Een wagen vol verhalen
Een wagen vol verhalen is een project om verhalen over tradities en gebruiken in Gelderland te verzamelen.
Lees intro
147 verhalen
Bekijk volledige kaart
Een wagen vol verhalen is een project om verhalen over tradities en gebruiken in Gelderland te verzamelen, te bewaren en bekend te maken. Het project is een initiatief van Erfgoed Gelderland en Omroep Gelderland. De verhalen, foto's, filmpjes en geluidsfragmenten zijn afkomstig van de mensen die de tradities en gebruiken kennen.
Tractorpulling in Lochem
<p>Op een bloedhete dag in juni 1982 werd voor het eerst in Lochem een ‘trekkertrek’ wedstrijd verreden. Veel mensen zochten verkoeling en lieten de hitte...
Het fenomeen verse worst na de nachtmis uitgezocht
<p>Na de nachtmis in de kerstnacht aten veel mensen vaak verse worst met brood. Als slager en Achterhoeker intrigeerde me dat verhaal omdat me wel...
Aanzegger, Aanspreker, Begrafenisondernemer
<p>Even vooraf: mijn vader was timmerman in ons kleine dorp. Hij was hiermee gestart na zijn huwelijk. Hij kocht een klein boerderijtje, waar hij in...
Walnoot tikken in Elburg
<p>Overal in Nederland kennen we wel knikkeren, maar in Elburg gebeurde dat niet met die mooie gekleurde bonken of spikkelknikkers, maar met walnoten. Op Tweede...
Volksfeest Winterswijk
<p>Het laatste weekend van augustus is het inmiddels al meer dan 125 jaar feest in Winterswijk. Bestond het feest meer dan een eeuw geleden nog...
Een traditionele Achterhoekse bruiloft
<p>Harm en Mielke van Egmond trouwden in 2007 in Haarlo volgens de Achterhoekse tradities van 1900.</p>
Koningschieten
<p>Tijdens het jaarlijkse volksfeest, op vrijdagmiddag om ongeveer 16.00, begint in de Brinkheurne de strijd om de nieuwe Koning of Koningin. De vogel wordt onder...
Pakjes rondbrengen met paard en wagen
<p>Mijn familie had vroeger een transportbedrijf in Arnhem. Wij brachten met paard en wagen de pakketjes rond. Ons huis was zo ingericht dat wij boven...
Roggebroodweging
<p>Een eeuwenoude traditie herleeft jaarlijks op Hemelvaartsdag, het wegen van het roggebrood bij de Muldersfluite tussen Hengelo (Gld) en Zelhem.</p>
Van ballon tot baron
<p>In 1783 is het ballonvaren uitgevonden door twee Franse broers. De koning van Frankrijk vond ballonvaren toen zo’n dappere heldendaad, dat als je dat deed,...
Spelen met een varkensblaas
<p>De varkensblaas was een veelgebruikt bijproduct uit de huisslacht. Zo werd hij langs de oostgrens met Duitsland regelmatig gebruikt als ‘vat’ om drank in te...
De kruisheer van de Nevelhorst
<p>Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
Haring happen
<p>Hoewel De Bultendarpers uit Gaanderen op dinsdagavond de carnaval afsluiten met haringhappen hoort het eigenlijk te gebeuren op Aswoensdag.</p>
Honing-en Bijenmarkt
<p>De Eerbeekse Honing- & Bijenmarkt vindt zijn oorsprong in 1902 en wordt sindsdien jaarlijks, elke vierde zaterdag in september, gehouden. Zij komt voort uit de...
Pinksterpoppen in Buren
<p>In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
Het liefdeslaantje van Vorden
<p>Als je gaat wandelen in het bos rondom kasteel Vorden dan vind je daar ten zuiden, evenwijdig aan de Veengoot, een bijzondere bomenlaan. Vroeger heette...
De kool en de geit
<p>Wie kent niet het gezegde “de kool en de geit sparen“? Maar weet u waar het vandaan komt en waar het de eerste keer werd...
't Olde Wief binnenhalen
<p>Tegenwoordig gebeurt de oogst met grote machines en is veel minder mankracht nodig dan vroeger. Het is moeilijk voor te stellen hoe hard er vroeger...
