De Tuut bij Appeltern is het enige stoomgemaal van het Gelders rivierengebied. Het werd in 1917 gebouwd voor de bemaling van de Nieuwe wetering. Een gebied van 10.000 hectare met een afwateringsgebied van Appeltern tot en met Heumen.
Voor de komst van de stoombemaling in 1849 stonden grote delen van het gebied regelmatig onder water. De gemalen waren echter ontworpen op zomerbemaling en hadden een capaciteit die onvoldoende was voor de hoogwaterstanden van de winter. De Tuut, het laatst ontworpen gemaal, had wél voldoende capaciteit en hield mede daardoor stand tot 1966.
Tussen 1930 en 1966 werden alle stoomgemalen, behalve de Tuut, vervangen door diesel- of elektrisch gedreven gemalen. Ten eerste omdat veel stoomgemalen versleten waren, ten tweede omdat ze erg arbeidsintensief waren. Op de Tuut bijvoorbeeld werd per etmaal veertien ton steenkool gestookt dat met de hand in de stookketels werd geschept. Verschillende keren was er sprake van dat het oude gemaal de Tuut ook gesloopt zou worden, maar in 1980 kwam er een kentering en nu staat het op de lijst van te koesteren industrieel erfgoed.
Stoomgemaal de Tuut is te bezoeken.
Stoomgemaal de Tuut, CC-BY
Industrie
1900-1950
West Maas en Waal
Rivierengebied
Land van Maas en Waal
