Rivierenland

Lees intro

108 verhalen
Bekijk volledige kaart

Fietsen langs kastelen, struinen door de uiterwaarden, een boottocht over de Linge, de Maas of de Waal. Dit is Rivierenland; een uitgestrekt domein dat de Tielerwaard, de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal beslaat.

Een diverse streek, met een uniek en dynamisch landschap. Een prachtige regio, waarvan de inwoners door de eeuwen heen steeds beter met het water hebben leren omgaan. De fraaie dijken bieden hen een bijzondere en veilige woonomgeving.

Schoonheid is niet het enige kenmerk dat opvalt aan het rivierenlandschap. Bewoners koesteren de rijke geschiedenis van de streek en dat merkt u overal waar u komt in Rivierenland. De vele land- en erfgoederen blijven goed geconserveerd. Beoefenaars van ambachten gebruiken niet zelden duurzame en ouderwetse methoden om de sfeer en kwaliteit van weleer te bewaren. Rivierenland leent zich uitstekend voor recreatie. Bezoekers kunnen zich goed ontspannen in de rust van de waterrijke groene ruimte. Ook voor de cultuurminnende mens is een uitstapje veelbelovend. Rivierenland heeft een schat aan informatie, cultuurgoed en activiteiten te bieden.

Deze ets van Mattheus Berkenboom uit 1705 laat niet alleen de verdedigingswerken van Generaal Coehoorn zien, maar ook de bedrijvigheid op de Waal. © Via Collectie Gelderland, Museum het Valkhof
Opkomst en bloei van de Hanze
<p>In de middeleeuwen ontwikkelde de handel in onze contreien zich sterk. Ook de handel over de Rijn en de Waal bloeide. Gelderse steden als Nijmegen,...
1887 het Spaarbankgebouw
Spaarbankgebouw
<p>Al in de negentiende eeuw heeft Tiel een schouwburg in de oude middeleeuwse Sint-Agnietenkapel. Deze schouwburg wordt echter in 1883 op last van de brandweer...
Jan van Kuilenburg, oud Dijkgraaf Tieler- en Culemborgerwaarden © Jan van de Lagemaat
Van onveilig naar veilig gebied in de Culemborger- en Tielerwaarden
<p>'Wanneer je goede ambtenaren hebt, dan kan iedereen dijkgraaf zijn', stelt de oud dijkgraaf van de Culemborger- en Tielerwaarden. Daar was hij vanaf 1981 heemraad...
Joodse Begraafplaats Tiel in de zomer van 2020 © Stichting ter Navolging Tiel - CC-BY-SA-NC
De Joodse Begraafplaats Tiel
<p>De Joodse begraafplaats in Tiel dateert van 1827 en werd tien jaar eerder gerealiseerd dan de Tielse sjoel (inwijding in 1839). Tot dan werden leden...
Winand Logister © privécollectie, alle rechten voorbehouden
'De grote vrijheid die je had'
<p>Winand Logister (1941) werkte zijn hele leven in de binnenvaart. Tussen 1976 en 1984 was hij riviermeester op de Waal bij Tiel. Met zijn patrouilleboot...
1935 de geboorte van Flipje
De geboorte van Flipje
<p>Jamfabriek De Betuwe (opgericht in 1885) heeft begin jaren dertig last van concurrentie die op hun etiketten de naam 'Betuwe' vermelden.</p>
Kaart van Tiel ©  Frederick de Wit (ca 1668), Gelders Archief RAG-0963-86, PDM
De stad Tiel en ambtman Claes Vijgh in 1572
<p>Op 1 april 1572 werd per ongeluk Den Briel ingenomen door de Geuzen. Dat werd gevolgd door een golf van steden die naar Oranje overgingen,...
Een Tielse kermiskoek ©
Tielsche kermiskoek
<p>De Tielsche Kermiskoek, is een honingkoek die volgens een oud recept bereid wordt. Deze kermiskoek wordt alleen in de derde week van oktober verkocht tijdens...
Arrondisementsrechtbank in Tiel © Rijksvastgoed
Rechters Rink en Spiering
<p>Vanaf 1838 was er een arrondissementsrechtbank in Tiel, dit gebouw dateert van rond 1880. Bij de afschaffing van de slavernij in 1863 kregen meer dan...
