Raadhuis

Dit was (en is) het levendige centrum van Apeldoorn. In de middeleeuwen kwam dit door de aanwezigheid van de oude Mariakerk en vanaf 1842 doordat de markt en het Raadhuis hier hun plaats kregen. De ruimte voor de markt werd al snel te krap en verplaatste zich al in 1864 naar het huidige Marktplein, achter het Raadhuis.

Tot 1842 vergaderde de gemeenteraad in een zaaltje van herberg 'Het Roode Hert' aan de Dorpstraat vlakbij de oude Mariakerk, maar dat werd te klein voor de zich ontwikkelende gemeente. In 1839 stelde de gemeente 12.000 gulden beschikbaar de bouw van een raadhuis, waar later nog 8000 gulden bij kwam.

Minerva

Er werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven, maar hier werd nauwelijks op gereageerd. Uiteindelijk werd er gekozen voor het anoniem ingezonden ontwerp 'Minerva' van gemeente-opzichter Albert Liese. De geldprijs ging aan zijn neus voorbij, want men vond dat hij als gemeenteambtenaar genoeg geld verdiende. Al met al leverde het ontwerp hem 6 tientjes op. Wel kreeg hij de eer om tot bouwopzichter benoemd te worden. Op 9 februari 1843 kon het in gebruik worden genomen.

Groei

Door de ontwikkeling van de Parken groeide Apeldoorn door en werd ook het Raadhuis te klein. Gemeente-architect Gerrit de Zeeuw verbouwde in opdracht van burgemeester H.P.J. Tutein Nolthenius het Raadhuis in 1898 en breidde het uit met bijvoorbeeld een extra bovenverdieping. Ook de Apeldoornse markt paste inmiddels niet meer op het Raadhuisplein. Hiervoor werd het huidige Marktplein aangelegd aan de andere kant van het Raadhuis.

Brand

Op 19 mei 1943 ging deze hele bovenverdieping in vlammen op. Of hier sprake was van een verzetsactie om het bevolkingsregister uit handen van de Duitsers te houden of dat het een ongeluk betrof is tot op de dag van vandaag een mysterie. Het raadhuis bleef hierna in gebruik als raads- en trouwzaal, maar pas in 1977 werd het gebouw weer een uithangbord van de gemeente, want toen werden eindelijk de boven- en zolderetage gerestaureerd.

Stadskantoor

In de tussenliggende jaren was het gemeentelijk apparaat ondergebracht in talloze grotere en kleinere verschillende panden in en om de stad. Pas in 1972, toen het stadskantoor aan het Beekpark in gebruik werd genomen, was het huisvestingsprobleem van de gemeente grotendeels verholpen. Onder andere de burgemeester en de wethouders verhuisden naar de nieuwbouw.
Het raadhuis bleef dienst doen als locatie voor raadsvergaderingen en trouwpartijen. In 1977 werd het met de restauratie van de bovenste twee verdiepingen teuggebracht in de vooroorlogse staat.

U kunt de inventaris van het archief van de gemeente 1946-1985 ('Archief Secretarie II') inzien door de bijlage hieronder te openen.