Aangeraakt door de Koude Oorlog

“Ik was zeven jaar toen wij op de radio hoorden dat de Russen Hongarije binnenvielen. Als kind proefde ik de spanning van mijn ouders en grootouders, de gedachte dat de oorlog misschien terugkwam. Ik heb dat intens beleefd. Juf Bokhorst van de chr. Baakschool liet ons juist toen het Lutherlied zingen met daarin de zin ‘de vijand zal als kaf verdwijnen’.

Denkbeelden op het Achterhoekse platteland

Kijk, het communisme, het socialisme, was verderfelijk in de ogen van kerkelijke mensen en de plattelandsbevolking. Dat ook communisten in WO2 verzet pleegden was al vergeten. De Russen in Hongarije: dat kwam dichtbij. Mijn vader woonde ‘s avonds in Neede een lezing bij van Alfred van Sprang, vooraanstaand persfotograaf/journalist, de laatste journalist die na de inval Boedapest verliet. Vader vertelde ons er uitgebreid over.

Koude Oorlogsjournalist Alfred van Sprang als voorbeeld

Nog heel lang heb ik het nummer bewaard van ‘de Spiegel’ uit 1956 over de inval in Hongarije. Wat mij fascineerde waren de mooie foto’s van de legendarische Van Sprang en zijn reizen naar het buitenland. Een openbaring: journalist en reizen, dat was een beroep! Dat wilde ik ook. Vanaf de jaren 70 was ik verslaggever hier in de Achterhoek. Journalistiek is ook op kleinere schaal mogelijk, zo heb ik gemerkt.

Ontwikkeling in politiek-maatschappelijke ideeën

Mijn familie hier, grootouders, ouders en ongehuwde tante, had grote interesse in politiek-maatschappelijke zaken. Aan de keukentafel thuis werd veel besproken. Ik denk dat mijn hele ontwikkeling daardoor onbewust in gang is gezet. Zoiets zie je zelf pas later. Samen met mijn broer was ik zeer actief in de Arjos (AR-jongeren). In de jaren zestig vond het platteland hier de Amsterdamse provo’s maar niets, maar óns interesseerde dat zeker. Toch was er tussen de ouderen en mijn generatie wel eenzelfde soort sociale bagage. Bijvoorbeeld: bij ons varken was slechts plek voor twaalf biggetjes. Dertien werd een probleem. Mijn moeder deed elke keer alle moeite die dertiende groot te brengen. Dat ging altijd mis. Ook bij mij, maar ook ik kwam nooit op het idee ermee te stoppen. Nou ja, wij waren nu eenmaal sociaal gevoelig. Later heb ik me eigenlijk nog amper direct met politiek bezig gehouden.”

Verder lezen

Louis Zweers, ‘Alfred van Sprang, het gezicht van de Koude Oorlog', in: Tijdschrift voor mediageschiedenis – 1999 (2).

De verhalen over de Koude Oorlog in Gelderland zijn ook gebundeld in een magazine. Belangstellenden kunnen het magazine bestellen bij Werkgroep Oral History Gelderland, Jan van de Lagemaat. Het kost € 12,50 (€ 16,50 inclusief verzendkosten) via e-mail: werkgroeporalhistorygelderland@gmail.com. 

Rechten

Ina Brethouwer, Werkgroep Oral History Gelderland, CC-BY-NC-SA