Recreatiehaven in plaats van overslaghaven

Deze tekst maakt onderdeel uit van de special Verbeelding van de Waal, de Waal als levensader, thema Werken langs de Waal.

Opkomst haven van Rotterdam

In de twintigste eeuw maakten de haven van Rotterdam en het Ruhrgebied een enorme economische groei door. Vanaf de jaren zestig was de Rotterdamse haven zelfs lange tijd de grootste haven ter wereld. Nog steeds verloopt het transport tussen deze economische centra voor een belangrijk deel via de Waal. Aanvankelijk profiteerden ook Dordrecht, Tiel, Nijmegen en andere binnenvaarthavens van de groeiende scheepvaart op de Waal en ontwikkelden zich ook hier industrieën en scheepswerven. Tot 1960 was Nijmegen de vierde industriestad van Nederland. In de tweede helft van de twintigste eeuw verdwenen in Nederland veel industrieën, ook in Nijmegen. Veel industrieel erfgoed is inmiddels gesloopt, maar sommige gebouwen, zoals de oude Honigfabriek in Nijmegen, zijn bewaard en herbestemd. De oude Rijnaken zijn inmiddels vaak vervangen door grote containerschepen. Door de toegenomen concurrentie van het wegvervoer, concentreerde de binnenvaart zich steeds meer op het bulktransport.

Waalkade Nijmegen

Eeuwenlang waren de Waalkade en de oude benedenstad het brandpunt van de Nijmeegse economie. De verplaatsing van de haven richting Weurt in 1852 was al een aderlating voor de bedrijvigheid in de benedenstad. Maar met de aanleg van de Waalbrug in 1936 verdwenen ook de reizigers die tot dan toe met de pont overstaken richting Lent en Arnhem. Daarna verpauperde de benedenstad, maar de afgelopen jaren zijn er initiatieven genomen om de benedenstad nieuw leven in te blazen.

Recreatievaart

Met de naoorlogse toename van de welvaart nam ook de recreatievaart sterk toe. Tegenwoordig is de recreatievaart van groot economisch belang. Langs de Waal zijn in voormalige zandwinningen en bij historische steden recreatieplassen en -havens aangelegd. In de zomer zijn er vaak meer recreatievaartuigen dan beroepsvaarders.

Bronnen

• J.U. Brolsma. 2010. Beknopte geschiedenis van binnenvaart en vaarwegen de ontwikkeling van de natte infrastructuur in Nederland. Rijkswaterstaat, Delft.
• Thea van den Heuvel en Michiel Kruidenier. 2016. ‘Werken langs de Waal. Industrieel erfgoed in Nijmegen’. Nijmegen.
• Plessen, Marie-Louise von. 2016. Der Rhein. Eine europäische Flussbiografie. Bundeskunsthalle Bonn / Prestel München.
• Groustra, A., C. Verkerk & J. Westra. 2005. Schipper mag ik overvaren? Riviertollen in Gelderland. Stichting De Stratemakerstoren, Nijmegen.
• Marjo Wiltingh en Han Kersten. 2015. Lekko! Schippers in zicht.
• Frank Antonie van Alphen. 2105. De Kaaisjouwers – een hard leven aan de Waal. Museum De Stratemakerstoren, Nijmegen.

Vervolg: Delfstoffen van de Waal, Waalstenen bakken

Rechten

Overland, in opdracht van De Bastei, Nijmegen, CC-BY-SA