Cultuur: isolement van de regio

Gerrit Verkuil (81 jaar) is geboren en getogen in Bruchem, een klein dorpje (een dorpje of een klein dorp) ten zuidwesten van Zaltbommel. Hij is dus een kind van de regio. Gerrit woont sinds juli 1978 in Alem, een dorp met zo'n 633 inwoners gelegen op een stukje land tussen de Maas en de Waal.

Het geïsoleerde gebied van de Bommelerwaard heeft ook gevolgen voor de lokale cultuur en tradities die er in de Bommelerwaard zijn. Door de omsluiting van water en dijken waren er veel natuurlijke grenzen die door menig dorpeling vroeger niet werd gepasseerd. "De dorpelingen waren erg op zichzelf gericht. Er waren slechte of geen verkeersverbindingen met omliggende dorpen. Er waren natuurlijk wel veerponten. Maar in de winter voeren die vaak niet. De contacten met de buitenwereld bleven zo erg beperkt," aldus Gerrit.

Grenzen vervagen

De ruilverkaveling en ook de Tweede Wereldoorlog brachten daar verandering in: ontsluiting van het gebied door verbeterde infrastructuur en later ook door de komst van radio en TV, maakten dat de meeste onzichtbare grenzen tussen de diverse dorpen vervlakten.

Dialecten

Gerrit werd in 1957 leraar op de Agrarische School in Zaltbommel. Daar werd hem ook al gauw duidelijk dat er veel lokale verschillen waren. "Als er een nieuwe jongen in de klas kwam, dan had je aan het einde van de dag door uit welk dorp hij kwam, ook al had hij dat niet zelf gezegd. Dat kon je horen aan zijn dialect. Vroeger gingen mensen uit het doorgaans Protestantse Bruchem bijvoorbeeld ook niet naar de Carnavalsoptocht in het Rooms-Katholieke buurdorp Ammerzoden. En andersom kwamen de 'Ámmerooisen' niet naar ons Oranjefeest. Die tijden zijn gelukkig veranderd."

Lees ook deel 1, 3, 4 en 5 van Gerrit Verkuils verhaal.