Op weg naar bevrijding

De oorlog in de herinneringen van Trudy Rietveld – Deel 3

De laatste oorlogsjaren waren moeilijk voor Trudy Rietveld en haar familie, die vanuit Arnhem naar Putten was geëvacueerd. Ze vertelt vanuit haar herinneringen

Gevaarlijke tocht

'Op ons evacuatieverblijf in Putten was het eind oktober. We hadden niet verwacht dat we maanden van huis zouden blijven. Mama besloot naar Arnhem te fietsen om winterkleren te halen. Voor papa was het te gevaarlijk en bovendien was hij door zijn astma niet sterk genoeg. We waren erg bang, dat mama iets zou kunnen overkomen als ze naar de stad zou gaan. Tenslotte waren er overal Duitsers en ze zouden haar minstens haar fiets kunnen afpakken. De volgende dag kwam ze doodmoe weer terug met een afgeladen fiets, waar ze een wastobbe vol met kleren achterop had weten te binden. Aan het stuur had ze ook nog allerlei spullen gehangen. Wat waren we blij, dat ze veilig terug was! Later is ze er hoogzwanger nog eens heengereden.

Fietsen voor elektriciteit

Om verlichting in de woonkamer te hebben, had papa in de winter zijn fiets gedemonteerd en zonder het achterwiel op een plank gezet. Hij had een rijtje fietslampjes naast elkaar aan het stuur gemonteerd en als je op het zadel ging zitten en trapte, gingen die lampjes branden. We moesten om de beurt een half uur trappen en daarna deden papa en mama het verder, tot zij ook naar bed gingen. De boer bij wie we woonden volgde Papa’s voorbeeld.. Helaas raakte het rijwiel op gegeven moment los en toen schoot de boer dwars door zijn met prachtig glaswerk gevulde dressoir!

Bevrijding

Half april kwam onze Tante Betsy ongerust aanhollen. Er waren Canadezen in de buurt, maar er liepen Duitsers bij ons op de weg. Er werd geschoten, maar sommigen leken op de vlucht te zijn. Het werd een onrustige nacht. De volgende morgen zagen we een Duitse auto vlak voor de boerderij, op de overweg van het spoor stond een Canadese tank. Wij renden naar buiten, want we hoorden in de verte meer tanks aankomen, met lachende en zwaaiende Canadezen er boven op. Wij schreeuwden en juichten en het zag ineens zwart van de mensen. Wij keken ook en zagen een Nederlandse vlag uit één van de ramen van onze boerderij hangen. Papa had die uit Arnhem meegenomen voor dit onvergetelijke moment! Er werden die dag nog diverse boerderijen kapotgeschoten en er vielen ook nog slachtoffers onder de bevolking. Maar toen was het echt voorbij.

Een pijnlijke nasleep

Op een avond stonden de buren bij hun huis in Putten met oom Willem en tante Alida te praten waar ik tijdelijk logeerde. Het bleek, dat mijn broers in het bos een koperen buisje hadden gevonden, waar een soort hengsel aan zat. Hennie had dat om zijn hals gehangen en zo waren ze naar huis gelopen om het trots aan papa te laten zien. Die stond buiten met Betty op zijn arm te praten met een buurman. Hij nam het buisje van Hennie over en ontdekte onmiddellijk, dat het om een onontplofte granaat ging. Hij gooide het ding meteen zo ver mogelijk weg, maar was toch nog iets te laat. Betty mankeerde niets, maar papa’s hand was zwaar beschadigd en bloedde vreselijk. Hoewel Tante Alida het heel voorzichtig vertelde, was ik niet te houden: ik moest naar huis en wel direct! In het donker liep ik als meisje van negen jaar zo vlug mogelijk naar de andere kant van het dorp. Daar trof ik alles in rust aan. Papa had zijn hand in het verband, maar hij praatte opgewekt en keek heel verbaasd dat ik zo laat op de avond nog naar huis kwam.'

Rijnbrink, de Gelderse Bibliotheken en Erfgoed Gelderland gingen tussen maart en mei 2021 samen op zoek naar Gelderse oorlogsverhalen. Lees ook de ander oorlogsverhalen in de special 'Getuigen van de Oorlog'. Dit verhaal is gebaseerd op de herinneringen van Trudy Rietveld, lees deel 1 hier & deel 2 hier.