Een wagen vol verhalen
Een wagen vol verhalen is een project om verhalen over tradities en gebruiken in Gelderland te verzamelen.
Lees intro
147 verhalen
Bekijk volledige kaart
Een wagen vol verhalen is een project om verhalen over tradities en gebruiken in Gelderland te verzamelen, te bewaren en bekend te maken. Het project is een initiatief van Erfgoed Gelderland en Omroep Gelderland. De verhalen, foto's, filmpjes en geluidsfragmenten zijn afkomstig van de mensen die de tradities en gebruiken kennen.
Het wonderkruisje van het Reijerink
<p>De boer van het Reijerink, een boerderij vlak bij Groenlo, had er flink de pe in. De raven waren terug. “Galgvogels zijn het mopperde hij,...
Slepen met oud & nieuw
<p>Op oudejaarsavond was het een grote traditie, wat ik zelf ook nog meegemaakt heb toen ik de snotneuzentijd ontgroeid was, dat je ging slepen. Want...
De modelbotter
<p>De modellen van de scheepjes (Botter) werden vroeger meestal door de schippers van de botter zelf gemaakt. Vaak was dat om wat extra verdienste te...
De Westerbouwing
<p>Het traditionele gezinsuitje of schoolreisje Mensen die zijn geboren en getogen in de omgeving van Arnhem kennen het misschien wel: de Westerbouwing. Vanaf de jaren...
Vernoemen naar naast familielid
<p>Bij ons in de familie is het een traditie om kinderen in de doopnaam te vernoemen naar hun opa of oma. Hier wordt dan een...
De Woeste Hoeve
<p>De Woeste Hoeve stond midden in de eindeloze onherbergzaamheid tussen Apeldoorn en Arnhem. Moeder Eva woonde er met haar twee zoons en een dochter. De...
De buurtwinkel
<p>Vroeger kwam bijna alles wat men in het buitengebied voor de dagelijkse kost gebruikte van eigen land en hof. Maar er waren altijd zaken die...
Roggebroodweging
<p>Een eeuwenoude traditie herleeft jaarlijks op Hemelvaartsdag, het wegen van het roggebrood bij de Muldersfluite tussen Hengelo (Gld) en Zelhem.</p>
Ringsteken (rijden) in Loil
<p>Het ringsteken is een behendigheidsspel waarbij een persoon met een ringsteekpen de ring van het blok af moet steken. Men doet dit tegenwoordig staand op...
Het fenomeen verse worst na de nachtmis uitgezocht
<p>Na de nachtmis in de kerstnacht aten veel mensen vaak verse worst met brood. Als slager en Achterhoeker intrigeerde me dat verhaal omdat me wel...
Optocht met historische tractoren
<p>Vrouwen van Aait Vedan: gekker op de trekker! Jaarlijks trekken de vrouwen van Oosterhuizen, een klein dorp bij Apeldoorn, er een middag op uit met...
Huissense umdracht
<p>Jaarlijks wordt op de zondag na Sacramentsdag in Huissen de Umdracht gehouden. Deze katholieke bedetocht door de feestelijk versierde straten van het centrum is een...
Een bruidskoe
<p>Trouwde je vroeger een Twentse of Achterhoekse boerin een boer, dan kreeg je nog wel eens een bruidskoe en een versierde tuin bij je huwelijk.</p>
Kazernecomplex in Ede
<p>Ede was in voorbije jaren eigenlijk één groot kazerne-complex. De bouw van het oudste kazernecomplex in Ede is een direct uitvloeisel van de instelling van...
Elke maandag 'de boerendeun'
<p>In de 18de eeuw was Nijkerk een rijke stad, voornamelijk door de tabaksindustrie. De Ampsjonckers die in die tijd de stad bestuurden, vonden dat Nijkerk...
De Zwarte vrouwe van Staverden
<p>Het verhaal gaat dat het ’s nachts spookt rond kasteel Staverden. Na twaalven doolt de ‘Zwarte vrouwe van Staverden’ rond en men kan haar horen...
