De Bescherming Bevolking

Gedurende dit tijdperk werkt Nederland aan zijn militaire en civiele beveiliging tegen conventionele luchtaanvallen en strategische kernwapens. Naast luchtwachttorens, extra opslag voor medicijnen en munitie en de 125 kilometer lange Rijn-IJssellinie, wordt er ook veel aandacht besteed aan de civiele bescherming.  

Rampenbestrijding en verdediging

De toenemende spanning in de wereld verontrust ook Nederland. In 1947 wordt de ‘Commissie ter voorbereiding ener Wettelijk regeling van de rampenbestrijding en de burgerlijke verdediging’ aangesteld. Op 22 december 1947 pleit de commissie onder andere voor een lokale vrijwilligersorganisatie: ‘Bescherming Bevolking’ (BB). Haar taak is redding en opvang van slachtoffers na een luchtaanval.

Bescherming Bevolking 

De werving voor de nieuwe organisatie gaat in 1952 van start. De watersnoodramp van 1953 geeft een extra stimulans bij de bevolking om zich aan te melden. De nadruk ligt op een lokale organisatie. Elke gemeente wordt ingedeeld in wijken en blokken, die zelf blok- en wijkploegen samenstellen onder leiding van blokhoofden. 

Veranderende tijden

Waar tot 1950 de nadruk ligt op de beveiliging van de bevolking tegen luchtaanvallen, verschuift na 1955 de aandacht naar de inzet van kernwapens. De ‘Atomaire, Biologische en Chemische dienst’ (ABC) doet zijn intrede in 1958 en er komt een ‘Korps Mobiele Colonnes’ (KMC) binnen de landmacht. Dit begint in Gelderland: de Oranjekazerne te Schaarsbergen wordt in eerste instantie als vestigingsplaats van de KMC gekozen.

Professionalisering

Voor de civiele bescherming zijn er 40.000 speciaal opgeleide medewerkers nodig. Om volledige bemanning van de organisatie te bereiken wordt in juli 1958 de noodwachtplicht ingevoerd voor buitengewoon dienstplichtigen. Door de verplichte deelname komt de organisatie meer op sterkte en verdwijnt de vrijwillige BB'er. Huize Schaffelaar in Barneveld is een van de opleidingsinstituten. De BB’ers trainen in oefendorpen met nagebouwde ruïnes. 

Einde Koude Oorlog

De noodwachtplicht BB blijft tot 1986 van kracht. Haar taken en een deel van het materiaal worden overgenomen door de brandweer, het Rode Kruis en het Korps Mobiele Colonnes (KMC). De val van de Berlijnse muur in 1989 en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie luidt het einde van de Koude Oorlog in. Op 1 januari 1993 wordt de KMC opgeheven. 

Bronnen en verder lezen:

• T. van Merwijk, Civiele verdediging in het tijdperk van de wederopbouw (1940-1965) (RACM, 2007);
• Website Museum Bescherming Bevolking;
• Wikipedia, Korps Mobiele Colonnes;
• Wikipedia, Oranjekazerne Schaarsbergen;
• mijnGelderland, Schuilkelders uit de Koude Oorlog;
• mijnGelderland, Commandoposten van de Bescherming Bevolking.

Rechten

Olga Spekman, CC-BY