Avondmaalsbeker

Tot halverwege de zeventiende eeuw voer elke zondag een predikant uit Gorichem over naar het fort Loevestein om daar te preken in een vertrek dat als kerk was ingericht. Hij ontving daarvoor van de Staten van Holland een traktement van 150 gulden per jaar. In 1650 waren er echter klachten over de gang van zaken omdat de predikant regelmatig niet kwam opdagen.

Carolus Spiljardus

Enige jaren later beschikte Loevestein over een eigen predikant: Carolus Spiljardus. Die naar alle waarschijnlijkheid in 1668 een zilversmid de opdracht gaf twee zilveren avondmaalsbekers te vervaardigen. Spiljardus was de eerste predikant in de reeks van velen die tot 1816 in Loevestein zou wonen en werken. Een van de hoofdtaken van de predikant was de geestelijke dienstverlening aan de militairen. Daarnaast kwam het voor dat mensen van voorbijvarende schepen even aanmeerden bij Loevestein om zich hier in het huwelijk te laten verbinden.

36 jaar spoorloos

In de kerk van Loevestein werd dus getrouwd maar ook gedoopt. De doop- en trouwboeken die bewaard zijn gebleven zijn hiervan het bewijs. Tijdens de avondmaalsvieringen werd de wijn gedronken uit de zilveren avondmaalsbekers waarvan er één 36 jaar spoorloos is geweest. Sindsdien worden de kostbaarheden in goed afgesloten vitrines tentoongesteld.

Sobere bekers

De sobere avondmaalsbekers die op Loevestein te vinden zijn vormen een tegenhanger met de rijk versierde kelken die in katholieke kerken worden aangetroffen. Na de reformatie kozen de calvinisten voor een sobere bekervorm die niet op een rijkversierde voet staat. De zilveren beker van Loevestein werd niet gedecoreerd maar alleen voorzien van het jaartal waarop deze in gebruik werd genomen: bijvoorbeeld de 'Lovesteins Kerckbeker December 1668'. De maker van de beker heeft het meesterteken met zijn signalen achtergelaten op de onderkant. Daar staat te lezen: MS 1668. Waarschijnlijk is dit teken van de zilversmid Michiel van Steenwinkel die in 1629 in Gorichem werd geboren.