Een borrel om 'de piene kwiet te raken'
<p>Ook rondom het thema rouw en herdenken bestaan bijzondere tradities en gebruiken. En daarin zijn veel verschillen te ontdekken.</p>
Pakjesavond met brokken chocolade
<p>Ik, chocoladefan, vier pakjesavond altijd pas op 6 december, want dan worden bij chocolaterie Mousset in Arnhem alle restanten chocoladeletters al meer dan een halve...
'Jenne met de benne' op kerstavond
<p>Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.</p>
De Sinterklaastafel
<p>Gebruiken verdwijnen. Zo ook de St. Nicolaastafel een tafel waarop banketbakkers hun heerlijkheden uitstalden en die je nu nog maar amper ziet. Jammer want het...
Klokgelui in Aalten
<p>In het centrum van Aalten staat al vele eeuwen de Oude Sint Helenakerk. Het komt regelmatig voor dat de klokken ’s ochtends op diverse tijdstippen...
Ies en Gies is Pannegies
<p>Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
Maartekeur
<p>De Maartekeur in Lochem was een van de laatste openbare vrijstermarkten, zoals die ooit op tal van plaatsen in Nederland en daarbuiten voorkwamen. Zoveel is...
Pottenbakken
<p>Het ambacht pottenbakken is al eeuwen oud. Werden eerst de potten gemaakt met de hand, later werden ze op de schopschijf gedraaid. De potten waren...
Gemis van een kroeg
<p>Tradities is wat je helaas steeds meer ziet verdwijnen. Als ik kijk naar de kermis hier in mijn dorp Zetten is dat nog hooguit vijf...
De kruisheer van de Nevelhorst
<p>Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
Klootschieten
<p>De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Mannen onder elkaar bij de barbier
<p>Bij The Barberstation in Nijmegen en Arnhem worden heren nog met ouderwets goed vakmanschap geknipt en geschoren. Een ware nostalgische beleving.</p>
De duivelspop op het paasvuur
<p>Op Eerste Paasdag ontsteken de Gilden van Sint Gangulphus en Sint Laurentius het paasvuur om te vieren dat de lente en daarmee het nieuwe jaar...
Koningschieten
<p>Tijdens het jaarlijkse volksfeest, op vrijdagmiddag om ongeveer 16.00, begint in de Brinkheurne de strijd om de nieuwe Koning of Koningin. De vogel wordt onder...
Paling- en haringroken
<p>In de lage Landen aan de zee wordt al zeer lange tijd vis gerookt. Zeker als er erg veel vis in één keer door vissers...
Pinksterpoppen in Buren
<p>In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
Witte Wieven van Zwiep
<p>Volgens oud volksgeloof verschenen bij het invallen van de duisternis op de Lochemse Berg – en elders in Oost-Nederland – Witte Wieven. Dat waren vrouwelijke...
Kladdegat
<p>Het gebeurde altijd als het 's nachts pikkedonker was, het heel hard waaide en het goot van de regen. Het verhaal speelt zich af in...
Hanzedagen Doesburg
<p>De Hanzedagen zijn en jaarlijks terugkerend gratis familie-evenement in Middeleeuwse sferen in Hanzestad Doesburg. Loop tussen honderden mensen in Middeleeuws gestoken kledij, levende have, neem...
Tielsche kermiskoek
<p>De Tielsche Kermiskoek, is een honingkoek die volgens een oud recept bereid wordt. Deze kermiskoek wordt alleen in de derde week van oktober verkocht tijdens...
Op zijn zondags
<p>We kennen dat nog steeds wel. Voor kerst kleed je je mooi aan. De kinderen zijn meestal prachtig uitgedost. Op hun zondags, zou je kunnen...
Van ballon tot baron
<p>In 1783 is het ballonvaren uitgevonden door twee Franse broers. De koning van Frankrijk vond ballonvaren toen zo’n dappere heldendaad, dat als je dat deed,...
De tuin van het bruidspaar versieren
<p>Een trouwerij wordt in omgeving van Aalten bekend gemaakt door de bruid en bruidegom samen. Zij gaan de buurt rond en vertellen hun buren het...
Knallend het jaar uit
<p>Oudejaarsdag en nacht zitten bomvol tradities. Vlak voordat de klok middernacht slaat, tellen we met familie en vrienden af en proosten we met de champagneglazen...
Een kijkje achter de schermen bij het Tielse Fruitcorso
<p>Sinds de jaren zestig bestaat het corso, dat jaarlijks wordt gehouden in Tiel. Een aantal dorpen maakt dan een praalwagen met zaden en fruit. De...
Muziek in het Nedersaksisch dialect
<p>Jan Ottink schrijft en zingt al enkele decennia in het Nedersaksische dialect. Dat is zijn moedertaal en vooral ook een taal, waarin het door de...
Janna van de Tiggeloven
<p>Op de boerderij Tiggeloven, een voormalige steenbakkerij, tussen Eibergen en Rekken, diende in de vorige eeuw een meid, die Janna heette. Het was een beetje...
Een pinksterpop op ons dak
<p>In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
De Mariënboom in Barlo
<p>In Barlo staat altijd al de lindeboom met de naam “Mariënboom”. De naam herinnert aan een oriëntatiepunt op een kruising van wegen. Iedereen in Barlo...
Wereldlichtjesdag
<p>Wereldlichtjesdag werd in 1997 in Amerika voor de eerste keer 'gevierd' en intussen heeft ook Nederland deze traditie omarmd. Wereldwijd wordt jaarlijks op de 2e...
De witte juffer van Kernhem
<p>Aan de rand van Ede, op de grens met de gemeente Lunteren, ligt een landgoed, Kernhem genaamd. Het landhuis op het landgoed, is gebouwd in...
Haring happen
<p>Hoewel De Bultendarpers uit Gaanderen op dinsdagavond de carnaval afsluiten met haringhappen hoort het eigenlijk te gebeuren op Aswoensdag.</p>
De schat van de Ravenhorst
<p>In de 14e eeuw was het niet veilig in de streek rondom Winterswijk. 3 broers, bekend als de roofridders van de Ravenhorst moorden en plunderden...
De koolhazen
<p>We weten allemaal dat de Lochemers van oudsher gek zijn op boerenkool. Dat is algemeen bekend. Wat niet bekend is en waar de Lochemers liever...
Het wonderkruisje van het Reijerink
<p>De boer van het Reijerink, een boerderij vlak bij Groenlo, had er flink de pe in. De raven waren terug. “Galgvogels zijn het mopperde hij,...
Slepen met oud & nieuw
<p>Op oudejaarsavond was het een grote traditie, wat ik zelf ook nog meegemaakt heb toen ik de snotneuzentijd ontgroeid was, dat je ging slepen. Want...
De modelbotter
<p>De modellen van de scheepjes (Botter) werden vroeger meestal door de schippers van de botter zelf gemaakt. Vaak was dat om wat extra verdienste te...
De Westerbouwing
<p>Het traditionele gezinsuitje of schoolreisje Mensen die zijn geboren en getogen in de omgeving van Arnhem kennen het misschien wel: de Westerbouwing. Vanaf de jaren...
Vernoemen naar naast familielid
<p>Bij ons in de familie is het een traditie om kinderen in de doopnaam te vernoemen naar hun opa of oma. Hier wordt dan een...
De Woeste Hoeve
<p>De Woeste Hoeve stond midden in de eindeloze onherbergzaamheid tussen Apeldoorn en Arnhem. Moeder Eva woonde er met haar twee zoons en een dochter. De...
De buurtwinkel
<p>Vroeger kwam bijna alles wat men in het buitengebied voor de dagelijkse kost gebruikte van eigen land en hof. Maar er waren altijd zaken die...
Roggebroodweging
<p>Een eeuwenoude traditie herleeft jaarlijks op Hemelvaartsdag, het wegen van het roggebrood bij de Muldersfluite tussen Hengelo (Gld) en Zelhem.</p>
Ringsteken (rijden) in Loil
<p>Het ringsteken is een behendigheidsspel waarbij een persoon met een ringsteekpen de ring van het blok af moet steken. Men doet dit tegenwoordig staand op...
Het fenomeen verse worst na de nachtmis uitgezocht
<p>Na de nachtmis in de kerstnacht aten veel mensen vaak verse worst met brood. Als slager en Achterhoeker intrigeerde me dat verhaal omdat me wel...
