Romeins heiligdom

Herwen-Hemeling: het Romeinse leger, hun goden en hun tempels

De archeologische vindplaats van de waterput met trap

Foto 1/3

Bouwinscriptie van het tempel heiligdom Herwen tijdens de tentoonstelling Kunstwerk in Zevenaar

Foto 2/3

Romeinse tufsteen heiligdom Herwen

Foto 3/3

Er worden in Gelderland bij archeologisch onderzoek steeds meer ontdekkingen gedaan uit de Romeinse tijd. In 2022 hebben archeologen bij Zevenaar een compleet Romeins heiligdom ontdekt met onder andere een vermoedelijke Romeins ritueel bad.

Een internationaal unieke vondst

Bij de splitsing van de Rijn en Waal waren in 2021 voorbereidingen bezig voor kleiwinning. Hierbij stuiten archeologen al vlug op Romeinse vondsten welke wezen op een Romeins Heiligdom. Besloten is het terrein volledig archeologisch te onderzoeken en de resten op te graven. Het aantal sculptuur fragmenten is ongekend groot. Hierdoor zal er zeker na de opgraving nog vier jaar onderzoek nodig zijn.

Een heiligdom voor soldaten

Het complex bevat in ieder geval twee tempelgebouwen, tientallen votiefstenen en kuilen met resten en offers uit de periode van de eerste tot de derde eeuw. Door de gebruikte dakpannen was te achterhalen dat de bouw heeft plaatsgevonden als activiteit van het leger. Daarnaast is er veel wapentuig gevonden zoals speer en lanspunten, harnassen en paardentuig. Ook hebben hier tientallen hoge officieren een votiefsteen opgericht. Zij bedankten een god of godin voor het vervullen van een wens zoals bijvoorbeeld een goed verloop van een veldslag. Rondom de tempels hebben, blijkens de haardkuilen, af en toe grote offervuren gebrand.

Veel votiefstenen

Op het complex zijn veel complete votiefstenen teruggevonden waarvan de tekst vaak nog goed te lezen is. Hierdoor is goed te achterhalen welke goden er werden geëerd en door wie uit welk regiment kwam. De stenen zijn onder andere gewijd aan Hercules Magusanus, een bekende Bataafse godheid, Jupiter-Serapis en Mercurius.

Romeinse waterput met religieuze functie?

Ook is er een bijzondere waterput gevonden. Deze waterput blijkt geen gewone waterput. De put steekt niet boven het maaiveld uit maar is verzonken en te bereiken via een trap. De trap is gevormd door onder andere meerdere votiefstenen. Een dergelijke waterput met waarschijnlijk een religieuze functie is tot op heden nog niet gevonden in het noordwestelijk deel van het Romeinse rijk. In de put zijn ook diverse complete votiefstenen gevonden. Waarschijnlijk zijn deze gedumpt bij het sluiten van het heiligdom. Door de vondsten in de waterput, waaronder munten, heeft men kunnen vaststellen dat de waterput rond 220-230 van onze jaartelling gebruikt is.

Bronnen: