Romeinen

Lees intro

54 verhalen
Bekijk volledige kaart

In de Romeinenweek staat mijnGelderland stil bij het Romeinse verleden van Gelderland en dan vooral bij de archeologische resten van dat verleden. Bekijk hier de verhalen over Gelderland in de Romeinse tijd!

De Drutense villanederzetting © Cor van den Heuvel
Sporen van de Romeinen, de Romeinse villa Klepperheide
<p>In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd in Druten-Klepperheide een antiek complex gevonden. Rond 70 na Christus, na de mislukte opstand van de...
De Griekse godin Athena (voor de romeinen Minerva), gevonden in een nederzetting bij Ede-Veldhuizen © Museum het Valkhof
Griekse godin in Gelderse grond
<p>De Romeinen hebben veel overgenomen van de Grieken. Zo ook dit beeldje. Naast de naam is er vrijwel niks veranderd aan de vrouw die gewapend...
Romeinse porticusvilla © Bron: RCE
Wijchen, vicus bij Noviomagus - Nijmegen
<p>Het feit dat Wijchen zich kon ontwikkelen tot een van de kleine bestuurlijke kernen (vicus) om Nijmegen heeft alles te maken met het feit dat...
Gezichtshelm van ijzer, bekleed met verzilverd brons van tussen 50 en 100 na Chr., gevonden in de Waal bij Nijmegen. De uitdrukkingsloze gelaatstrekken moesten, zo nemen we aan, angst aanjagen bij de tegenstander. © collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen
Castella, kastelen en steden
<p>Grote rivieren zijn in tijden van strijd en oorlog van enorm strategisch belang. Door hun goede bevaarbaarheid spelen ze een grote rol bij de aanvoer...
Op dit fraaie bakje staat het eigendomsgraffito van de Romeinse ruiter Rufus. © Museum het Valkhof
De schrijfsels van ruiter Rufus
<p>De eenvoudige zinnetjes en woorden die de Romeinse soldaten op hun spullen hebben achtergelaten, wordt graffiti genoemd. Meestal zijn dergelijke teksten zeer bruikbaar om...
De Liburna op het water © Wil Gipman
De Liburna in Millingen
<p>Millingen lag in de Romeinse tijd net achter de Waal en de Rijn, in de luwte van de Limes, de noordgrens van het Romeinse rijk....
Grote Boel: nederzetting uit de ijzertijd en nieuwbouw © Paul Franzen
Plangebied Grote Boel in Nijmegen
<p>Het plangebied Grote Boel is gelegen binnen een zone, waar minstens vanaf het middenneolithicum bewoning is geweest. Dit plangebied wordt gefaseerd ontwikkeld. Gezien de kans...
Deel van de Peutinger kaart met de Romeinse wegen in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Tabula Peutingeriana. Bron: Wikimedia
Koningstraat met sporen van de Romeinen
<p>Op de rand van de oude oeverwal van de Waal loopt de Koningstraat door het dorp Afferden heen. Van deze straat wordt aangenomen dat daarin...
Vondsten van het Kops Plateau, foto: Museum Het Valkhof ©
Noviomagus
<p>De Valkhofheuvel heeft in twee perioden een belangrijke rol gespeeld in Romeins Nijmegen. In de vroeg-Romeinse tijd, vanaf ca. 12 voor Christus, lag hier Oppidum...
Zilveren lepel van Kops Plateau © G. Bovenberg, Museum Het Valkhof - CC-BY-NC-SA
Romeinse lepels van het Kops Plateau bij Nijmegen, eten of meten?
<p>In het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten van Gelderland in Nijmegen is nog veel te ontdekken. In het kader van een stage zijn onlangs elf Romeinse,...
Geldermalsen Kalenberg kledingspeld Hondsgemet. Bron: ACVU/ADC
Romeinen aan de Linge
<p>Tussen Meteren en Geldermalsen zijn omvangrijke resten gevonden van Romeinse en Bataafsche nederzettingen.</p>
De replica van de grafsteen van de Romeinse soldaat Marcus Mallius. In de inscriptie in de steen is zijn naam goed te lezen. © Wouter Hinrichs, CC BY-SA
Romeinen in Zevenaar: de totstandkoming van het verbeeldingsproject
<p>De Liemers is een echte grensregio. Omdat het gebied tot het hertogdom Kleef behoorde, wisselde het in de afgelopen eeuwen nog vaak van ‘nationaliteit’. Terwijl...