Optocht met historische tractoren
<p>Vrouwen van Aait Vedan: gekker op de trekker! Jaarlijks trekken de vrouwen van Oosterhuizen, een klein dorp bij Apeldoorn, er een middag op uit met...
Huissense umdracht
<p>Jaarlijks wordt op de zondag na Sacramentsdag in Huissen de Umdracht gehouden. Deze katholieke bedetocht door de feestelijk versierde straten van het centrum is een...
Een bruidskoe
<p>Trouwde je vroeger een Twentse of Achterhoekse boerin een boer, dan kreeg je nog wel eens een bruidskoe en een versierde tuin bij je huwelijk.</p>
Kazernecomplex in Ede
<p>Ede was in voorbije jaren eigenlijk één groot kazerne-complex. De bouw van het oudste kazernecomplex in Ede is een direct uitvloeisel van de instelling van...
Elke maandag 'de boerendeun'
<p>In de 18de eeuw was Nijkerk een rijke stad, voornamelijk door de tabaksindustrie. De Ampsjonckers die in die tijd de stad bestuurden, vonden dat Nijkerk...
De Zwarte vrouwe van Staverden
<p>Het verhaal gaat dat het ’s nachts spookt rond kasteel Staverden. Na twaalven doolt de ‘Zwarte vrouwe van Staverden’ rond en men kan haar horen...
Een borrel om 'de piene kwiet te raken'
<p>Ook rondom het thema rouw en herdenken bestaan bijzondere tradities en gebruiken. En daarin zijn veel verschillen te ontdekken.</p>
Pakjesavond met brokken chocolade
<p>Ik, chocoladefan, vier pakjesavond altijd pas op 6 december, want dan worden bij chocolaterie Mousset in Arnhem alle restanten chocoladeletters al meer dan een halve...
'Jenne met de benne' op kerstavond
<p>Kerstavond, ook wel deelavondje genoemd, omdat dan de noten en appels verdeeld werden.</p>
De Sinterklaastafel
<p>Gebruiken verdwijnen. Zo ook de St. Nicolaastafel een tafel waarop banketbakkers hun heerlijkheden uitstalden en die je nu nog maar amper ziet. Jammer want het...
Klokgelui in Aalten
<p>In het centrum van Aalten staat al vele eeuwen de Oude Sint Helenakerk. Het komt regelmatig voor dat de klokken ’s ochtends op diverse tijdstippen...
Ies en Gies is Pannegies
<p>Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief...
Maartekeur
<p>De Maartekeur in Lochem was een van de laatste openbare vrijstermarkten, zoals die ooit op tal van plaatsen in Nederland en daarbuiten voorkwamen. Zoveel is...
Pottenbakken
<p>Het ambacht pottenbakken is al eeuwen oud. Werden eerst de potten gemaakt met de hand, later werden ze op de schopschijf gedraaid. De potten waren...
Gemis van een kroeg
<p>Tradities is wat je helaas steeds meer ziet verdwijnen. Als ik kijk naar de kermis hier in mijn dorp Zetten is dat nog hooguit vijf...
De kruisheer van de Nevelhorst
<p>Voordat Heer Diederik van de Nevelhorst vertrok om te gaan vechten in de derde kruistocht, trouwde hij zijn vrouw Fredegonde voor de 2e keer. Hij...
Klootschieten
<p>De bedoeling is om in teamverband een kloot (houten bal gevuld met lood, of kunstof bal verzwaard met lood) in zo weinig mogelijk schoten (=...
Mannen onder elkaar bij de barbier
<p>Bij The Barberstation in Nijmegen en Arnhem worden heren nog met ouderwets goed vakmanschap geknipt en geschoren. Een ware nostalgische beleving.</p>
De duivelspop op het paasvuur
<p>Op Eerste Paasdag ontsteken de Gilden van Sint Gangulphus en Sint Laurentius het paasvuur om te vieren dat de lente en daarmee het nieuwe jaar...
Koningschieten
<p>Tijdens het jaarlijkse volksfeest, op vrijdagmiddag om ongeveer 16.00, begint in de Brinkheurne de strijd om de nieuwe Koning of Koningin. De vogel wordt onder...
