Kastelen

Ben jij een echte kasteelliefhebber? Van ruïnes tot trekpleisters, kom van alles te weten over de kastelen in Gelderland!

Lees intro

151 verhalen
Bekijk volledige kaart

Of je nu gefascineerd bent door imposante ruïnes of bestaande trekpleisters, deze route neemt je mee op een boeiende reis langs diverse kastelen in de regio. Verdiep je in de verhalen die deze majestueuze bouwwerken omringen en vergaar kennis over de intrigerende geschiedenis van kastelen en landhuizen in Gelderland.

Huis Empe bij Brummen, in of ná 1718 door Jacobus Stelllingwerff mogelijk naar Frans Berkhuys © Bron: RKD (PDM)
Geschiedenis van 't Huis Empe
<p>Dicht bij de weg van Voorst naar Zutphen wordt omstreeks 1550 het adellijk huis Empe gebouwd. Bijna drie eeuwen later, rond 1825, verbouwt men het...
Tekening van Abraham Rademaker uit de periode 1718-1730 van Plekenpol © Gelders Archief, PD
Kasteel Plekenpol in Winterswijk
<p>Van de vier havezaten, versterkte huizen of hoeven, die er in de gemeente Winterswijk liggen is kasteel Plekenpol er één van. Alle Winterswijkse havezaten komen...
De ruïne van kasteel Brakel (Bron: Peter van der Wielen)
De overblijfselen van kasteel Brakel
<p>Het dorp Brakel is oorspronkelijk een esdorp met verspreide bebouwing rond een groot aantal brinken. In de loop van de tijd concentreerde het dorp zich...
't Huijs Enghuysen door Jan de Beijer in 1743 © Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 4.0
Kasteel Groot Enghuizen in Hummelo
<p>Er ligt in de middeleeuwen een havezate op het goed Enghuizen dat zelf al in de veertiende eeuw vermeld wordt. Rond 1700 wordt het middeleeuwse...
Huis Laag Helbergen, de voormalige havezate (1966) © H.P.R. Rosenberg/Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed CC BY-SA-3.0
Huis Laag Helbergen bij Brummen
<p>Langs de IJssel ligt in Cortenoever in een laaggelegen gebied ten noordoosten van Brummen huis Laag Helbergen. De naam verwijst naar een hoogte (berg) midden...
Coldenhove, getekend door Jacobus Stellingwerf © Via KastelenInNederland.nl
Coldenhove bij Eerbeek
<p>Het jachtrecht hoorde evenals het visrecht tot de heerlijke rechten. De bezitter kon deze rechten ook verpachten en er inkomsten uithalen. Veel kasteelheren beoefenden de...
Een kaart van Nicolaes van Geelkercken uit 1642 met huis Mallum ('Malden') en een dubbele watermolen. © Gelders Archief, PD
Havezate Mallum bij Eibergen
<p>In hetzelfde jaar 1188 waarin de naam Eibergen voor het eerst als zelfstandige parochie ‘Ecberghe’ opduikt, vermeldt een leenregister het huis Mallum. In de vijftiende...
Kasteel Vosbergen in 1980 © RCE, fotograaf AJ van der Wal CC-BY-SA
Huis Vosbergen in Heerde
<p>Op vruchtbare gronden aan de IJssel aan de noordoostelijke rand van de Veluwe brengen vanaf 1407 broeders van het Fraterhuis Hulsbergen de gronden in cultuur....
Het begin van kasteel Heumen rond 1200. © René Reijnen, 2016
Kasteel Heumen, 1188-1585
<p>Even ten zuiden van Nijmegen in de heerlijkheid Heumen lag aan de Maas een imposante waterburcht. Door zijn strategische ligging op de grens van Gelderland...
Kasteel Palmesteyn in Deil - Tekening van Jacob Stellingwerf, 1653 © Jacob Stellingwerf, PD
Huis Palmestein in Deil
<p>Deil kent in de middeleeuwen zeven adellijke huizen. Zes behoren tot het vorstendom Gelre en het graafschap Zutphen, behalve Palmestein dat tevens een van de...
Kasteel Engelenburg in de achttiende eeuw (Bron: Historische Vereniging Den Ouden Dijk) ©
Kasteel Engelenburg bij Herwijnen
<p>Tussen Gelre en Holland ligt in de Middeleeuwen een omstreden grensgebied. Vanaf de elfde eeuw worden er al versterkte huizen en kastelen gebouwd door de...
Dikke Tinne enige overgebleven resten ©
Burcht de Dikke Tinne in Hattem
<p>De voormalige burcht de Dikke Tinne was strategisch gesitueerd in het noordelijkste punt aan het Gelderse deel van de IJssel. Nu nog zijn in Hattem...
De Motte van de burcht Mergelp op de Duivelsberg © Romaine CC0
De Duivelsberg te Ubbergen
<p>Langs de strategisch gelegen Nijmeegse stuwwal aan de Waal worden rond het jaar 1000 twee mottes (verdedigingsheuvels) aangelegd. In de middeleeuwen vormt Ubbergen een grensgebied...
Brugdijk en Kinkelenburg 1998 © Joop Verburg CC-BY-SA
Huis Brugdijk
<p>Het oorspronkelijke gebouw stamt uit de veertiende eeuw. Er stond een toren en het was een écht kasteel. In de achttiende eeuw werd de slotgracht...
Luchtfoto kasteel Leyenburg in Vuren, 1964 © collectie KLM Aerocarto, Nederlandse Kastelenstichting, CC-BY-SA
Kasteel Leyenburg in de Lingewaal
<p>De in 1986 gevormde gemeente Lingewaal bestaat uit een in de middeleeuwen omstreden grensgebied tussen Gelre en Holland. Verschillende takken van de familie Van Arkel...
Havezate Camphuysen, achterzijde met slotgracht © Wikipedia.commons.org CC-BY-SA 3.0
Havezate Camphuysen in Babberich
<p>Rond 1533 verschijnt een lijst met bekende havezaten, een versterkt huis of hofstede, waarop de naam Camphuysen staat, dat als ‘adelyk getimmer’ wordt aangeduid. Twee...
Vooraanzicht Kasteel Middachten met brug over de binnengracht in de achttiende eeuw © Jan de Beijer, Collectie Gelders Archief, PD
Nieuwe parkaanleg bij Huis Middachten rond 1700
<p>Aan het einde van de zeventiende eeuw lieten de nieuwe bewoners van Middachten, Godard van Reede en zijn echtgenote Ursula van Raesfelt (en later Reinhard...
Kasteel Bloemestein bij Culemborg toegeschreven aan Antonina Houbraken 1700-1724 © Antonina Houbraken (1700-1724), RKD, cc-by
Kasteel Bloemestein
<p>Bij de rivier de Lek is aan de verhoogde oeverwal van het riviertje de Meer de stad Culemborg ontstaan als een handelsnederzetting. Op deze economisch...
Zijaanzicht huis Spijk in Spijk © Roelant Roghman, 1646-1647
Huis Spijk te Spijk
<p>Geografisch behoort Spijk bij de Gelderse Tielerwaard. Bestuurlijk ligt het ingewikkelder. Vóór 1800 bestaat de grensplaats Spijk uit de heerlijkheid Nedereinde die onder Holland valt,...
Huis Leemcuyl getekend op een kaart van 1776, getekend door Johann Heinrich Merner © Gelders Archief CC BY 1.0
Huis Leemcuyl in Oud-Zevenaar
<p>Een oorkonde van keizer Hendrik III van het Heilige Roomse Rijk vermeldt in 1050 de vesting Oud-Zevenaar. Daar krijgt een van de grootste havezaten van...
De huidige boerderij Blankenberg op het landgoed Verwolde te Laren, waar de resten liggen van de Blankenborg. © Eduard Camping, kijkdaar.blogspot.nl
Huis de Blankenborg bij Laren
<p>Het versterkte huis de Blankenborg is vermoedelijk gesticht in de tweede helft van de vijftiende eeuw. Het wordt in de zeventiende eeuw door een huwelijk...
Bij de vijver van het Sweerts de Landaspark heeft tot 1810 het kasteel Quickborn gestaan, waar de familie Domseler generaties lang heeft gewoond.
Huis Quickborn in Epe
<p>In het parkje dat wordt omsloten door de Quickbornlaan, Wilhelm Tellstraat, Wheemeweg en Polweg, stond twee eeuwen geleden het kasteel de Quickborn. De bouwdatum is...
01 De Vaaleweerd met omringende landen in 1643 © Gelders Archief CC-BY
Middachten, een Middeleeuwse versterking in een moeras
<p>De locatie van kasteel Middachten is niet toevallig ontstaan. Het kasteel is strategisch gelegen tussen de hoge Veluwezoom en het lage moerassige land in een...
Huize Nergena in 1731 door Cornelis Pronk. © Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD), publiek domein.
Kasteel en landgoed Nergena bij Bennekom
<p>Tussen de heuvels en het lage land op de westflank van de Veluwe ligt Bennekom. Op de daar in de middeleeuwen gelegen kastelen speelt de...
