Boeken uit Nijkerk - uitgeverij en drukkerij Callenbach

vanaf 1854

De vroegere uitgeverij Callenbach aan de Hoogstraat in Nijkerk

Een oude foto van drukkerij Callenbach, lange tijd gevestigd aan de Venestraat.

In de loop van de negentiende eeuw worden in Nijkerk de voordelen van de industriële revolutie zichtbaar. In 1863 komt de stoomtrein de stad binnen en in 1883 wordt in de polder het stoomgemaal in gebruik genomen. Ook in de boekdrukkunst worden belangrijke technische verbeteringen aangebracht. Het aantal uitgeverijen en drukkerijen neemt snel toe. In Nijkerk wordt George Frans Callenbach in 1854 actief in de uitgeverswereld.

De eerste uitgaven zijn de preken van zijn vader, dominee C.C. Callenbach, en andere predikanten. De boeken worden door de familie zelf gedrukt en gebonden. De uitgeverij en drukkerij groeien uit tot bekende bedrijven, die lange tijd landelijke bekendheid geven aan de stad Nijkerk. De boeken hebben vooral een protestants-christelijk en evangeliserend karakter, zoals de beroemde kerstboekjes.

Drukkerij C.C. Callenbach wordt in 1875 een zelfstandig bedrijf, maar de samenwerking met Uitgeverij G.F. Callenbach blijft bestaan. Vanaf halverwege de jaren ‘70 zijn de uitgeverij en drukkerij diverse malen samengegaan met andere bedrijven. De uitgeverij bleef tot 1997 gevestigd in Nijkerk. De naam Callenbach werd daarna nog tot 2018 gebruikt als imprint voor het kinderboekenfonds van Uitgeverij Kok.

Museum Nijkerk heeft een bijna complete collectie van 8800 publicaties van Uitgeverij G.F. Callenbach bijeengebracht, en beheert daarnaast archiefstukken van de uitgeverij en drukkerij. Onderdeel hiervan is het historisch archief van de uitgeverij, in 2020 door VBK|Media geschonken aan Museum Nijkerk.

Leestips:

G.G. Callenbach, Uitgeverij- binderij G.F. Callenbach 1854 – 1975. Geschiedenis van een familiebedrijf (Nijkerk: Stichting Callenbach-Meerburg, 2009).

G.G. Callenbach, Zo werd er gedrukt. Een beknopte geschiedenis van “Drukkerij C.C. Callenbach” te Nijkerk (Nijkerk: Stichting Callenbach-Meerburg, 2014).