Inscriptie uit Herwen (Museum Het Valkhof PD) ©
Fort in de Bijlandse Waard
<p>De Bijland in de gemeente Zevenaar is een van de spannendste limeslocaties van Nederland. Hier lag hoogstwaarschijnlijk een castellum, maar de resten daarvan liggen op...
Resten van de Romeinse tempel in Elst © CC0
Een Romeinse tempel in de Betuwe
<p>Honderd jaar na Christus was de Betuwe nog een grote open vlakte, ingeklemd tussen de Rijn en de Waal. Omdat er toen nog geen dijken...
Museum Kasteel Wijchen bezit een aantal voorwerpen die bij deze opgravingen in Wijchen gevonden zijn
Romeins villaterrein Tienakker in Wijchen
<p>Met de vondst van enkele vuurstenen pijlspitsen en scherven begint in de vroege bronstijd de geschiedenis van De Tienakker in Wijchen. Incidentele vondsten laten zien...
Grafvondsten © Museum het Valkhof
Barnstenen sculptuurtjes
<p>In de begraafplaats van de nederzetting Noviomagus, in het westen van de huidige stad Nijmegen, waren in een graf uit het einde van de eerste...
De archeologische vindplaats van de waterput met trap © Foto Raap W. Kuijpers
Romeins heiligdom
<p>Er worden in Gelderland bij archeologisch onderzoek steeds meer ontdekkingen gedaan uit de Romeinse tijd. In 2022 hebben archeologen bij Zevenaar een compleet Romeins heiligdom...
Fragment van een Romeinse dakpan of tegel van baksteen met een schoenafdruk erin, gevonden in Berg en Dal © Collectie Gelderland Rijksmuseum voor Oudheden
Romeinen in de buurt
<p>In het latere Nijmegen bouwen de Romeinen een grote legerplaats. Die maakt deel uit van de bewaking van de noordgrens van het grote Romeinse Rijk....
De Godenpijler
Romeinse Godenpijler
<p>Op vrijdag 22 februari 1980 doen archeologen in Nijmegen bij opgravingen aan het Kelfkensbos een ontdekking die van grote betekenis blijkt te zijn voor stad...
Romeins schrijfplankje uit Est © BATO (Beoefenaren Archeologie Tiel en Omstreken)
Tabula van Est de Steendert
<p>Bij graafwerkzaamheden in juni 1998, voor de aanleg van natuurgebied De Steendert, vond G. Taconis uit Kerk- Avezaath tijdens een opgraving van BATO (Beoefenaren Archeologie...
Tabula Peutingeriana met limes en Castra Herculis © Nationalbibliothek Wien, PD
Limes en castellum
<p>Op de ‘Tabula Peutingeriana’ staan de belangrijkste wegen van het Romeinse Rijk aan het begin van de vierde eeuw na Christus. Onder de ‘R’ van...
Maquette van het Romeins marskamp op de Ermelose heide © Erfgoed Gelderland, CC BY-NC-SA
Romeinse marskampen
<p>Midden op de Ermelose Heide ligt een bijzondere aarden structuur. Het is een enorme wal die een deel van een rechthoekig gebied van 9,1 hectare...
'Pig Sticker' bajonet, gereinigd © Leo Smole/Gemeente Arnhem CC BY NC
Vroeg middeleeuwse sporen in de Schuytgraaf, Arnhem
<p>In oktober 2020 is onder leiding van Team Archeologie van gemeente Arnhem een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd op Bouwveld 1 in de Schuytgraaf. Daarbij is een ...
Grafveld © ADC ArcheoProjecten / ARCHOL.
Uniek Romeins grafveld ontdekt in Bemmel
<p>Bij Bemmel is een compleet Romeins grafveld uit de tweede en derde eeuw na Christus gevonden en opgegraven. Volgens de archeologen betreft het een begraafplaats...
AWN helpt bij de opgraving © H. Eggink
Romeinse sporen in de Schuytgraaf
<p>Tussen 20 en 23 augustus 2019 is een opgraving uitgevoerd op een bouwveld in de Arnhemse wijk Schuytgraaf. Het veldwerk werd uitgevoerd door Team Archeologie...
Hof van Holland: nauwkeurige documentatie  van de profielen © Paul Franzen
Hof van Holland in Nijmegen-Noord
<p>In het kader van de ontwikkeling van Nijmegen-Noord wordt regelmatig archeologisch onderzoek uitgevoerd. In 2016 is begonnen met de ontwikkeling van plangebied Hof van Holland,...
Tabula Peutingeriana (Elst en omgeving) © PD
Levefanum
<p>Het is zeer aannemelijk dat <i>Levefanum</i> de Romeinse naam was van de plaats Elst in de gemeente Overbetuwe. Dat is de uitkomst van een studie...
Peutingerkaart - Romeinse reiskaart uit de derde en vierde eeuw © Rijksmuseum voor Oudheden (Leiden), PDM
De Limes
<p>Omstreeks het begin van onze jaartelling liep de grens van het Romeinse rijk dwars door Nederland, langs de Rijn en de Oude Rijn. Ten zuiden...
Romeins schip Druten ©
De Romeinse boot van Druten
<p>Voor de bouw van het zwembad op het terrein van (toen nog) Boldershof, is in 1973 op een diepte van 2,70 tot 2,90 meter een...
Tekening van de villa over de opzet van het park Grote Aalst. Op deze afbeelding zie je in rood de sporen die zijn opgegraven. ©
Romeinse villa Keizershoeve
<p>Het park van 'De Grote Aalst' is aangelegd in 2012, maar de geschiedenis ervan gaat meer dan 2000 jaar terug. Het park ligt op de...
Inhoud van een kuil: ijzeren helm van het type Weisenau, een ijzeren schildknop en een bronzen huidschraper. © Ronny Meijer/Museum Het Valkhof CC-BY-NC
Romeinse militaire uitrusting en paardentuig van de Hunerberg te Nijmegen
<p>Gedurende de laatste 70 jaar zijn op de Hunerberg te Nijmegen grote delen opgegraven van het legerkamp uit de Augusteïsche periode (19 tot 16/12 v....
Ontwerp 'De Romeinse Baadster' © Blok-Lugthart
De Romeinse Baadster
<p>In de zomer van 2021 werd de Neder-Germaanse Limes met al haar locaties in Nederland toegevoegd op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Zo werd ook Herwen...
Artistieke impressie van de hand van Paul Becx (Mierlo) van het crematieritueel in het Laat-Romeinse grafveld in de Uitvindersbuurt. Copyright Gemeente Ede
Laat Romeinse bewoning in Ede
<p>In de Romeinse tijd was de Rijn de grens (Limes) van het Romeinse rijk. Ten zuiden van de Rijn bevond zich het Romeinse rijk. Op...
Drassige natuur aan de oevers van de oude Waal nabij de Bijland. © Wouter Hinrichs, CC BY-SA
De dam van Drusus: een belangrijk knooppunt voor Romeins Nederland
<p>Sommige mensen vinden het weer in Nederland niet fijn. De Romeinen waren over het algemeen ook niet zeer enthousiast over het klimaat, toen zij in...
De wachttoren met een Romeins legionair © Olga Spekman, CC-BY 4.0
Op een kruispunt van linies
<p>De Romeinse wachttoren bij Camping de Linie te Opheusden ligt op een unieke en fraaie plek met uitzicht over het natuurgebied Maneswaard. Deze historische plek...
Overzicht van een aantal plattegronden van boerderijen. Uit: Ede vol Erven
Romeinse nederzetting Veldhuizen
<p>Het opgravingsterrein Veldhuizen is ontdekt door amateurarcheoloog Ed Zuurdeeg bij aanleg van de nieuwbouwwijk in de jaren 60. Vlak voordat de bouw begon, zijn verschillende...
Beelden bij de Grote Molenstraat geven een impressie van hoe de weg gebruikt werd in de Romeinse tijd (Bron: Peter van den Broeke)
Romeinse weg tussen Driel en Elst
<p>Wie vandaag de dag de Grote Molenstraat tussen Driel en Elst volgt, treedt in de voetsporen van tientallen generaties weggebruikers. De eersten waren de Romeinse...
Oude gewassen in de Romeinse tuin © Stichting Boomgaard De Steenen Camer
Romeinse tuin
<p>Uit historische gegevens is gebleken dat de Limes, de grens van het grote Romeinse Rijk, van ca. 70 tot 300 na Christus, precies over het...
