Ooit was de Rijn een rivier die vrij door de delta stroomde, zich vertakte, naar believen overstroomde en soms een andere loop nam. De prehistorische bewoners van de overwegend beboste oevers zagen de rivier als een god. Het kwam niet in hen op, en ze hadden niet de middelen, om deze heilige waterstromen naar hun hand te zetten. Al in de Romeinse tijd deed de mens pogingen de rivier te beïnvloeden.
Deze tekst maakt onderdeel uit van de special Verbeelding van de Waal, De Waal als natuurlijke en beteugelde rivier, thema De gereguleerde Waal.
De oudst bekende regulering van de rivier bestond al ver voor de bedijking. De Romeinen probeerden het splitsingspunt van de Rijn en de Waal, niet ver van het huidige Lobith, te beïnvloeden. De zuidelijke tak, de Waal, had de neiging te veel water uit de Boven-Rijn naar zich toe te trekken. Dat ging ten koste van de waterafvoer door de Rijn en was tegen de zin van de Romeinen, die van de Rijn de noordgrens van hun veroverde gebieden wilden maken. Een brede rivier vol water is gemakkelijker te verdedigen dan een verzande rivier. De Romeinse veldheer Drusus liet daarom omstreeks 12 voor Christus een dam bij het splitsingspunt aanleggen, die water van de Waal in de richting van de Neder-Rijn dwong.
Een belangrijke aanwijzing voor de exacte locatie van de dam kwam in 1938 tevoorschijn, toen niet ver van Lobith zand werd gewonnen, waarbij een grafsteen naar boven kwam. Hier stond op beschreven dat de legionair Marcus Mallius begraven wilde worden in Carvio ad Molum (Carvium bij de dam). De dam moet dus dicht bij dit graf hebben gelegen. Uit de grafsteen is ook op te maken dat bij het splitsingspunt het grensfort Carvium moet hebben gestaan, waar Mallius in dienst was geweest. Daar wijzen ook de vele militaire voorwerpen op die bij de zandwinning tevoorschijn kwamen.
Een podcast over de Drususgracht is te beluisteren bij Romeinse Limes Nederland.
Vervolg: Van dorpspolder naar waterschap
Overland, in opdracht van De Bastei, Nijmegen, CC-BY-NC
Verbeelding van de Waal
Landschap
Romeinen
-3000-500
Zevenaar
Liemers