De Mariënboom
<p>Het gemeentewapen van Aalten laat officieel al tweehonderd jaar een lindeboom zien. Reeds in de achttiende eeuw – en waarschijnlijk al vele eeuwen langer -...
Maartekeur
<p>De Maartekeur in Lochem was een van de laatste openbare vrijstermarkten, zoals die ooit op tal van plaatsen in Nederland en daarbuiten voorkwamen. Zoveel is...
Ganzenhoeders in Gelselaar
<p>Gelselaar, een Achterhoeks dorp met een van de rijkswege beschermd dorpsgezicht en rond 700 inwoners eert op allerlei manieren de gans. In de jaren tachtig...
Kerstnachtmuziek Ammerzoden
<p>Ammerzoden kent een bijzondere en sfeervolle Kerstnacht-traditie. Een drietal groepjes muzikanten van Fanfare St. Caecilia speelt op bijna alle straathoeken kerstmuziek. Deze mooie traditie is...
Pottenbakken
<p>Het ambacht pottenbakken is al eeuwen oud. Werden eerst de potten gemaakt met de hand, later werden ze op de schopschijf gedraaid. De potten waren...
Ringsteken (rijden) in Loil
<p>Het ringsteken is een behendigheidsspel waarbij een persoon met een ringsteekpen de ring van het blok af moet steken. Men doet dit tegenwoordig staand op...
'Jenne met de benne' op kerstavond
<p>Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.</p>
Scharrelavonden
<p>Op de Veluwe waren op meerdere plekken zogeheten scharrelavonden. Dirk Jan Septer vertelt dat in Hattem de jongeren op pad gingen met een briefje in...
De Sinterklaastafel
<p>Gebruiken verdwijnen. Zo ook de St. Nicolaastafel een tafel waarop banketbakkers hun heerlijkheden uitstalden en die je nu nog maar amper ziet. Jammer want het...
Twee mannen met elkaar in de onecht verbonden
<p>Hallo beste mensen, mogen we ons even voorstellen? Wij zijn Herman en Rene, wij zijn in 2015 gekozen als boerenpaar van carnavalsvereniging "De Braoiers" uit...
Zonder snert en koeienstront geen “Leste Mert”
<p>De eerste donderdag na Allerzielen is elk jaar 'Leste Mert', de grote dag voor Druten en het hele Land van Maas en Waal.</p>
De tovenaar en de schipper
<p>In de haven van Amsterdam werden de schepen geladen en gelost. De bruin geteerde scheepsrompen schuurden tegen de houten steigers. De touwen en zeilen klapperen...
Vogelknuppelen voor dames
<p>De dames konden vroeger geen lid worden van de schutterij. Zij konden dus niet met koning schieten meedoen.</p>
Robin Hood van de Veluwe
<p>Stropen is van alle tijden. Tegenwoordig is het makkelijker, met de auto, verlichting en geweren. Oorspronkelijk werd gestroopt om in het levensonderhoud te voorzien. Iedere...
Mannen onder elkaar bij de barbier
<p>Bij The Barberstation in Nijmegen en Arnhem worden heren nog met ouderwets goed vakmanschap geknipt en geschoren. Een ware nostalgische beleving.</p>
Zingen onder de Pinksterkroon
<p>Over Pinkstergebruiken schreef de streekschrijver Hendrik Odink (1889-1973) op 23 mei 1958 het onderstaande verhaal in het dagblad Tubantia: “In de kerkelijke archivalia van Eibergen,...
Erfhuis op de Oud Veluwse markt
<p>Het Barneveldse Boeren Erfhuis is, zoals de naam al zegt, een ouderwetse boerenveiling; dat gebeurt vanaf een platte wagen. Alle goederen gaan dan ook tegen...
De monniken van St. Walrick
<p>Sinds 2008 trekt een gezelschap gehuld in monnikspijen één maal per jaar door de landerijen bij de verlaten kapelruïne van Sint-Walrick in Overasselt bij Nijmegen....
De staaf van de smid
<p>Elke dorp in Nederland heeft wel een klok in een klokkentoren. Zo één die altijd luid bij lief en leed, de uren en halfuren laat...
