Romeinse sporen in de Schuytgraaf

Naast resten uit de Tweede Wereldoorlog

AWN helpt bij de opgraving

Foto 1/8

Werkput met aan de rechterzijde de lange verstoring door een sloot.

Foto 2/8

Jongste vrijwilliger Ber Smole met zijn eerste vondst een Romeinse mantelspeld.

Foto 3/8

Gekleurde sporen van het onderzoek ingepast sporenkaarten van eerder onderzoek.

Sterren van Poolse baret

Foto 8/8

Tussen 20 en 23 augustus 2019 is een opgraving uitgevoerd op een bouwveld in de Arnhemse wijk Schuytgraaf. Het veldwerk werd uitgevoerd door Team Archeologie van de gemeente Arnhem en leden van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland. Het onderzoek vond plaats op een locatie waarvan tussen 1995 en 2008 al een groot deel archeologisch was onderzocht. De archeologen legden toen een nederzettingsterrein uit de vroege ijzertijd bloot. Door het terrein liep destijds een sloot. Hier was een strook niet opgegraven. Bij het onderzoek in 2019 kon de zone van de inmiddels gedempte sloot alsnog gedocumenteerd worden. Dit heeft geen nieuwe inzichten opgeleverd, maar wel interessant vondstmateriaal.

Het recente onderzoek

Gedurende de ijzertijd en Romeinse tijd is er bewoning geweest in het plangebied. De aangetroffen sporen bestonden uit greppels, kuilen, paalkuilen en een afvalkuil. Alle sporen bevonden zich binnen een omgreppeld nederzettingsterrein. Het verloop van vele greppels sluit aan op de eerder gedocumenteerde situatie.

De vondsten

Er werden fibulae en een bronzen vingerring met een gem van blauwwit glas uit de tweede of derde eeuw gevonden. Op de gem is een figuur van vermoedelijk Fortuna of Ceres gegrafeerd.

Verder is er botmateriaal verzameld van gedomesticeerde diersoorten als paarden, runderen, varkens, schapen en/of geiten verzameld. Op sommige botten zijn vraatsporen van honden aangetroffen. Resten van wilde dieren zijn niet gevonden, waardoor de vindplaats waarschijnlijk vooral als agrarische nederzetting moet worden beschouwd. Of de nederzetting zich tot in de vroege middeleeuwen heeft voortgezet is niet met zekerheid te zeggen.

Uit de nieuwe tijd zijn sporen van ontwatering gevonden. Het betreft drainagebuizen en een recent gedempte sloot. De sloot was door de oude nederzettingssporen heen gegraven. Er werden dan ook vondsten uit diverse perioden gedaan in de vulling van de sloot, waaronder een draadarmband uit de tweede eeuw.

Poolse baret

Vanaf de negentiende eeuw is de sloot al op kaarten weergegeven, maar hij is mogelijk veel ouder. De sloot was nog aanwezig tijdens de gevechten die in de nabijheid hebben plaatsgevonden in 1944. Sloten vormden toen een van de weinige schuilplaatsen in het vlakke gebied. Bijzonder was de vondst van een Poolse baret-insigne met twee sterren. Waarschijnlijk ontbreekt een derde ster; drie sterren geven de rang van kapitein aan. De baret heeft hoogstwaarschijnlijk toebehoord aan één van de leden van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade. Deze groep telde ten tijde van operatie Market Garden zo’n 34 kapiteins. Achttien of negentien van hen zijn daadwerkelijk tijdens deze operatie ingezet en mogelijk op 21 september 1944 boven Driel (Schuytgraaf) gedropt.

Bron:

Smole, L. e.a., 2021: Arnhem Schuytgraaf Veld 24 AR18.19. Sloot noch grippe (greppel) ontzien, De rand van een Romeins nederzettingsterrein alsnog opgegraven. In: Archeologisch Rapport Arnhem 111.