Historische tuin- en parkaanleg bij kasteel de Wiersse © Peter van der Wielen, CC BY-SA
De Wiersse bij Vorden
<p>Tot de belangrijke middeleeuwse families in de huidige gemeente Bronckhorst behoorden de grootgrondbezitters Van Vorden. Naast Huis Vorden kreeg de familie een deel van De...
Het Huis te Dort, bij Gorssel, Abraham de Haen (II), 1724. © Publiek domein
Huis Dorth in Lochem
<p>Op de grens met Overijssel ligt in het noorden van de Achterhoek de gemeente Lochem. Rond 900 bevindt zich daar al een nederzetting met een...
Familiewapen van de familie Van der Capellen © Arch CC0, Wikimedia
Huis de Boedelhof in Eefde
<p>De Boedelhof wordt gesticht in de tweede helft van de veertiende eeuw. In de tachtigjarige oorlog verwoesten de Spaanse troepen de Boedelhof. Tijdens de belegering...
De boerderij de Buurse op een foto van vóór 1948. © Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed CC BY-SA 4.0
Havezate de Buurse te Winterswijk
<p>In de gemeente Winterswijk hebben vier havezaten gelegen, waarvan twee de allure van een kasteel hadden. De andere twee waren kleinere versterkte huizen, zoals de...
Huis Molecaten © M. Van de Leeuw, Wikimedia, CC-BY-SA 3.0
Huis en landgoed Molecaten bij Hattem
<p>Rond Hattem, het meest noordoostelijke punt van de Veluwe, is het landschap ontstaan in de ijstijd toen het dooiwater beekjes veroorzaakte in de stuwwallen. Molecaten...
Ansichtkaart van Huize Muiswinkel Ravenswaaij. De boer zit met zijn gezin op de bank voor de boerderij met schuur en hooiberg. © Gelderland in Beeld, 40811.
Hofstede Muiswinkel bij Ravenswaaij-Buren
<p>Aan de Korne, een zijriviertje van de Linge, ontstaat Buren, dat belangrijk wordt door het huwelijk van Anna van Egmond met Willem van Oranje in...
Het kasteel en de dorpskerk afgebeeld op de boskaart van Thomas Witteroos, getekend in 1570. © Heemkundekring Groesbeek, CC-BY-NC
Het kasteel van de Heren van Groesbeek
<p>In de kom van het Groesbeekse dorp, bij de Hoflaan, heeft een klein kasteel gestaan. Door opgravingen zijn we veel te weten gekomen.</p>
Paul(us) van Liender tekende in 1750 dit aanzicht van het Huis te Geldermalsen. © Gelders Archief, PD
Kastelen te Malsen en Geldermalsen
<p>In een oorkonde uit 850 is sprake van Uberan Malsna, later Bovenmalsen en Buurmalsen genoemd. Ten zuiden van de Linge moet er dan een Nedermalsen...
Boerderij Het Woolbeek bij Laren in 1970, ongeveer op dezelfde plaats als het middeleeuwse huis Woolbeek. © J. Harenburg, via CollectieGelderland, Regionaal Archief Zupthen
Huis Woolbeek bij Laren
<p>Rond Lochem liggen in de middeleeuwen langs de rivier de Berkel veel kastelen en havezaten. In de bosrijke gebieden van Almen en Verwolde worden al...
Huis Scherpenzeel in 1749 getekend door Pieter Jan van Liender. De woontoren uit de veertiende eeuw is in het midden nog duidelijk te herkennen aan de hoger geplaatst kap en de torentjes. © Rijksmuseum
Huis Scherpenzeel
<p>De plaatsnaam ‘Scarpenzele’ komt voor in een oorkonde uit 1254, waarbij ‘zeel’ in dit geval ‘huis’ kan betekenen. Gelegen in het grensgebied van de bisschoppen...
Hoofdgebouw van Huis de Parckelaer © Kasteelbeer CC-BY-SA
Huis de Parckelaer in Voorst
<p>In een ontginningsgebied van broeklanden ligt ten noordoosten van Twello het huis De Parckelaer. Het eerste huis is waarschijnlijk in de tweede helft van de...
De brand in de voorgebouwen van Walien, getekend circa 1759 © RKD Nederland Instituut voor Kunstgeschiedenis, PD
Havezate Walien te Winterswijk
<p>Alles wat rest van de rijke woon- en bouwgeschiedenis van de havezate Waliën is een keldermuur met een ingemetselde schoorsteenfries uit de zestiende eeuw en...