Een bruidskoe
<p>Trouwde je vroeger een Twentse of Achterhoekse boerin een boer, dan kreeg je nog wel eens een bruidskoe en een versierde tuin bij je huwelijk.</p>
De koortsboom in Overasselt
<p>Aan de eik bij de ruïne St. Walrick in Overasselt zijn reepjes textiel geknoopt. Niet zo lang geleden was de kapel het einddoel van pelgrimages....
Ies en Gies is Pannegies
<p>Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
De weerwolf van Millingen
<p>Het dorp Millingen aan de Rijn lag er uitgestorven bij. Pikdonker was de nieuwe maan en nergens zag je ook maar een straaltje licht. Alleen,...
Klokgelui in Aalten
<p>In het centrum van Aalten staat al vele eeuwen de Oude Sint Helenakerk. Het komt regelmatig voor dat de klokken ’s ochtends op diverse tijdstippen...
Zwaaien, dansen en rouwen in Wijchen
<p>De derde aflevering van een wagen vol verhalen rijden we door Wijchen en het buitengebied van Alverna. Tijdens het rijden van deze mooie route komen...
Klootschieten
<p>De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Processies
<p>In de gemeente Duiven vinden jaarlijks drie processies plaats. Een in elk kerkdorp. Een processie is een katholieke, kerkelijke optocht van priesters en leken in...
Het doodshemd bleef in de kast
<p>In Erve Brooks, een oude Saksische boerderij in Gelselaar uit 1475, staat nog een oude oude linnenkast. Daar ligt naast zelfgesponnen linnen ook nog iets...
Hoort, hoort! Zegt het voort!
<p>Vroeger was er geen nieuws-app of social media, zelfs geen krant, om nieuws te verspreiden. Om informatie aan het volk te verkondigen was er dan...
Witte Wieven van Zwiep
<p>Volgens oud volksgeloof verschenen bij het invallen van de duisternis op de Lochemse Berg – en elders in Oost-Nederland – Witte Wieven. Dat waren vrouwelijke...
De witte juffer van Kernhem
<p>Aan de rand van Ede, op de grens met de gemeente Lunteren, ligt een landgoed, Kernhem genaamd. Het landhuis op het landgoed, is gebouwd in...
Zo ontstond 'Oldebroek'
<p>Een van oudste bewoningen lag aan de oostkant van Oldebroek. Die woningen bestonden uit plaggenhutten waarin mens en dier woonden. Bij die plaggenhutten stond één...
Tractorpulling in Lochem
<p>Op een bloedhete dag in juni 1982 werd voor het eerst in Lochem een ‘trekkertrek’ wedstrijd verreden. Veel mensen zochten verkoeling en lieten de hitte...
Het fenomeen verse worst na de nachtmis uitgezocht
<p>Na de nachtmis in de kerstnacht aten veel mensen vaak verse worst met brood. Als slager en Achterhoeker intrigeerde me dat verhaal omdat me wel...
Aanzegger, Aanspreker, Begrafenisondernemer
<p>Even vooraf: mijn vader was timmerman in ons kleine dorp. Hij was hiermee gestart na zijn huwelijk. Hij kocht een klein boerderijtje, waar hij in...
Walnoot tikken in Elburg
<p>Overal in Nederland kennen we wel knikkeren, maar in Elburg gebeurde dat niet met die mooie gekleurde bonken of spikkelknikkers, maar met walnoten. Op Tweede...
Volksfeest Winterswijk
<p>Het laatste weekend van augustus is het inmiddels al meer dan 125 jaar feest in Winterswijk. Bestond het feest meer dan een eeuw geleden nog...
Een traditionele Achterhoekse bruiloft
<p>Harm en Mielke van Egmond trouwden in 2007 in Haarlo volgens de Achterhoekse tradities van 1900.</p>
Koningschieten
<p>Tijdens het jaarlijkse volksfeest, op vrijdagmiddag om ongeveer 16.00, begint in de Brinkheurne de strijd om de nieuwe Koning of Koningin. De vogel wordt onder...
Pakjes rondbrengen met paard en wagen
<p>Mijn familie had vroeger een transportbedrijf in Arnhem. Wij brachten met paard en wagen de pakketjes rond. Ons huis was zo ingericht dat wij boven...
