Dr. Marga Klompé

Studietijd

Klompé ging naar de HBS-B in Arnhem en rondde deze vooropleiding succesvol af. In 1929 ging ze vervolgens scheikunde studeren in Utrecht, waar ze lid werd van de studentenvereniging CS Veritas. Tijdens haar studie werkte ze ook op de katholieke middelbare meisjesschool Mater Dei in Nijmegen, en later ook in Ubbergen bij het chique Notre Dame des Anges. Na de studie scheikunde afgerond te hebben, promoveerde Klompé in de wis- en natuurkunde bij Hugo Kruyt, ook aan de Universiteit Utrecht.

Verzet

Tijdens de meidagen van 1940 heeft zij, samen met een lid van de Vrouwelijke Vrijwilligers Hulp (VVH), bij de apotheken in Arnhem en omgeving zo veel mogelijk morfine verzameld en daarmee op de Grebbeberg zwaargewonde militairen geholpen. Zij zat in het verzet, en deed onder de schuilnaam dr. Meerbergen dienst als koerierster. Tijdens de Slag om Arnhem en de evacuatie van de Arnhemse bevolking verleende ze hulp waar ze maar kon. Voor het werk tijdens de oorlog kreeg Marga Klompé de hoogste onderscheiding van het Rode kruis, het Kruis van Verdienste.

Katholieke Volkspartij

Klompé twijfelde vlak na de Tweede Wereldoorlog over aansluiting bij de dan net opgerichte Partij van de Arbeid, maar vond deze partij te zeer een voortzetting van de oude SDAP. Mede om deze reden werd ze lid van de Katholieke Volkspartij (KVP). Ze hoorde bij deze partij bij de uiterst linkervleugel.
In 1948 werd ze namens de KVP lid van de Tweede Kamer. Klompé had hier gemengde gevoelens bij. Ze was niet zeker van haar eigen politieke kunnen, maar beschouwde het werk als volksvertegenwoordiger in de Tweede Kamer wel als haar roeping. Naar eigen zeggen probeerde ze de taak zo goed te vervullen als ze kon.

'De eerste vrouwelijke ..'

Dat Klompé een bijzondere vrouw was, blijkt wel uit het feit dat ze niet alleen de eerste vrouwelijke minister van Nederland was, maar ook de eerste vrouwelijke Minister van Staat. In 1956 werd Klompé benoemd tot Minister van Maatschappelijk Werk. Vrijwel direct kreeg ze belangwekkende zaken op haar bordje, van ‘de Molukse zaak’ tot de opvang van vele Hongaarse vluchtelingen als gevolg van de Hongaarse Opstand. Haar magnum opus zou echter volgen in 1963, toen ze de Algemene Bijstandswet tot stand bracht. Vanaf toen was voor iedere Nederland een bestaansminimum gegarandeerd. In 1971 beëindigde Klompé haar politieke carrière en op 17 juli van datzelfde jaar werd ze benoemd tot Minister van Staat, wederom als eerste vrouw ooit.

Overlijden

Klompé overleed op 28 oktober 1986 in Den Haag, waarop vele – lovende! - necrologieën volgden. Zo karakteriseerde Jan Joost Lindner in de Volkskrant van 29 oktober 1986 haar als volgt: 'integer, vooruitstrevend, bekwaam en zonder echte vijanden'.

Kantstrook

Voor het geboortehuis van Marga Klompé, Rijnstraat 22, is een kantstrook geplaatst. De tekst van de kantstrook luidt: 

In dit huis is op 16 augustus 1912 + Marga Klompé + geboren. Zij was in de Tweede Wereldoorlog actief in het verzet en bij de evacuatie van Arnhem in 1944. In 1956 werd zij de eerste vrouwelijke minister in Nederland en in 1971 Minister van Staat. Zij was een strijdster voor gerechtigheid en vrede. Zij overleed op 28 oktober 1986.

De kantstrook is onthuld door Charlot Klompé, de jongere zuster van Marga Klompé, in aanwezigheid van oud-premier Ruud Lubbers en burgemeester Paulien Krikke. Dat gebeurde op 16 augustus 2012 ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Marga Klompé. De kosten van de kantstrook zijn gedragen door de gemeente Arnhem.

Auteur: Elmar van de Ree CC-BY-SA

Verder lezen:
- Algemene bijstandswet
- Digitaal vrouwenlexicon van Nederland
- Gerard Mostert, Marga Klompé 1912-1986: een biografie (Amsterdam 2011).