Het huis Ampsen bij Lochem getekend door Jan de Beijer tussen 1741 en 1749. © Jan de Beijer, RKD - Nederland Instituut voor Kunstgeschiedenis, PD
Huis Oud-Ampsen bij Lochem
<p>Oostelijk van de huidige boerderij Olden Ampsen heeft op het erf van een boerderij aan de Bouwdijk 2 te Lochem het versterkte huis Oud Ampsen...
Huis Baak, Gewassen pentekening 1730 door Cornelis Pronk. © PD
Huis Baak in de gemeente Bronckhorst
<p>Van de middeleeuwse burcht Baak op de tekening van Cornelis Pronk uit de 18de eeuw is niets meer terug te zien in het huidige witgepleisterde...
Huis de Kieftskamp (Bron: Peter van der Wielen)
Huis de Kieftskamp
<p>Het tegenwoordige huis de Kieftskamp of Kieftenkamp in de buurt van Vorden werd gebouwd in 1776. Hiermee is het een van de jongste landhuizen in...
Kasteel Hernen (Bron: Michiel Verbeek) ©
De bijzondere bouwstijl van kasteel Hernen
<p>In de omgeving van Wijchen ligt Hernen: een dorpje met een afwisselend en waterrijk buitengebied. Er ligt ook een middeleeuwse burcht, die met een gids...
Huis Babberich (Bron: Huis Babberich)
Huis Babberich
<p>Huis Babberich staat ook bekend onder de naam Halsaf. Die naam zou afkomstig zijn van een legende waarin de dienstmeid van Babberich zes rovers onthoofdde...
Huis Kervel bij Hengelo in 1995 © Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed CC BY-SA 4.0
Huis Kervel bij Hengelo
<p>In de veertiende eeuw ligt ten westen van Hengelo een huis met de naam Meijerink. Van dit oorspronkelijke huis is weinig bekend, alleen wordt in...
Het huidige Huis de Beerenclaauw na 1899 gebouwd op middeleeuwse fundamenten. © Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 4.0
Huis de Beerenclaauw in Groessen
<p>Bij de herkomst van de streeknaam ‘Liemers’ wordt getwijfeld tussen een verwijzing naar de Romeinse grensnaam ‘limes’ of de afwatering van de beek ‘Ly’ via...
Het wapen van de familie van Arkel en het Land van Arkel © PD
Huis Vuren of de Tumelenburg te Vuren
<p>Op een westelijke punt van de Vijfheerenlanden ontstaat langs de Waal rond 900 de vesting Vuren. Het betekent ‘vooraangelegen’, zoals de plaatsen Voorne en Veurne....
Zicht op de stad Wageningen met links het kasteel. Tekening uit 1730 © Het Gelders Archief PDM
Kasteel Wageningen
<p>Op de Veluwezoom langs de Rijn en grenzend aan Het Sticht van de bisschop van Utrecht ligt Wageningen. Deze plek is zo strategisch dat Karel...
Kaart van het graafschap Buren, Atlas Maior 1665 © Wikimedia Commons, PDM
Blokhuis te Ravenswaaij
<p>In het rivierengebied nabij Buren liggen in de middeleeuwen veel kastelen en versterkte huizen. De rivieren de Rijn, de Linge en zijstromen hiervan zijn belangrijk...
Kasteel Waardenburg © Bert Kaufmann cc-by
Faust op kasteel Waardenburg
<p>Kasteel Waardenburg werd gesticht op 2 augustus 1265. Graaf Otto van Gelre gaf toen Rudolf de Cocq toestemming om op deze plaats een toren te...
De geometrische tuin van Huis Vierakker op een kaart van omstreeks 1800. © Gelders Archief, 0509 - 562-0001, PD
Huis Vierakker
<p>In het gebied rond Bronkhorst is in de middeleeuwen een groot aantal kastelen gesticht. De vruchtbare gronden langs de IJssel, de Oude IJssel en de...
Loowaard naar een origineel van Jan de Beijer (1742) © Gelders Archief PD
Huis Loowaard bij Loo
<p>De uiterwaard bij het dorpje Loo aan de oever van de Rijn heet Lowaard. Dit is tevens de naam van het daar gebouwde edelmanshuis dat...
Het huis Wisch te Terburg, 1879-1937, door Anton Lodewijk Koster. © Gelders Archief, publiek domein.
Kasteel Oud-Wisch en kasteel Wisch in Terborg
<p>In de middeleeuwen liggen er langs de Oude IJssel veel versterkte huizen en kastelen. Bij de rivier zijn de gronden vruchtbaar. Het geslacht Wisch komt...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl