De Boelekearl

Als de gierput op de boerderij vol was moest die natuurlijk geleegd worden. Die werd leeggepompt en met het paard vóór de gierton leeggesproeid over het land. Als de betonnen deksel van de gierput was, was dat een gevaarlijke situatie voor kinderen die op het erf speelden. Daarom werd de kinderen op het hart gedrukt niet bij de gierput in de buurt te komen, als je te dicht bij kwam zou De Boelekearl je pakken en mee de put in sleuren! De boerenkinderen zorgden er daardoor wel voor dat ze niet in de buurt kwamen van dat enge, gevaarlijke monster van een Boelekearl!

In Halle is een Boelekearlspad, daar kun je tijdens een mooie wandeling De Boelekearl aantreffen in een poel, hij steekt nog net zijn hand boven het water uit om je te pakken als je te dichtbij komt! Snel voorbij lopen dus!

Het verhaal in Achterhoeks dialect

“Pas op dat i-j neet te dichte bi-j de kolke komt want dan zut de bóllekaerl ow! En dan begunt e te brullen en trök e ow naor onder’n”. Dat zei mien opa vrogger at wi-j zeiden da’w naor ’t storkslat gingen, de weide met de zwarte kolke. Dat was zo’n mooi pleksken, dat zwatte stille water met wat riesholt d’rumhen zoas elzen en berken. ’n Betjen misterieus was ’t daor ok wal. Zwemmen konne wi-j ton nog neet maor wi-j zollen jao heel good oppassen. Wi-j hadden toch ok ogen in ‘t heufd? ’s Winters ginge wi-j daorhen um te schaatsen, at ’t ies ’t kon lien. Maor deur wat opa elke kere zei,
vonne wi-j ’t daor ok wal ‘n betjen groezelig. Den bóllekaerl, dat mos jao wal ’n heel naren kolkgeest waen. Wi-j kekken daorumme toch wal merakels good uut. En ’t is ok altied good egaone.

Ze wisten ow vrogger wal good bange te maken. De leu wazzen drok en konden neet den helen dag achter de blagen anlopen. De schrik zat d’r good in thuus want ’t was al ’ns gebeurd dat mien jongere zusken zowat met eur heufd onder water kwam in de putte van de weide naost de boerderi -je. Ze had zich te wied veurovver ebògen. Mien oma kon eur nog net op tied d’r weer uuttrekke n. Ok in de putte zat ’n bóllekaerl, zo wodden verteld.

Zelf heb ik de bóllekaerl weer van stal ehaald ton de kinder van mien zuster hier kwamen logeren. D’rlig hier veur deure ne viever en i’j wet jao neet of ze altied wal uutkiekt en ze könt ok inens v ot waen. Ik zagge wal dat ze flink onder d’n indruk waren van wat ik ze vertellen. Ik hadde wal ’n betjen met ze te doone. ’t Is neet niks um jonge kinder zo de stoepen op ’t lief te jagen. Maor de angst dat d’r wat kon gebeuren was toch starker. En ik dachte, ik legge ze’t later wal uut, at ze groot bunt. Misschien he’k dan as excuus: ’t heurt bi’j ‘t deurgevven van ’t arfgood en da’s belangriek in dizzen tied. Gelukkig könt ze d’r now wal umme lachen. ’t Verhaal is hun ok good bi -j ebleven zo marken ik laatst ton dat inens ter sprake kwam. Zelf hebt ze noo nog gin kinder, maor ’t zal mi’j ‘ns beni’jen of ze later zelf ok de bóllekearl weer töt laeven brengt at dat zo uutkump.

Rechten

Ina Brethouwer, CC0