Herinneringen van een twaalfjarig weesmeisje

Het Nieuwe Weeshuis in Arnhem op 18 en 19 september 1944

Het Nieuwe Weeshuis ('Burgerweeshuis') in Arnhem, aan het Roermondsplein.

DIt verhaal behelst de herinneringen van Janny Dorissen-Glas, in 1944 wonende in het Nieuwe Weeshuis in Arnhem. Het verhaal is ingestuurd door Annelies van Anholt, de nicht van Dorissen-Glas. 'Het weeshuis was die zondag 17 september 1944 overvol. De Duitsers hadden het Burger Weeshuis, gelegen aan de Utrechtseweg (naast de Wolvegang), gevorderd in begin van 1944. Dit betekende dat alle wezen daarvan, plus al het personeel bij het Nieuwe Weeshuis ondergebracht moest worden.'

17 september 1944 in Arnhem

'Bovendien was de hoofdpost van het Rode Kruis ook gevestigd in het Nieuwe Weeshuis (voortaan weeshuis genoemd). Die zeventiende september begon ’s morgens al onrustig! Luchtalarm, sein veilig, weer luchtalarm en de twijfel, kunnen we wel of niet naar de kerk? De eerste bommen vielen tijdens het middageten. Alle ruiten sprongen kapot! Het glas viel over ons heen en op onze etensborden. In paniek drong iedereen (ca. veertig personen) zich door de deur de gang in. De rest van de dag brachten wij op stoelen in de gang door. Die nacht sliepen wij aangekleed op matrassen in de bestuurskamer, gesitueerd aan de hal en slechts gescheiden van de straat door luiken. In de loop dan de avond kwamen de straatgevechten steeds dichterbij. Het was alsof je van een oorlogsfilm alleen de geluiden hoorde; schoten, bevelen, gekletter van laarzen enz.

18 september 1944 in Arnhem

Ook werd er in het portiek van het weeshuis een mitrailleur opgesteld, waarmee het heen en weer schieten los brak. Een huis grenzend aan de achtertuin en nog een huis aan de zijkant vlogen in brand die nacht. Dus werd er ’s nacht op zolder gepatrouilleerd door de Rode Kruis-mensen en de grote jongens van het weeshuis, uit angst voor overspringend vonken. ’s Morgens 18 september drongen de Duitsers het weeshuis binnen. Waarschijnlijk hebben zij de Rode kruis mensen aangezien voor Engelse soldaten, beide droegen gelijksoortige helmen. De chaos was compleet, kinderen, personeel, Rode Kruis-mensen en de Duitsers (SS'ers) met hun wapens. De Rode Kruisarts legde de situatie aan de Duitsers uit. Daarna werden de kinderen en het personeel de tuin in gestuurd, waar zij zich tegen de tuinmuur moesten opstellen met de handen omhoog. De Duitsers voor hen met het wapen in de aanslag! Plotseling werd er van de overkant van de straat over de muur heen op de Duitsers geschoten. Iedereen vluchtte het huis weer in. Wij brachten uren door in de grote kelder.

Evacuatie van Arnhem

In de loop van maandag 18 september werd er toestemming gegeven om de binnenstad te verlaten. We werden met twee Rode Kruis voertuigen de stad uit gebracht naar het Diakonessenziekenhuis. Door bemiddeling van de N.H. kerk werden we ondergebracht bij particulieren. Na een week moest heel Arnhem evacueren. Kinderen en personeel verzamelde zich en te voet liepen wij vanaf de Hoogkamp richting de Apeldoornseweg. Langs Craneveld, waar een constant bulderend kanon op de heuvel stond opgesteld. Dat was zeer beangstigend. Ik herinner me die uittocht als een lange stroom van mensen met allerlei vervoersmiddelen met bepakking, langs de weg uitgebrande legervoertuigen. Relativerend hebben wij de oorlog slechts twee dagen van dichtbij mee gemaakt.'

Dit verhaal, de herinneringen van Janny Dorissen-Glas, is ingestuurd door Annelies van Anholt. Dit in het kader van het project 'WO2-Verhaal Gezocht', een verhalenproject van Erfgoed Gelderland, Rijnbrink en de Gelderse Bibliotheken. Lees de overige ingestuurde verhalen hier.