Aardewerk, zogenaamde Belgische waar uit de Romeinse tijd, gevonden aan de zuidkant van het legerkamp op het Kops Plateau © Museum Het Valkhof
Opgravingen op het Kops Plateau
<p>In een samenwerkingsverband van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, nwo-Geesteswetenschappen en Erfgoed Nederland is in 2008 het zogeheten Odyssee-programma opgezet. Dit had het...
Deze Romeinse reiskaart – de zogenaamde Tabula Peutingeriana - stamt uit het begin van onze jaartelling en geeft steden en wegen schematisch weer. Museum Het Valkhof bezit een van de weinige middeleeuwse kopieën. © Wikimedia PD
Handel in de prehistorie en de Romeinse tijd
<p>Voor de opkomst van de (stoom)trein en het wegtransport waren rivieren de belangrijkste transportaders van Europa. Ook tegenwoordig zijn de Rijn en de Waal cruciale...
Impressie crematieritueel Ede Romeinse tijd. Copyright gemeente Ede
Germanen aan de Limes
<p>Ten noorden van de grens van het Romeinse Rijk (limes) ontwikkelde zich in de eerste eeuwen na Chr. een aantal grote, bloeiende nederzettingen. Archeologische vondsten...
Detail uit een 3D-scan van een klop van de Romeinse veldheer Varus © Collectie Landesmuseum Mainz; scan en ren- dering Th. Reuter/LfA Sachsen, Dresden CC-BY-NC
Onderzoek naar munten met een klop van VARus
<p>In 9 na Christus werden drie Romeinse legioenen onder het bevel van commandant Publius Quinctilius Varus in het Teutoburgerwoud compleet vernietigd. Over de precieze ligging...
Dit doosje van been is gevonden in het graf van een van de rijkste Romeinse vrouwen van Nijmegen. © Museum het Valkhof
De rijkste vrouw van Nijmegen
<p>In 1982 werd in Nijmegen het graf gevonden van een onbekende vrouw uit de Romeinse tijd. De grafgiften toonden dat dit ze een van de...
Bronzen infanteriehelm met wangkleppen uit de Romeinse tijd ©
Kesteren in de Romeinse tijd
<p>Binnen de Nedergermaanse limes vormt Kesteren een geval apart. Opgravingen laten zien dat hier in de Romeinse tijd volop activiteit is geweest, zowel militair als...
Romeinse beker met kerfbandversiering
'Vechtlustige ruige roodharigen'
<p>In de Romeinse tijd staan in het huidige Culemborg nederzettingen van 'vechtlustige ruige roodharigen'. Zo noemt de Romeinse geschiedschrijver Tacitus de Bataven. Volgens hem hebben...
Een buste van Nero Claudius Drusus, ook wel Drusus de oudere genoemd, het Louvre in Parijs. © Foto: Marie-Lan Nguyen, CC BY
Grachten en dam(men): de doorgang naar Noord-Germanië
<p>Drusus was een beroemd legeraanvoerder. Hij was generaal in het Romeinse leger tijdens de heerschappij van keizer Augustus, die erg onder de indruk was van...
Grafsteen met vermelding van de dam en het Carvium © Museum Het Valkhof, cc-by-sa
Romeinen sturen de Rijnlopen
<p>Ooit was de Rijn een rivier die vrij door de delta stroomde, zich vertakte, naar believen overstroomde en soms een andere loop nam. De prehistorische...
Godenpijler
Godenpijler
<p>Bij opgravingen op het plein vóór Museum Het Valkhof zijn in 1980 twee stenen blokken gevonden. Ze passen op elkaar en vormden samen ooit het...
De bronzen schijf van Gaius Aquilius Procolus © CC0
Ulpia Noviomagus Batavorum
<p>Woeste blauwe ogen, rood blond haar opgebonden in een knot, gehuld in dierenvellen. De Bataven zijn een woest volk. De Romeinen beschouwden ze als dappere...
Informatiebord over de Romeinse Limes op de Herwensedijk te Herwen © Wouter Hinrichs, CC BY-SA
Werelderfgoed en de Neder-Germaanse Limes
<p>Het Romeinse Rijk was een reusachtig rijk. Zeker toen, maar ook voor de standaarden van tegenwoordig. Wat begon als een kleine stadstaat in Italië groeide...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl