Het Munnikenland

Het westen van de Bommelerwaard

Munnikenland (Bron: Waterschap Rivierenland)

Munnikenland is de naam van het uiterst westelijke deel van de Bommelerwaard. Het is gelegen ten westen van Poederoijen en Brakel en feitelijk een landtong tussen de hier samenvloeiende Waal en de Afgedamde Maas. Het gebied maakt deel uit van de gemeente Zaltbommel.

Omstreeks 1200 bestond deze landtong uit een aantal eilanden die gescheiden werden door kreken. Men sprak over deze streek als Rodichem of Rodenchem. Dit betekent: Ruwe waard. Deze benaming wijst op het bestaan van een vroege nederzetting, waarvan nooit resten zijn aangetroffen. Van het Huis Rodichem zijn in 2004, bij de aanleg van een woonwijk in Brakel, echter wel resten aangetroffen.

In bruikleen

In 1264 werd Rodengoije door Willem II van Horne, Heer van Altena, in bruikleen gegeven aan de Cisterciënzers van de Abdij van Villers. De monniken bouwden een klooster, polderden het land in, legden kades aan en bebouwden het land. In 1333 trokken ze zich echter terug. Wat bleef was het 13e-eeuwse ontginningspatroon en de naam Munnikenland, die voor het eerst vermeld werd in 1349.

Slot Loevestein

Het meest westelijke eiland van Munnikenland werd Milites Insula Artusii genoemd, ofwel het Eiland van Ridder Artus. Dit werd niet aan de monniken in leen gegeven, aangezien het een uiterst strategische ligging had. Door Dirk Loef van Horne werd hier het Slot Loevestein gebouwd (1358 - 1375).

Kasteel Munnikenland

In Munnikenland bevond zich, nabij de Waal, het Kasteel Munnikenland, feitelijk een adellijk huis. Dit werd voor het eerst vermeld in 1616 en was in 1919 geheel verdwenen. Verder wordt Munnikenland naar het oosten toe begrensd door een deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, met een aaneenschakeling van forten en -ten gevolge van dijkdoorbraken- ontstane wielen.

Natuurgebied Loevesteyn

Ten oosten van Slot Loevestein bevindt zich het natuurgebied Loevesteyn, in bezit van Staatsbosbeheer. Ook de Batterij onder Brakel behoort tot dit gebied. Begin 2009 is bovendien begonnen met een plan om een nog groter gedeelte van het Munnikenland geschikt te maken voor waterberging, natuur en recreatie in het kader van Ruimte voor de Rivier. In 2016 is dat project afgerond. Sindsdien wordt het gebied extensief beheerd, waarbij de natuur zoveel als mogelijk zijn gang zal gaan. Tegelijkertijd biedt het kansen recreatie en cultuurhistorie.

Deze tekst is gebaseerd op informatie van de Bommelerwaardgids. Het audiofragment bij deze tekst is afkomstig van Radiobaken, Robbert van der Horst. In het fragment vertelt Ferdinand van Hemmen over de strijd van het Munnikenland.