Paling- en haringroken
<p>In de lage Landen aan de zee wordt al zeer lange tijd vis gerookt. Zeker als er erg veel vis in één keer door vissers...
Pinksterpoppen in Buren
<p>In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
Witte Wieven van Zwiep
<p>Volgens oud volksgeloof verschenen bij het invallen van de duisternis op de Lochemse Berg – en elders in Oost-Nederland – Witte Wieven. Dat waren vrouwelijke...
Kladdegat
<p>Het gebeurde altijd als het 's nachts pikkedonker was, het heel hard waaide en het goot van de regen. Het verhaal speelt zich af in...
Hanzedagen Doesburg
<p>De Hanzedagen zijn en jaarlijks terugkerend gratis familie-evenement in Middeleeuwse sferen in Hanzestad Doesburg. Loop tussen honderden mensen in Middeleeuws gestoken kledij, levende have, neem...
Tielsche kermiskoek
<p>De Tielsche Kermiskoek, is een honingkoek die volgens een oud recept bereid wordt. Deze kermiskoek wordt alleen in de derde week van oktober verkocht tijdens...
Op zijn zondags
<p>We kennen dat nog steeds wel. Voor kerst kleed je je mooi aan. De kinderen zijn meestal prachtig uitgedost. Op hun zondags, zou je kunnen...
Van ballon tot baron
<p>In 1783 is het ballonvaren uitgevonden door twee Franse broers. De koning van Frankrijk vond ballonvaren toen zo’n dappere heldendaad, dat als je dat deed,...
De tuin van het bruidspaar versieren
<p>Een trouwerij wordt in omgeving van Aalten bekend gemaakt door de bruid en bruidegom samen. Zij gaan de buurt rond en vertellen hun buren het...
Knallend het jaar uit
<p>Oudejaarsdag en nacht zitten bomvol tradities. Vlak voordat de klok middernacht slaat, tellen we met familie en vrienden af en proosten we met de champagneglazen...
Een kijkje achter de schermen bij het Tielse Fruitcorso
<p>Sinds de jaren zestig bestaat het corso, dat jaarlijks wordt gehouden in Tiel. Een aantal dorpen maakt dan een praalwagen met zaden en fruit. De...
Muziek in het Nedersaksisch dialect
<p>Jan Ottink schrijft en zingt al enkele decennia in het Nedersaksische dialect. Dat is zijn moedertaal en vooral ook een taal, waarin het door de...
Janna van de Tiggeloven
<p>Op de boerderij Tiggeloven, een voormalige steenbakkerij, tussen Eibergen en Rekken, diende in de vorige eeuw een meid, die Janna heette. Het was een beetje...
Een pinksterpop op ons dak
<p>In Buren is het een eeuwenoude traditie om met Pinksteren een pop van stro te plaatsen op het dak. Er zijn in de loop der...
De Mariënboom in Barlo
<p>In Barlo staat altijd al de lindeboom met de naam “Mariënboom”. De naam herinnert aan een oriëntatiepunt op een kruising van wegen. Iedereen in Barlo...
Wereldlichtjesdag
<p>Wereldlichtjesdag werd in 1997 in Amerika voor de eerste keer 'gevierd' en intussen heeft ook Nederland deze traditie omarmd. Wereldwijd wordt jaarlijks op de 2e...
De witte juffer van Kernhem
<p>Aan de rand van Ede, op de grens met de gemeente Lunteren, ligt een landgoed, Kernhem genaamd. Het landhuis op het landgoed, is gebouwd in...
Haring happen
<p>Hoewel De Bultendarpers uit Gaanderen op dinsdagavond de carnaval afsluiten met haringhappen hoort het eigenlijk te gebeuren op Aswoensdag.</p>
De schat van de Ravenhorst
<p>In de 14e eeuw was het niet veilig in de streek rondom Winterswijk. 3 broers, bekend als de roofridders van de Ravenhorst moorden en plunderden...
De koolhazen
<p>We weten allemaal dat de Lochemers van oudsher gek zijn op boerenkool. Dat is algemeen bekend. Wat niet bekend is en waar de Lochemers liever...
