April-meistakingen 1943

De bijna vergeten grote landelijke staking

Monument voor gefusilleerden tijdens april-mei staking 1943 op de Waterberg in Arnhem

Foto 1/3

Er hoeft er maar één te beginnen - De april-meistaking 1943

Foto 2/3

Nabeschouwing meistaking in Ons Volk oktober 1943

Foto 3/3

Van 29 april 1943 tot en met 3 mei 1943 hebben 500.000 Nederlanders het werk neergelegd uit protest tegen de Arbeitseinsatz. De staking begon bij machinefabriek Stork in Hengelo en verspreidde zich al snel over heel Nederland. Ook in Gelderland staakten duizenden mensen in meerdere fabrieken zoals bij meubelfabriek Wébé in Beneden-Leeuwen en Rubberfabrieken in Heveadorp. Als represaille werden door de nazi's tweehonderd stakers geëxecuteerd. Een van hen was directeur Walraven van de meubelfabriek.

In de lente van 1943 legt een half miljoen Nederlanders, verspreid over Nederland, het werk neer. Zij protesteren hiermee tegen de oproep van Hitler om Nederlandse oud-militairen te laten werken in de oorlogsindustrie van Duitsland. De nazi’s reageren meedogenloos op dit massale protest. Tweehonderd Nederlanders sterven voor het vuurpeloton of in strafkampen. Na deze harde wraakmaatregelen groeit het aantal Nederlanders dat zich actief verzet of onderduikers in huis neemt.

Staker in Hengelo

Mijn vader was een van de stakers in Hengelo. Als 17-jarige was hij getuige van het begin van de staking bij Stork. Over deze staking heb ik een boek geschreven 'Er hoeft er maar één te beginnen'. Naast schrijver werk ik ook als zelfstandig journalist en geef ik lezingen over die stakingen.

Onbekend

Ondanks het historische en nationale belang weten tegenwoordig nog maar weinigen over het bestaan van de April-meistaking. Onterecht. Net zoals de Februaristaking (1941) en de Spoorwegstaking (1944), verdient de April-meistaking een prominente plek in de Nederlandse geschiedenis.

Er hoeft er maar één te beginnen

In mijn boek beschrijf ik hoe de staking begon, hoe die zich verspreidde over het land en de gevolgen voor veel Nederlanders en voor het ondergrondse verzet. Het boek bevat veel beeld en historische feiten en aangrijpende persoonlijke anekdotes over mensen die staking niet overleefden.

Kantelpunt

Meer dan 500.000 mensen deden mee waarvan enkele duizenden in de provincie Gelderland. Deze staking vormde een kantelpunt in de oorlog. Na de wrede represailles van de Duitsers besloten veel meer Nederlanders zich actiever, harder en georganiseerder te verzetten tegen de Duitse bezetter.

Dit verhaal is ingestuurd door Petra Wolthuis in het kader van het project ‘WO2-verhaal gezocht’. Lees de andere ingestuurde oorlogsverhalen in de special 'Getuigen van de Oorlog'.