<p>Als je door de binnenstad van Harderwijk loopt, is het moeilijk voor te stellen hoe middeleeuwse Harderwijkers leefden. Een middeleeuwse stad werd bewoond door mensen...
1402 koggeschip
Tiel wordt Hanzestad
<p>Steden in Noord-Duitsland en rond de Oostzee hadden zich in de dertiende en veertiende eeuw verenigd in de Hanze. Zij beschermden zo hun eigen handelsbelangen.</p>
Lithografie, voorstellende de Waterpoort te Tiel vanaf het Plein, 1980. Collectie Flipje en Streekmuseum Tiel
Waterpoort in Tiel
<p>De Gelderse plaats Tiel is gelegen aan de Waal. Net als alle grote plaatsen langs de rivieren beschikt ook deze stad over een haven. In...
De Waag in Doesburg (Bron: Wikimedia, RCE, fotograaf: Sjaak Kempe)
Stadsbierhuys De Waag in Doesburg
<p>Doesburg is een 'drielandenpunt', gelegen op de grenzen van de Achterhoek, Veluwe en Liemers. De stad geniet grote bekendheid door haar gerestaureerde binnenstad: het middeleeuwse...
Kaart van Zutphen door Joan Blaeu uit 'Toonneel der Steden' (1649). © Publiek domein.
De opkomst van Zutphen als Hanzestad
<p>Zutphen wordt ook wel 'Torenstad' genoemd vanwege zijn grote, historische gebouwen die de skyline vormen van de stad. Met verschillende musea, hofjes en andere bezienswaardigheden...
Panorama uitzicht op Nijmegen, Nederland ca. 1541 © Frans Hogenberg, in: Civitates orbis terrarum - Braun en Hogenberg
Tolvrijheden in Hanzestad Nijmegen
<p>Dankzij een groeiend pakket tolvrijheden was het Nijmeegse burgerschap in de eeuwen vanaf 1230 tot het begin van de Opstand in 1566 zeer gewild. Nijmeegse...
De Rijn
Gelderse rivieren brachten rijkdom
<p>In de Romeinse tijd waren rivieren wat belangrijke snelwegen tegenwoordig voor ons zijn. Rivieren vormden handelsroutes en nederzettingen kwamen strategisch tot stand langs belangrijke rivieren....
Detail van een kaart, met de handelskraan aan de Rijn, ca. 1574 © Gelders Archief, 2000 - 2422, PD
Rijn- en Hanzehandel
<p>Op een detail van een tekening uit de tweede helft van de zestiende eeuw liggen handelsschepen naast de Rijnpoort (links). Molenstenen, om graan te malen,...
Het antependium van het Nijmeegse schippersgilde, 1475-1500 © Museum Het Vaklhof
Het antependium
<p>Voor het altaar in de gildekapel lieten de schippers van het Nijmeegse schippersgilde een kostbaar antependium borduren, een kleed dat van het altaar afhing tot...
Hessenwagen © Onderwijsgek wikipedia CC 2.5
Hanze en Hessenwegen
<p>Vaak wordt aangegeven dat Ruurlo op een strategische plek ligt, op een knooppunt van wegen. Tegenwoordig is dat juist: Ruurlo is goed bereikbaar en centraal...
Het antependium van het Nijmeegse schippersgilde, 1475-1500 © Museum Het Vaklhof
Het Nijmeegse schippersgilde
<p>In de loop van de 15de eeuw ontwikkelde Nijmegen zich tot een van de belangrijkste Hanzesteden. De stad viel onder het Hanzekwartier Keulen, waardoor er...
Hanzepaardje © Stadsmuseum Harderwijk
Paardgewichtje
<p>Één van de belangrijkste overblijfselen uit de Hanzetijd voor Harderwijk is het paardgewichtje dat in 1999 door de Harderwijker John ten Pierick werd gevonden in...
Plooijerij in Zutphen ©
Slag bij de Spitholderbrug
<p>Tot in de achttiende eeuw was de Spitholderbrug bij Almen de enige plaats waar 's winters het handelsverkeer vanuit Westfalen naar Deventer de Berkel kon...
De Geldersche Munt
De Gelderse Munt
<p>Tot ongeveer 1500 was Harderwijk een redelijk welvarende stad. Er werd onder andere veel handel gedreven met steden die aangesloten waren bij de Noord-Duitse Hanze....
Hanzesteden en handelroutes © Doc Brown, Wikimedia
Hanze in Gelderland
<p>De handel in Hanzeverband was voor een groot deel van de Gelderse bevolking direct of indirect van belang. Gelderland, of liever gezegd het oude hertogdom...
Stadhuis Nijmegen, rond 1900 © Publiek domein
Bloeiperiode Nijmeegse Hanzekooplieden
<p>Vooral de jaren tussen 1520 en het uitbreken van de Nederlandse Opstand vanaf 1566 vormden een bloeiperiode voor de Nijmeegse Hanzekooplieden. Niet zelden nam Nijmegen...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl