Culemborg als toeristische trekpleister

Kees Raven is een echte Culemborger, in hart en nieren: een 'Kuilenburger' dus. Hoewel hij voor zijn studie en carrière koos voor een standplek buiten het Rivierenland, namelijk Wageningen en 't Gooi, is hij inmiddels al weer 20 jaar terug op zijn geboortegrond. Als hij terugkomt van vakantie, is het eerste wat hij doet 'effe kijken of de Lek er nog is'. Verknocht als hij is aan de mensen en het landschap, runt hij sinds zijn pensionering vanuit de Havendijk in Culemborg het familiebedrijf 'Laverge en Van Asch', een bedrijf in fruitteelt en verhuur van vastgoed.

Als je opgroeit in Culemborg, dan maakt de Lek onlosmakelijk deel uit van je leven. Kees heeft, zoals zo velen, leren zwemmen in de Lek. Daar lag bij het Pikse Boogerdje een boot waar je ondanks de stroming, als kind veilig kon oefenen. Er was toen zelfs nog eb en vloed. Sinds de stuw bij Hagestein, is dat verdwenen en zo verdween trouwens ook wel enigszins de levendigheid van de rivier en het oeverlandschap aan de rivier. Als puber zat je met vrienden op een van de vele zandstrandjes aan de Lek. Daar waren de eigenaren, vaak boeren, van het land niet altijd even gelukkig mee. Uiteraard werd er gevist, en nog steeds. En natuurlijk is watersport een belangrijk vrijetijdsbesteding in Culemborg. Watersportverening de Helling bestaat al weer 60 jaar.

De dreiging van het water

Culemborgers zijn niet bang voor het water. Water brengt plezier, maar kan ook een hoop schade aanrichten. Door de eeuwen heen is het gevecht met het water altijd aanwezig geweest. "Heel vroeger hebben we wel eens de Diefdijk doorgeschept om het hoge water rond onze stad kwijt te raken tijdens overstromingen," vertelt Kees. De Diefdijk moest immers het belangrijke Zuid-Holland beschermen. Ook bij dreigende oorlog werden de gebieden langhs de Diefdijk expres onder water gezet ter voorkoming dat het rijke Westen van ons land in handen van de vijand zou vallen. De Culemborgse boeren waarvan het land onder water kwam te staan, waren daar natuurlijk niet altijd even blij mee.

Redding

Kees heeft van zijn opa verhalen gehoord over hoe men vroeger in het geval van watersnood, bewoners met vaartuigen opriep om tegen betaling mensen in nood te helpen. Kees heeft in zijn archief nog de officiele documenten waarin dat staat vermeld: in 1855 werd één gulden en vijftig cent per dag uitbetaald aan diegenen die meehielpen ten tijde van 'watervloed tot redding van mensen en vee.'

Toeristische trekpleister

Het rivierengebied is zich steeds meer aan het profileren als een toeristische trekpleister. Culemborgers zelf zijn hier volgens Kees pas recent bewust mee bezig gaan houden. Vanuit het feit dat het rivierengebied tot nationaal landschap is uitgeroepen, is de stimulering van toerisme en het vergroten van het bewustzijn van de cultuurhistorische en landschappelijke waarde van het gebied onder de lokale bewoners een speerpunt in het politieke beleid geworden.

Nationaal landschap

Volgens Kees valt er nog veel te leren over de regio, door buitenstaanders en lokalen. "Veel Culemborgers weten zelf niet eens dat ze in een nationaal landschap wonen! En dan heb ik het niet alleen over het landschap en de natuur op zich, maar denk ook eens aan het militaire verleden rond de forten. In deze omgeving is de band tussen natuur, landschap, cultuur en historie zo duidelijk aanwezig. Dat verdient aandacht, evenals de vroegere scheepvaart.

Jaagpaden

Mijn droom is om in de omgeving van Culemborg de jaagpaden - dat zijn de paden waarlangs vroeger de zeilboten tegen stroming en wind in werden getrokken door mens of dier - in ere te herstellen en tot wandelpaden te maken. Mijn opa heeft me vroeger geleerd hoe belangrijk die paden waren en waar ze liepen: niet iedereen weet meer precies waar de jaagpaden lopen. Als eerbetoon aan hem zou het prachtig zijn deze jaagpaden bloot te leggen en open te stellen voor wandelend publiek. Bovendien kunnen jong en oud zo op speelse en educatieve wijze de geschiedenis en cultuurhistorie van het gebied leren kennen."

Lees ook deel 1 en 2 van Kees Ravens verhaal.