Etten bevrijd!

Onderduiken

‘Tijdens de oorlog was er een Duitse officier ingekwartierd bij de dominee. Zij kwamen vragen waarom ik niet ging werken voor de Duitsers. “Nu wordt het tijd dat je wegkomt!”, zei mijn vader. Toen ben ik ondergedoken bij mijn oom en tante. Het was het ouderlijk huis van mijn moeder. Een halfjaar lang heb ik daar gezeten.

Bevrijding

Toen Etten bevrijd was zijn er nog vijf Ettenaren omgekomen. Eén van hen was de zoon van het schoolhoofd. De Duitsers waren al uit het dorp verdwenen, de mensen stonden al op straat. In Doetinchem zaten ze echter nog wel en zij beschoten de mensen in Etten die buiten stonden. Ik was toen twintig.

Afstuderen

Nog even ging ik terug naar de kostschool in Baarn, waar ik het grootste deel van de oorlog was geweest. Het was een kweekschool, tegenwoordig heet dat de Pabo. Eerst zat het in Hilversum maar dat gebouw werd door de Duitsers overgenomen. Na de oorlog kregen we als snel onze diploma’s uitgereikt.

Aan het werk

Een tijdje heb ik in Varsselder ingevallen en daarna vond ik een baan in Braamt op een katholieke lagere school. Later heette die school ‘De Boomgaard.’ Die baan had ik te danken aan een tip van een onderwijzer die weleens bij ons thuis kwam.

Ik fietste er elke dag naartoe maar dat was behelpen. Er waren in die tijd maar weinig goede fietsen. Tijdens de oorlog hadden de Duitsers die allemaal ingepikt. De schoolkinderen liepen altijd naar school. In die tijd hadden kinderen bijna nooit een fiets, dat kwam later pas. Sommigen moesten van heel ver komen en die bleven in de winter dan vaak over. Dan hadden ze een blikje of wat, waar ze drinken in hadden, dat rond de kachel werd gezet. Zodat het niet zo koud was.

Schade en schaarste

Het schoolgebouw had van die hele hoge ramen. De bovenstukken waren in de oorlog kapotgeschoten. Ze hadden er van die mooie geschiedenisprenten voor gemaakt. Glas was toen nog niet te krijgen, dat was hopeloos. De waterleidingen waren kapot dus de toiletten spoelden niet door. Er was geen riolering en voor de kachels waren kolen maar moeilijk te krijgen.

Dienstplicht

Ik was net een halfjaar aan het werk toen ik werd opgeroepen voor militaire dienst. Ik kreeg te horen dat ik naar Indië zou gaan. Dat was wel even wat anders. Ik ging een heel nieuw avontuur tegemoet.’

Voor ‘Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek’ vertellen (oud)-inwoners over opgroeien, werken en wonen in de Achterhoek in de periode 1940-1965. Dit verhaal over dhr. Wim Leijzer is geschreven door Kees Huntink op basis van een oral history-interview afgenomen door Rob van Dijk in december 2019.

Rechten

Rob van Dijk & Kees Huntink, CC-BY