Jan Holleman en de 480-Genie groep

De 480ste Genie

"Dit peloton was verantwoordelijk voor het in- en uitvaren van het caisson in de Rijn bij Arnhem, 'object twee' genoemd. We oefenden een keer in de drie maanden, 's nachts. Wat altijd een onderdeel was – en wat heel erg moeilijk was - was het aanbrengen van de netversperring die ongeveer honderd meter voor het caisson in de Rijn moest worden opgehangen. Dat gebeurde ook 's nachts en het net moest vanaf een dekschuit aan een kabel vastgemaakt worden die over de Rijn gespannen was, maar met stromend water in de nacht. Dat was een hels karwei. Eigenlijk is het nooit goed gelukt. Dus als de Russen zouden komen zou het net waarschijnlijk niet zijn opgehangen.

Koude Oorlog

Het is wel een hele bewogen periode geweest, die jaren na de oorlog tot 1960. Toen ik in dienst ging voelde ik me toch wel zeer belangrijk in het kader van de beveiliging en verdediging van Nederland. De dreiging van de Russen leefde in Nederland wel, dus we deden die oefeningen ook wel heel serieus, want we moesten er wel voor zorgen dat ze in ieder geval niet over de IJssel konden komen mochten ze de moed hebben om via Duitsland Nederland aan te vallen. De pontonniers van de 480 Genie-groep, zo voelden wij dat, waren wel hele bijzondere. Die deden heel erg bijzonder geheimzinnig werk."

Sociaal aspect

Tussen de oefeningen door was er tijd voor ontspanning, zo vertelt Holleman: "Als we in de kroeg kwamen, meestal de Distel in Nijmegen, dan gaven we de ober tevoren een tientje, want het was altijd erg druk in die tent, en dan maakte die gelijk een tafel vrij en zaten we vooraan bij de danszaal. We gingen ook wel eens naar Utrecht, maar dat was eigenlijk te ver weg. Want je moest ’s morgens wel weer om 7:45 op appèl staan.

Nijmeegse Vierdaagse

Op een gegeven moment kwamen er ook soldaten bij me die vroegen of we gezamenlijk de Vierdaagse konden lopen. De afspraak was: 'je doet vrijwillig mee, we gaan er naartoe, maar niemand valt uit, we lopen hem helemaal uit', en dat is ook gebeurd! Er was er eentje bij die begon na twee dagen te kermen dat hij zo last had van zijn knieën. Ik zei: 'je weet wat we hebben afgesproken', en heb hem een tijd met de loop van m’n pistoolmitrailleur vooruit geduwd. De volgende dag kwam hij bij me: 'ik ben zo blij dat u me heeft voortgeduwd, want het is weer over!'. Dat was een wapenfeit hoor, die Vierdaagse. We kwamen zingend binnen, met het pontonnierslied..

Pontonnierslied 

We zijn de mineurs van het Nederlandse leger en onze naam is overal bekend. NONDEJU! En iedereen die mag het weten, we krijgen vanavond uienrats te vreten. En moeder de wasvrouw staat aan de deur, dat is de roem van elk mineur, dat is de roem van elk mineur. Zeg dronken pontonnier waar kom jij zo laat vandaan, ere zij uw naam, ere zij uw naam. Zeg dronken pontonnier, waar kom jij zo laat vandaan, ere zij uw naam. Halleluja, Halleluja. Is er nog redding voor mij? Ja, ja, ja Jannes hij roept u voor het korps pontonniers!"

Dit verhaal over Jan Holleman is geschreven door Elmar van de Ree, na een interview door Lian van der Zon in het kader van een oral history project over de Defensiehaven, voor de gemeente Arnhem in 2020. De Defensiehaven was onderdeel van de IJssellinie: een verdedigingswerk dat tot haar opheffing in de jaren 1960 en daarna zo veel mogelijk geheim werd gehouden. Op 6 mei 2021 ging de documentaire 'Geheim aan de Rijn: verhalen over de Defensiehaven' in première. Benieuwd? Kijk 'm op YouTube door hier te klikken.  

Rechten

Erfgoed Gelderland, CC-BY-NC