Het Koggeschip © RBT rivierenland
Tiel als Hanzestad
<p>Tiel was ver voor hun Hanzelidmaatschap, rond het jaar 1000, al een zeer belangrijke handelsstad. De stad had al tolrecht en een eigen munt. Steden...
Het inundatiekanaal bij Tiel
Het inundatiekanaal bij Tiel
<p>In april 1870 werd het gemeentebestuur van Tiel benaderd met het plan om een inlaatsluis in Tiel te bouwen. De verhoogde stand van het Lingewater...
Deze bronzen kokerbijl uit circa 1000 voor Christus is in 2004 gevonden bij Tiel. © Museum het Valkhof
Een Drentse bijl in Tiel
<p>Rond 1000 voor Christus ontstond in Noordoost-Nederland een bronsindustrie, ondanks het feit dat de materialen waar brons van wordt gemaakt niet in Nederlandse bodem te...
Kerk en klooster van St. Walburg. Detail uit de kaart van Joh. Blaeu, ca 1650
Het klooster van Sint-Walburg
<p>Rond het jaar 900 is Tiel in het bezit van graaf Waltger van Teisterbant. Hij sticht een kerk en een klooster. Deze worden toegewijd aan...
Tielse munten zijn teruggevonden van Engeland tot aan het Oostzeegebied
Tielse munten
<p>In 950 geeft de Duitse keizer de kerk van Tiel weg, maar de rest van de stad houdt hij in bezit. Tot zeker 1100 woont...
1174 Heilige Roomse Rijk
De tol van Tiel verdwijnt
<p>De Duitse keizers hebben een belangrijke reden om Tiel te beschermen: de kooplieden die er komen en voorbijvaren moeten hen tol betalen. Maar vanaf 1020...
De Linge tussen Rumpt en Beesd © Michiel Verbeek via Wikimedia Commons, CC BY-SA
De Betuwe
<p>De Betuwe ligt tussen de rivieren de Waal in het zuiden en de Nederrijn en de Lek in het noorden. Het bestaat uit drie delen:...
Fruitcorso in Tiel
Het Tielse fruitcorso
<p>Het woord 'monument' suggereert meestal een gebouw, maar ook een traditie kan monumentaal zijn, namelijk 'de moeite waard om te behouden'. Dit geldt zeker voor...
George Harteman © privécollectie George Harteman, alle rechten voorbehouden
Daalderop was hét bij ons thuis
<p>De vader van George Harteman (1957) was loonadministrateur bij de Tielse Metaalwarenfabriek Daalderop. Bekend van de tinnen serviezen, potten, en borden. Het bedrijf maakte ook...
Grenspaal tussen Hellouw en Haaften © Rien de Schipper, Overzicht Grenspalen in Nederland, Gelderland 1
Van dorpspolder naar waterschap
<p>Na het vertrek van de Romeinen is er waarschijnlijk eeuwen lang weinig aan rivierbeheer gedaan. Totdat in de loop van de Middeleeuwen het rivierengebied dichter...
Bommenregen in Lienden tijdens inundatie Betuwe
Plan Ooievaar in de Betuwe
<p>Nadat het Betuwefront zich had gevormd na operatie Market Garden, vreesden de Duitsers dat de geallieerden zouden doorstoten naar het IJsselmeer om hen in Holland...
Het fruitcorso van Tiel ©
Een kijkje achter de schermen bij het Tielse Fruitcorso
<p>Sinds de jaren zestig bestaat het corso, dat jaarlijks wordt gehouden in Tiel. Een aantal dorpen maakt dan een praalwagen met zaden en fruit. De...
Vic Latumahina ©
Muziekkollektief Tiel
<p>‘Creatief’ werd ‘kreatief’ en als je wilde vragen of het goed ging, zei je ‘alles kits?’ In de jaren 70 en 80 was Jongerencentrum De...
1450 Bladzijde uit het Chronicon Tielense
Chronicon Tielense
<p>Rond 1450 is een belangrijk boek geschreven over de geschiedenis van de omgeving. Wie de schrijver was, weten we niet.</p>
1974 Tolbrug
Prins Willem Alexanderbrug
<p>Door de toenemende scheepvaart op de Waal wordt het steeds moeilijker voor de veerponten te Tiel en Ochten om de Waal over te steken. Vooral...
Ridders vechten om de burcht in de 13e eeuw
De burcht bij Tiel wordt verwoest
<p>Aan het einde van de twaalfde eeuw is Tiel in het bezit gekomen van de hertogen van Brabant. Die hebben hun machtsgebied rond Leuven en...
Verwoesting van Tiel: Een bordje met doodshoofd waarschuwt voor niet-ontplofte oorlogsmaterialen
Frontstad Tiel
<p>De geallieerde luchtlandingen bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem op 17 september 1944 vormden een keerpunt in de oorlog. De Engelsen namen het Land van Maas...
Het statige pand van de Groote Sociëteit. © Alle rechten voorbehouden
Oprichting van de Groote Sociëteit
<p>Vanaf het midden van de achttiende eeuw doet de krant in Nederland zijn intrede. Het zijn maar kleine blaadjes van één of enkele bladzijden en...
Suus van Buuren met vriendin Jenny
Suus van Buuren in concentratiekamp vermoord
<p>17 November 1942 wordt het joodse meisje Suus van Buuren (rechts op de foto) uit haar huis gehaald en op transport gezet naar kamp Westerbork.</p>
IJzeren tang gebruikt door de Bataven, waarschijnlijk een hulpmiddel van de veearts. © Museum het Valkhof
Bataafse veearts?
<p>De Bataven stonden in de eerste eeuw vóór Christus bekend als zeer goede ruiters. In de grote Bataafse nederzetting die bij Tiel-Passewaaij werd opgegraven, vonden...
De Harmonie © KTSM
Koninklijke Vereniging 'Het Tielsch Stedelijk Muziekcorps'
<p>Een aantal vooraanstaande personen in Tiel hebben in 1895 ervoor gezorgd dat er weer een muziekkorps kwam na de opheffing van het Muziekcorps der Dienstdoende...
Luchtfoto van Tiel in 1946 (Bron: Tiel 1945, http://udowa.home.xs4all.nl/Tiel/Tiel%20Oorlog.htm)
Een nieuwe los- en laadplaats in Tiel
<p>Op de winderige ochtend van maandag 24 oktober in 1949 begeeft commissaris van de koningin, jhr. C.G.C. Quarles van Ufford, zich via de kronkelige dijken...
De Agnietenstraat in Tiel vormde een van de decors van de kwade Paasdag, 1378. ©
Partijstrijd: de Kwade Paasdag
<p>Veel Tielenaren denken, dat het rustiger zal worden na de overgang naar Gelre. Maar dat valt tegen: er breekt in 1350 een partijstrijd uit tussen...
Kaart door Jacob van Deventer, 1560. Hierop zijn onder meer Tiel, Zandwijk, de Linge en Westroijen te zien.
De Linge wordt afgedamd
<p>De rivieren konden tot 1100 elk jaar grote delen van de Betuwe onder water zetten. Tegen die tijd begint de bouw van dijken.</p>
De 'puinexpres' rijdt over de desolate Groenmarkt, 1945
Het Bureau Afvoer Burgerbevolking
<p>Tiel is tijdens de Tweede Wereldoorlog tweemaal geëvacueerd. Eerst kortstondig, van 13-15 mei 1940. Vervolgens langduriger in 1944-1945. Met de dag wordt het in Tiel...
Gedenkplaat aan de Waalstraat te Tiel © Wikipedia Commons, CC2.5
Veertien burgers uit Wamel geëxecuteerd in Tiel
<p>In Tiel vond op 20 september 1944, tijdens Operatie Market Garden, een executie plaats. Bij deze executie werden veertien burgers uit Wamel door de Duitsers...
1440 Houten fundament voor de Sint-Maartenstoren
De bouw van een toren op hout
<p>Vanaf 900 hadden de burgers van Tiel een eigen kerk, de Sint-Maarten. Die stond niet op de beste grond en zelfs niet in het midden...
1402 koggeschip
Tiel wordt Hanzestad
<p>Steden in Noord-Duitsland en rond de Oostzee hadden zich in de dertiende en veertiende eeuw verenigd in de Hanze. Zij beschermden zo hun eigen handelsbelangen.</p>
1831 generaal Bajonet
Generaal Bajonet
<p>Generaal baron David Henry Chassé met de bijnaam 'Generaal Bajonet' wordt in 1765 in Tiel geboren op het Kalverbos nummer 4.</p>
De Linge
De Linge
<p>Waar nu Tiel ligt, was er tussen 200 en 1300 een splitsing tussen de Waal en de Linge. Van die laatste rivier is bij Tiel...
Huis van Zoelen in 1728 © Wikipedia Commons/PD
Dirck Vijgh (1531-1615)
<p>Dirck Vijgh werd in 1531 geboren als oudste zoon van Claes Vijgh en Anna van Gelder. Van vaderszijde stamde hij uit een oud aanzienlijk riddermatig...
Keizer Karel V
Burgers op de bres
<p>Keizer Karel V regeert over grote delen van Europa. Ook Gelre wil hij bij zijn gebied inlijven. Hertog Karel van Gelre is echter niet van...
J.D. van Leeuwen, een niet gesigneerde acquarel uit circa 1780
J.D. van Leeuwen, een verlicht Tielenaar
<p>In de loop van de achttiende eeuw komt bij de gegoede burgerij in wetenschap en maatschappijvisie de rede, het verstand en kritische waarneming steeds nadrukkelijker...
1811 Tiel krijgt een rechtbank
Tiel krijgt een rechtbank
<p>Eeuwenlang hoorde Tiel bij het Kwartier van Nijmegen. Maar nadat Nijmegen en Tiel in 1810 Frans zijn geworden, gaan ze bij verschillende departementen horen.</p>
Lithografie, voorstellende de Waterpoort te Tiel vanaf het Plein, 1980. Collectie Flipje en Streekmuseum Tiel
Waterpoort in Tiel
<p>De Gelderse plaats Tiel is gelegen aan de Waal. Net als alle grote plaatsen langs de rivieren beschikt ook deze stad over een haven. In...
Het Badhuisplein, gebouwd door de Nutsstichting
Een huis voor de arbeider
<p>Begin twintigste eeuw is het met de huisvesting van arbeiders slecht gesteld. Krotten zijn geen uitzondering.</p>
1009 Noormannen plunderen Tiel
Noormannen plunderen Tiel
<p>Rijkdom trekt rovers aan. Al vanaf 820 wordt West-Europa regelmatig overvallen door plunderaars. Het zijn krijgslieden uit Scandinavië, die Noormannen of Vikingen worden genoemd.</p>
Peter Kars © Karin van de Kar, alle rechten voorbehouden
Appeltjes pikken deden we daar wel
<p>“Ik ben Peter Kars. Geboren 20 april 1951. Ik groeide op in Tiel in en rondom de fruitveiling met de naam Tiel en Omstreken. Dat...
Een bronzen 'pen', gevonden in Tiel © Museum het Valkhof
Ingekrast, uitgewist
<p>Ook in het schrijven van teksten waren de Romeinen vooruitstrevend. Zo maakten zij gebruik van een houten plankje met bijenwas waarop zij met een puntige...
Het Tielse stadhuis aan de Vleesstraat
Plooierijen
<p>Als in 1702 stadhouder-koning Willem III kinderloos overlijdt, denken de grote Tielse regentenfamilies weer alle macht in de stad naar zich toe te kunnen trekken.</p>
Het landschap van de oeverwal: het gehucht Heesselt, gezien vanaf de Waalbandijk. De lichte, zandige, kleigrond is ideaal voor tuinbouw, akkerbouw en fruitteelt. © Foto Overland, CHW Gelderland-521, 2003
Boerderijen, kerken en dorpen vanaf de middeleeuwen
<p>Het huidige Waallandschap, hangt samen met de landbouw die zich vanaf de middeleeuwen op de oeverwallen en komgronden ontwikkelde. Ook de dorpen hebben hun oorsprong...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl