Een wagen vol verhalen
Een wagen vol verhalen is een project om verhalen over tradities en gebruiken in Gelderland te verzamelen, te bewaren en bekend te maken. Het project is een initiatief van Erfgoed Gelderland en Omroep Gelderland. De verhalen, foto's, filmpjes en geluidsfragmenten zijn afkomstig van de mensen die de tradities en gebruiken kennen.
Betrokken organisaties
De monniken van St. Walrick
Sinds 2008 trekt een gezelschap gehuld in monnikspijen één maal per jaar door de landerijen bij de verlaten kapelruïne van Sint-Walrick in Overasselt bij Nijmegen....
De schat van de Ravenhorst
In de 14e eeuw was het niet veilig in de streek rondom Winterswijk. 3 broers, bekend als de roofridders van de Ravenhorst moorden en plunderden...
De duivelspop op het paasvuur
Op Eerste Paasdag ontsteken de Gilden van Sint Gangulphus en Sint Laurentius het paasvuur om te vieren dat de lente en daarmee het nieuwe jaar...
De laatste schaapherder van de Achterhoek
Wie kende destijds het Zwarte Veen beter dan "Wisselink Hendrik" die zeventig jaren van zijn leven met zijn kudde schapen over de heide zwierf. Hij...
Blauwe Gerrit
Wie de sagen en legenden van de Veluwe kent, heeft zeker van Blauwe Gerrit gehoord.
Robin Hood van de Veluwe
Stropen is van alle tijden. Tegenwoordig is het makkelijker, met de auto, verlichting en geweren. Oorspronkelijk werd gestroopt om in het levensonderhoud te voorzien. Iedere...
Het liefdeslaantje van Vorden
Als je gaat wandelen in het bos rondom kasteel Vorden dan vind je daar ten zuiden, evenwijdig aan de Veengoot, een bijzondere bomenlaan. Vroeger heette...
Een bruidskoe
Trouwde je vroeger een Twentse of Achterhoekse boerin een boer, dan kreeg je nog wel eens een bruidskoe en een versierde tuin bij je huwelijk.
De kruisheer van de Nevelhorst
Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
Zonder uitlaat rijden op koninginnedag
Ik ben opgegroeid in Scherpenzeel en woon daar nog steeds. Daar was het tot voor kort traditie om in de vroege ochtend (05.00 uur) van...
Witte Wieven van Zwiep
Volgens oud volksgeloof verschenen bij het invallen van de duisternis op de Lochemse Berg – en elders in Oost-Nederland – Witte Wieven. Dat waren vrouwelijke...
Dobbelen om sinterklaaslekkernijen
De arbeiders op de Veluwe hadden het in het begin van de vorige eeuw niet breed. Het kopen van Sinterklaaslekkernijen, laat staan dito cadeaus konden...
Paling- en haringroken
In de lage Landen aan de zee wordt al zeer lange tijd vis gerookt. Zeker als er erg veel vis in één keer door vissers...
Klootschieten
De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Het fenomeen verse worst na de nachtmis uitgezocht
Na de nachtmis in de kerstnacht aten veel mensen vaak verse worst met brood. Als slager en Achterhoeker intrigeerde me dat verhaal omdat me wel...
Een pop in de tuin van ex-geliefde
In Azewijn bestond vroeger een ondeugende traditie rondom trouwerijen. Als een Azewijnse ging trouwen, kreeg één van haar ex-vriendjes (die dus het nakijken had) een...
Hoort, hoort! Zegt het voort!
Vroeger was er geen nieuws-app of social media, zelfs geen krant, om nieuws te verspreiden. Om informatie aan het volk te verkondigen was er dan...
De Mariënboom
Het gemeentewapen van Aalten laat officieel al tweehonderd jaar een lindeboom zien. Reeds in de achttiende eeuw – en waarschijnlijk al vele eeuwen langer -...
De staaf van de smid
Elke dorp in Nederland heeft wel een klok in een klokkentoren. Zo één die altijd luid bij lief en leed, de uren en halfuren laat...
Walnoot tikken in Elburg
Overal in Nederland kennen we wel knikkeren, maar in Elburg gebeurde dat niet met die mooie gekleurde bonken of spikkelknikkers, maar met walnoten. Op Tweede...
Spelen met een varkensblaas
De varkensblaas was een veelgebruikt bijproduct uit de huisslacht. Zo werd hij langs de oostgrens met Duitsland regelmatig gebruikt als ‘vat’ om drank in te...
Tractorpulling in Lochem
Op een bloedhete dag in juni 1982 werd voor het eerst in Lochem een ‘trekkertrek’ wedstrijd verreden. Veel mensen zochten verkoeling en lieten de hitte...
Verlichtingsdagen in Aalst
De Verlichtingsdagen in Aalst bij Zaltbommel zijn al 45 jaar een echte traditie en worden elke twee jaar in september gehouden. De Verlichtingsdagen zijn ongeveer...
Aaltens volkslied
Waar het oude Slingebeekje door een rustig dorpje vliedt waar een golvend heuvellandschap ons een prachtig uitzicht biedt waar de schitt'rende omgeving door...
Volksfeest Winterswijk
Het laatste weekend van augustus is het inmiddels al meer dan 125 jaar feest in Winterswijk. Bestond het feest meer dan een eeuw geleden nog...
Mannen onder elkaar bij de barbier
Bij The Barberstation in Nijmegen en Arnhem worden heren nog met ouderwets goed vakmanschap geknipt en geschoren. Een ware nostalgische beleving.
Pakjesavond met brokken chocolade
Ik, chocoladefan, vier pakjesavond altijd pas op 6 december, want dan worden bij chocolaterie Mousset in Arnhem alle restanten chocoladeletters al meer dan een halve...
Elke maandag 'de boerendeun'
In de 18de eeuw was Nijkerk een rijke stad, voornamelijk door de tabaksindustrie. De Ampsjonckers die in die tijd de stad bestuurden, vonden dat Nijkerk...
Mandenmakerij: een harde wereld
Mijn vader had vroeger een mandenmakerij. Na de oorlog had hij dit bedrijf, samen met drie broers overgenomen van zijn vader. Van 1955 tot 1973...
Genoemd naar de patroonheilige van de kerk
In de vroegere St. Josephkerk in Arnhem was het omstreeks het midden van de vorige eeuw een traditie, ingesteld door de toenmalige pastoor v.d. Loo,...
Arnhemse meisjes
Als opgroeiende jongeman kwam ik in Arnhem wonen. Over Arnhemse meisjes had ik nog geen enkel notie. Maar toen ik op de dag thuisgekomen gevraagd...
Caspar en de twee andere koningen
Vroeger was het niet nodig om met de reformatie ongelijk verdeeld door deze streek in de Achterhoek naar de toren van de plaatselijke kerktoren te...
De buurt uitschieten
De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".
Ganzenhoeders in Gelselaar
Gelselaar, een Achterhoeks dorp met een van de rijkswege beschermd dorpsgezicht en rond 700 inwoners eert op allerlei manieren de gans. In de jaren tachtig...
Eigen pan en papier mee naar de slager
Er is niets nieuws onder de zon. Alleen de oorzaken zijn vaak heel anders.
Beugelen in Opijnen
In de streekarchieven is een document te vinden dat spreekt over de volkssport beugelen. Beugelen blijkt nog steeds te bestaan, vooral in Limburg en Brabant...
Pinksterpoppen in Buren
In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
De modelbotter
De modellen van de scheepjes (Botter) werden vroeger meestal door de schippers van de botter zelf gemaakt. Vaak was dat om wat extra verdienste te...
Zingen onder de Pinksterkroon
Over Pinkstergebruiken schreef de streekschrijver Hendrik Odink (1889-1973) op 23 mei 1958 het onderstaande verhaal in het dagblad Tubantia: “In de kerkelijke archivalia van...
De grote kookpot op de boerderij
Op bijna alle kleine boerderijtjes in het land van Maas en Waal was een grote kookpot van rond 200 liter inhoud aanwezig. Vaak stond deze...
'Jenne met de benne' op kerstavond
Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.
Erfhuis op de Oud Veluwse markt
Het Barneveldse Boeren Erfhuis is, zoals de naam al zegt, een ouderwetse boerenveiling; dat gebeurt vanaf een platte wagen. Alle goederen gaan dan ook tegen...
Wereldlichtjesdag
Wereldlichtjesdag werd in 1997 in Amerika voor de eerste keer 'gevierd' en intussen heeft ook Nederland deze traditie omarmd. Wereldwijd wordt jaarlijks op de 2e...
Een pinksterpop op ons dak
In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
Koninginnedag in Arnhem
Toen ik nog op de basisschool zat hadden we altijd een bijzondere traditie op Koninginnedag. Alle basisscholen in Arnhem deden mee. Vanuit de school liepen...
De witte juffer van Kwadenoord
Op kasteel Grunsfoort bij Renkum daar woonde in vroeger tijden een adellijk heer met zijn vrouw. Dat was een heel vervelende kerel die de mensen...
Tielsche kermiskoek
De Tielsche Kermiskoek, is een honingkoek die volgens een oud recept bereid wordt. Deze kermiskoek wordt alleen in de derde week van oktober verkocht tijdens...
De Zwarte vrouwe van Staverden
Het verhaal gaat dat het ’s nachts spookt rond kasteel Staverden. Na twaalven doolt de ‘Zwarte vrouwe van Staverden’ rond en men kan haar horen...
Kladdegat
Het gebeurde altijd als het 's nachts pikkedonker was, het heel hard waaide en het goot van de regen. Het verhaal speelt zich af in...
Ies en Gies is Pannegies
Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
De monniken van St. Walrick
Sinds 2008 trekt een gezelschap gehuld in monnikspijen één maal per jaar door de landerijen bij de verlaten kapelruïne van Sint-Walrick in Overasselt bij Nijmegen....
De schat van de Ravenhorst
In de 14e eeuw was het niet veilig in de streek rondom Winterswijk. 3 broers, bekend als de roofridders van de Ravenhorst moorden en plunderden...
De duivelspop op het paasvuur
Op Eerste Paasdag ontsteken de Gilden van Sint Gangulphus en Sint Laurentius het paasvuur om te vieren dat de lente en daarmee het nieuwe jaar...
De laatste schaapherder van de Achterhoek
Wie kende destijds het Zwarte Veen beter dan "Wisselink Hendrik" die zeventig jaren van zijn leven met zijn kudde schapen over de heide zwierf. Hij...
Blauwe Gerrit
Wie de sagen en legenden van de Veluwe kent, heeft zeker van Blauwe Gerrit gehoord.
Robin Hood van de Veluwe
Stropen is van alle tijden. Tegenwoordig is het makkelijker, met de auto, verlichting en geweren. Oorspronkelijk werd gestroopt om in het levensonderhoud te voorzien. Iedere...
Het liefdeslaantje van Vorden
Als je gaat wandelen in het bos rondom kasteel Vorden dan vind je daar ten zuiden, evenwijdig aan de Veengoot, een bijzondere bomenlaan. Vroeger heette...
Een bruidskoe
Trouwde je vroeger een Twentse of Achterhoekse boerin een boer, dan kreeg je nog wel eens een bruidskoe en een versierde tuin bij je huwelijk.
De kruisheer van de Nevelhorst
Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
Zonder uitlaat rijden op koninginnedag
Ik ben opgegroeid in Scherpenzeel en woon daar nog steeds. Daar was het tot voor kort traditie om in de vroege ochtend (05.00 uur) van...
Witte Wieven van Zwiep
Volgens oud volksgeloof verschenen bij het invallen van de duisternis op de Lochemse Berg – en elders in Oost-Nederland – Witte Wieven. Dat waren vrouwelijke...
Dobbelen om sinterklaaslekkernijen
De arbeiders op de Veluwe hadden het in het begin van de vorige eeuw niet breed. Het kopen van Sinterklaaslekkernijen, laat staan dito cadeaus konden...
Paling- en haringroken
In de lage Landen aan de zee wordt al zeer lange tijd vis gerookt. Zeker als er erg veel vis in één keer door vissers...
Klootschieten
De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Het fenomeen verse worst na de nachtmis uitgezocht
Na de nachtmis in de kerstnacht aten veel mensen vaak verse worst met brood. Als slager en Achterhoeker intrigeerde me dat verhaal omdat me wel...
Een pop in de tuin van ex-geliefde
In Azewijn bestond vroeger een ondeugende traditie rondom trouwerijen. Als een Azewijnse ging trouwen, kreeg één van haar ex-vriendjes (die dus het nakijken had) een...
Hoort, hoort! Zegt het voort!
Vroeger was er geen nieuws-app of social media, zelfs geen krant, om nieuws te verspreiden. Om informatie aan het volk te verkondigen was er dan...
De Mariënboom
Het gemeentewapen van Aalten laat officieel al tweehonderd jaar een lindeboom zien. Reeds in de achttiende eeuw – en waarschijnlijk al vele eeuwen langer -...
De staaf van de smid
Elke dorp in Nederland heeft wel een klok in een klokkentoren. Zo één die altijd luid bij lief en leed, de uren en halfuren laat...
Walnoot tikken in Elburg
Overal in Nederland kennen we wel knikkeren, maar in Elburg gebeurde dat niet met die mooie gekleurde bonken of spikkelknikkers, maar met walnoten. Op Tweede...
Spelen met een varkensblaas
De varkensblaas was een veelgebruikt bijproduct uit de huisslacht. Zo werd hij langs de oostgrens met Duitsland regelmatig gebruikt als ‘vat’ om drank in te...
Tractorpulling in Lochem
Op een bloedhete dag in juni 1982 werd voor het eerst in Lochem een ‘trekkertrek’ wedstrijd verreden. Veel mensen zochten verkoeling en lieten de hitte...
Verlichtingsdagen in Aalst
De Verlichtingsdagen in Aalst bij Zaltbommel zijn al 45 jaar een echte traditie en worden elke twee jaar in september gehouden. De Verlichtingsdagen zijn ongeveer...
Aaltens volkslied
Waar het oude Slingebeekje door een rustig dorpje vliedt waar een golvend heuvellandschap ons een prachtig uitzicht biedt waar de schitt'rende omgeving door...
Volksfeest Winterswijk
Het laatste weekend van augustus is het inmiddels al meer dan 125 jaar feest in Winterswijk. Bestond het feest meer dan een eeuw geleden nog...
Mannen onder elkaar bij de barbier
Bij The Barberstation in Nijmegen en Arnhem worden heren nog met ouderwets goed vakmanschap geknipt en geschoren. Een ware nostalgische beleving.
Pakjesavond met brokken chocolade
Ik, chocoladefan, vier pakjesavond altijd pas op 6 december, want dan worden bij chocolaterie Mousset in Arnhem alle restanten chocoladeletters al meer dan een halve...
Elke maandag 'de boerendeun'
In de 18de eeuw was Nijkerk een rijke stad, voornamelijk door de tabaksindustrie. De Ampsjonckers die in die tijd de stad bestuurden, vonden dat Nijkerk...
Mandenmakerij: een harde wereld
Mijn vader had vroeger een mandenmakerij. Na de oorlog had hij dit bedrijf, samen met drie broers overgenomen van zijn vader. Van 1955 tot 1973...
Genoemd naar de patroonheilige van de kerk
In de vroegere St. Josephkerk in Arnhem was het omstreeks het midden van de vorige eeuw een traditie, ingesteld door de toenmalige pastoor v.d. Loo,...
Arnhemse meisjes
Als opgroeiende jongeman kwam ik in Arnhem wonen. Over Arnhemse meisjes had ik nog geen enkel notie. Maar toen ik op de dag thuisgekomen gevraagd...
Caspar en de twee andere koningen
Vroeger was het niet nodig om met de reformatie ongelijk verdeeld door deze streek in de Achterhoek naar de toren van de plaatselijke kerktoren te...
De buurt uitschieten
De bruid die niet in het dorp trouwt en elders gaat wonen, wordt "de buurte uitgeschoten".
Ganzenhoeders in Gelselaar
Gelselaar, een Achterhoeks dorp met een van de rijkswege beschermd dorpsgezicht en rond 700 inwoners eert op allerlei manieren de gans. In de jaren tachtig...
Eigen pan en papier mee naar de slager
Er is niets nieuws onder de zon. Alleen de oorzaken zijn vaak heel anders.
Beugelen in Opijnen
In de streekarchieven is een document te vinden dat spreekt over de volkssport beugelen. Beugelen blijkt nog steeds te bestaan, vooral in Limburg en Brabant...
Pinksterpoppen in Buren
In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
De modelbotter
De modellen van de scheepjes (Botter) werden vroeger meestal door de schippers van de botter zelf gemaakt. Vaak was dat om wat extra verdienste te...
Zingen onder de Pinksterkroon
Over Pinkstergebruiken schreef de streekschrijver Hendrik Odink (1889-1973) op 23 mei 1958 het onderstaande verhaal in het dagblad Tubantia: “In de kerkelijke archivalia van...
De grote kookpot op de boerderij
Op bijna alle kleine boerderijtjes in het land van Maas en Waal was een grote kookpot van rond 200 liter inhoud aanwezig. Vaak stond deze...
'Jenne met de benne' op kerstavond
Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.
Erfhuis op de Oud Veluwse markt
Het Barneveldse Boeren Erfhuis is, zoals de naam al zegt, een ouderwetse boerenveiling; dat gebeurt vanaf een platte wagen. Alle goederen gaan dan ook tegen...
Wereldlichtjesdag
Wereldlichtjesdag werd in 1997 in Amerika voor de eerste keer 'gevierd' en intussen heeft ook Nederland deze traditie omarmd. Wereldwijd wordt jaarlijks op de 2e...
Een pinksterpop op ons dak
In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
Koninginnedag in Arnhem
Toen ik nog op de basisschool zat hadden we altijd een bijzondere traditie op Koninginnedag. Alle basisscholen in Arnhem deden mee. Vanuit de school liepen...
De witte juffer van Kwadenoord
Op kasteel Grunsfoort bij Renkum daar woonde in vroeger tijden een adellijk heer met zijn vrouw. Dat was een heel vervelende kerel die de mensen...
Tielsche kermiskoek
De Tielsche Kermiskoek, is een honingkoek die volgens een oud recept bereid wordt. Deze kermiskoek wordt alleen in de derde week van oktober verkocht tijdens...
De Zwarte vrouwe van Staverden
Het verhaal gaat dat het ’s nachts spookt rond kasteel Staverden. Na twaalven doolt de ‘Zwarte vrouwe van Staverden’ rond en men kan haar horen...
Kladdegat
Het gebeurde altijd als het 's nachts pikkedonker was, het heel hard waaide en het goot van de regen. Het verhaal speelt zich af in...
Ies en Gies is Pannegies
Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