Roggebroodweging
<p>Een eeuwenoude traditie herleeft jaarlijks op Hemelvaartsdag, het wegen van het roggebrood bij de Muldersfluite tussen Hengelo (Gld) en Zelhem.</p>
Van ballon tot baron
<p>In 1783 is het ballonvaren uitgevonden door twee Franse broers. De koning van Frankrijk vond ballonvaren toen zo’n dappere heldendaad, dat als je dat deed,...
Spelen met een varkensblaas
<p>De varkensblaas was een veelgebruikt bijproduct uit de huisslacht. Zo werd hij langs de oostgrens met Duitsland regelmatig gebruikt als ‘vat’ om drank in te...
De kruisheer van de Nevelhorst
<p>Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
Haring happen
<p>Hoewel De Bultendarpers uit Gaanderen op dinsdagavond de carnaval afsluiten met haringhappen hoort het eigenlijk te gebeuren op Aswoensdag.</p>
Honing-en Bijenmarkt
<p>De Eerbeekse Honing- & Bijenmarkt vindt zijn oorsprong in 1902 en wordt sindsdien jaarlijks, elke vierde zaterdag in september, gehouden. Zij komt voort uit de...
Pinksterpoppen in Buren
<p>In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
Het liefdeslaantje van Vorden
<p>Als je gaat wandelen in het bos rondom kasteel Vorden dan vind je daar ten zuiden, evenwijdig aan de Veengoot, een bijzondere bomenlaan. Vroeger heette...
De kool en de geit
<p>Wie kent niet het gezegde “de kool en de geit sparen“? Maar weet u waar het vandaan komt en waar het de eerste keer werd...
't Olde Wief binnenhalen
<p>Tegenwoordig gebeurt de oogst met grote machines en is veel minder mankracht nodig dan vroeger. Het is moeilijk voor te stellen hoe hard er vroeger...
De Mariënboom
<p>Het gemeentewapen van Aalten laat officieel al tweehonderd jaar een lindeboom zien. Reeds in de achttiende eeuw – en waarschijnlijk al vele eeuwen langer -...
Maartekeur
<p>De Maartekeur in Lochem was een van de laatste openbare vrijstermarkten, zoals die ooit op tal van plaatsen in Nederland en daarbuiten voorkwamen. Zoveel is...
Ganzenhoeders in Gelselaar
<p>Gelselaar, een Achterhoeks dorp met een van de rijkswege beschermd dorpsgezicht en rond 700 inwoners eert op allerlei manieren de gans. In de jaren tachtig...
Kerstnachtmuziek Ammerzoden
<p>Ammerzoden kent een bijzondere en sfeervolle Kerstnacht-traditie. Een drietal groepjes muzikanten van Fanfare St. Caecilia speelt op bijna alle straathoeken kerstmuziek. Deze mooie traditie is...
Pottenbakken
<p>Het ambacht pottenbakken is al eeuwen oud. Werden eerst de potten gemaakt met de hand, later werden ze op de schopschijf gedraaid. De potten waren...
Ringsteken (rijden) in Loil
<p>Het ringsteken is een behendigheidsspel waarbij een persoon met een ringsteekpen de ring van het blok af moet steken. Men doet dit tegenwoordig staand op...
'Jenne met de benne' op kerstavond
<p>Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.</p>
Scharrelavonden
<p>Op de Veluwe waren op meerdere plekken zogeheten scharrelavonden. Dirk Jan Septer vertelt dat in Hattem de jongeren op pad gingen met een briefje in...
De Sinterklaastafel
<p>Gebruiken verdwijnen. Zo ook de St. Nicolaastafel een tafel waarop banketbakkers hun heerlijkheden uitstalden en die je nu nog maar amper ziet. Jammer want het...
Twee mannen met elkaar in de onecht verbonden
<p>Hallo beste mensen, mogen we ons even voorstellen? Wij zijn Herman en Rene, wij zijn in 2015 gekozen als boerenpaar van carnavalsvereniging "De Braoiers" uit...
Zonder snert en koeienstront geen “Leste Mert”
<p>De eerste donderdag na Allerzielen is elk jaar 'Leste Mert', de grote dag voor Druten en het hele Land van Maas en Waal.</p>
De tovenaar en de schipper
<p>In de haven van Amsterdam werden de schepen geladen en gelost. De bruin geteerde scheepsrompen schuurden tegen de houten steigers. De touwen en zeilen klapperen...
Vogelknuppelen voor dames
<p>De dames konden vroeger geen lid worden van de schutterij. Zij konden dus niet met koning schieten meedoen.</p>
Robin Hood van de Veluwe
<p>Stropen is van alle tijden. Tegenwoordig is het makkelijker, met de auto, verlichting en geweren. Oorspronkelijk werd gestroopt om in het levensonderhoud te voorzien. Iedere...
Mannen onder elkaar bij de barbier
<p>Bij The Barberstation in Nijmegen en Arnhem worden heren nog met ouderwets goed vakmanschap geknipt en geschoren. Een ware nostalgische beleving.</p>
Zingen onder de Pinksterkroon
<p>Over Pinkstergebruiken schreef de streekschrijver Hendrik Odink (1889-1973) op 23 mei 1958 het onderstaande verhaal in het dagblad Tubantia: “In de kerkelijke archivalia van Eibergen,...
Erfhuis op de Oud Veluwse markt
<p>Het Barneveldse Boeren Erfhuis is, zoals de naam al zegt, een ouderwetse boerenveiling; dat gebeurt vanaf een platte wagen. Alle goederen gaan dan ook tegen...
De monniken van St. Walrick
<p>Sinds 2008 trekt een gezelschap gehuld in monnikspijen één maal per jaar door de landerijen bij de verlaten kapelruïne van Sint-Walrick in Overasselt bij Nijmegen....
De staaf van de smid
<p>Elke dorp in Nederland heeft wel een klok in een klokkentoren. Zo één die altijd luid bij lief en leed, de uren en halfuren laat...
Een bruidskoe
<p>Trouwde je vroeger een Twentse of Achterhoekse boerin een boer, dan kreeg je nog wel eens een bruidskoe en een versierde tuin bij je huwelijk.</p>
De koortsboom in Overasselt
<p>Aan de eik bij de ruïne St. Walrick in Overasselt zijn reepjes textiel geknoopt. Niet zo lang geleden was de kapel het einddoel van pelgrimages....
Ies en Gies is Pannegies
<p>Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
De weerwolf van Millingen
<p>Het dorp Millingen aan de Rijn lag er uitgestorven bij. Pikdonker was de nieuwe maan en nergens zag je ook maar een straaltje licht. Alleen,...
Klokgelui in Aalten
<p>In het centrum van Aalten staat al vele eeuwen de Oude Sint Helenakerk. Het komt regelmatig voor dat de klokken ’s ochtends op diverse tijdstippen...
Zwaaien, dansen en rouwen in Wijchen
<p>De derde aflevering van een wagen vol verhalen rijden we door Wijchen en het buitengebied van Alverna. Tijdens het rijden van deze mooie route komen...
Klootschieten
<p>De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Processies
<p>In de gemeente Duiven vinden jaarlijks drie processies plaats. Een in elk kerkdorp. Een processie is een katholieke, kerkelijke optocht van priesters en leken in...
Het doodshemd bleef in de kast
<p>In Erve Brooks, een oude Saksische boerderij in Gelselaar uit 1475, staat nog een oude oude linnenkast. Daar ligt naast zelfgesponnen linnen ook nog iets...
Hoort, hoort! Zegt het voort!
<p>Vroeger was er geen nieuws-app of social media, zelfs geen krant, om nieuws te verspreiden. Om informatie aan het volk te verkondigen was er dan...
Witte Wieven van Zwiep
<p>Volgens oud volksgeloof verschenen bij het invallen van de duisternis op de Lochemse Berg – en elders in Oost-Nederland – Witte Wieven. Dat waren vrouwelijke...
De witte juffer van Kernhem
<p>Aan de rand van Ede, op de grens met de gemeente Lunteren, ligt een landgoed, Kernhem genaamd. Het landhuis op het landgoed, is gebouwd in...
Zo ontstond 'Oldebroek'
<p>Een van oudste bewoningen lag aan de oostkant van Oldebroek. Die woningen bestonden uit plaggenhutten waarin mens en dier woonden. Bij die plaggenhutten stond één...
