Interview met Richard van Oijen, eigenaar van het voetveer WUTA

Tussen Rheden en Rhederlaag

Richard van Oijen op zijn voetveer WUTA.

Richard van Oijen, eigenaar van het voetveer WUTA, vertelt over het varen tussen Rheden en Rhederlaag.

Veerman als familieberoep

Ik heb op 1 januari 2007 het veer van mijn vader overgenomen. Daarvoor had mijn vader het veer 21 jaar in zijn bezit. In 1986 was hij als veerman begonnen. Hij had het veer overgenomen van het echtpaar Muilwijk uit Dieren. De veerpont is in 1959 gebouwd als een motordekschuit voor de haven van Amsterdam. Maar de dekschuit werd maar weinig gebruikt en werd daarom verkocht. Ongeveer 40 jaar geleden heeft Van Muilwijk de schuit omgebouwd tot voetveer. Vroeger liep de IJssel na Lathum door het recreatiegebied, tussen de campings door naar de Rhederlaagse meren, naar Jachthaven het Eiland bij Giesbeek en dan bij camping het Veergat richting Meteoor en kwam dan bij kasteel Middachten er weer uit. Er was toen een voetveer in Velp en ook het oude veer Zeldenrust dat mensen overzetten naar betonfabriek Meteoor bij Rheden. Nu liggen er woonarken en is er een jachthaven in de Oude IJssel arm tussen De Steeg en Rheden. Maar bij het nieuw gegraven deel van de IJssel, nu 40 jaar geleden, werden het voetveer in Velp en het oud veer Zeldenrust opgeheven en daar is dit voetveer voor in de plaats gekomen. In de loop van de jaren zijn er aanpassingen geweest naar onze wensen. Dit veer ligt nu ongeveer 40 jaar op dezelfde plaats. We hebben een gemeentelijk contract voor vele jaren om hier te varen, ook al zijn beide oevers niet mijn bezit. Het voetveer heeft een naam: WUTA, dit betekent: Wacht Uw Tijd Af.

De werking van een voetveer

In Nederland heb je autoveren, gierponten, dan ligt de pont aan een kabel of een autoveer met een dwarskabel, dus met een draad waar de pont overheen wordt getrokken. Voetveren liggen aan een kabel of zijn vrij varend. Wij varen op eigen motorkracht naar de andere kant van de rivier. We zijn in principe niet gebonden aan één locatie, net als het voetveer in Driel. Beide veren zijn vrij varende voetveren. In tegenstelling met bijvoorbeeld het voetveer in Driel, waar je aan de zijkant het veer opkomt en aan de andere zijkant het veer verlaat, hebben wij één klep aan de voorkant, dus men komt aan de voorkant het veer op en aan dezelfde kant ga je er weer af. Ik draai met het veer op het water, aan het begin nog aan de zijkant. Omdat er hier op de IJssel veel stroming is en de rivier smal is, moet je snel keren. Maar ook door de drukke scheepvaart op de rivier moet je aan het begin draaien. De IJssel is de doorgaande route voor de beroepsvaart vanuit Duitsland en Limburg naar Twente en het noorden van het land, Friesland en Groningen. Er is een groot verschil tussen de rivier vroeger en nu. Vroeger waren er allemaal kleine scheepjes en nu vooral grote. Verder heeft dit voetveer een draaibare schroef waardoor de boot zeer wendbaar is en letterlijk alle kanten op kan. De schroef kan 360˚ ronddraaien, dit systeem werkt perfect.

De motor draait op diesel die uitgerust is met geluidsdempers. Het is een moderne motor. Je hebt tegenwoordig ook veren die op een elektromotor met zonne-energie varen, zoals het voetveer van Driel. Ook aan mijn vader is toen gevraagd om met een elektromotor te varen.

Het motorvermogen moest identiek zijn aan dat van een dieselmotor. Maar helaas kon die motor niet voldoen. Daarom is het de veerpont van Driel geworden die met zo'n motor is uitgerust.

De rivier stroomt hier heel hard en de rivier is smal en dan heb je een sterke motor nodig. Af en toe hebben ze in Driel met zonne-energie te weinig kracht, maar daar is minder stroming dan hier.

Gebruikers van de veer

Bij mooi weer komen er veel fietsers. Zeker omdat er een fietsroute is die via ons voetveer gaat. Maar ook mensen die aan de overkant in Rheden werken. Voetveren zijn er hoofdzakelijk voor het toerisme. De kosten zijn voor fietsers € 0,85 en voor lopers € 0,75 en brommers mogen ook mee voor € 0,90. Deze tarieven zijn in overleg met de gemeente vastgesteld. Ook een voordeel is dat het recreatiegebied vlakbij is, daar gaan veel mensen zwemmen of fietsen en vanuit Rheden kunnen ze dan met het voetveer. Je kunt het recreatiegebied aan de overkant ook via de andere kant bereiken via de brug bij Velp of Doesburg. Er worden ook rondjes gefietst via de brug en het voetveer. Vroeger waren er niet alleen veerponten, maar ook roeibootjes waar mensen mee over werden gezet, bijvoorbeeld naar steenfabrieken. Nu zijn er alleen voetveren overgebleven voor het toerisme, maar inmiddels zijn er weer meer dan 100 voetveren in heel Nederland, denk ik.

De zomer is het hoogseizoen

Van 1 april tot 1 oktober ben ik in de vaart. Officieel is de starttijd acht uur in de ochtend, maar meestal begin ik om zeven uur met varen tot acht uur 's avonds in het hoogseizoen en dat zeven dagen per week. Ik heb wel iemand in dienst voor een paar uurtjes in de week, zodat ik bankzaken, de administratie en zo kan doen. Omdat de gemeente het belangrijk vindt dat er een voetveer is, krijg ik een bijdrage van de gemeente en samen met de opbrengst kan ik rondkomen. Ook moet ik rekening houden met reparaties en eventueel het vervangen van de motor.

Van 1 oktober tot 1 april heb ik "vakantie", zoals ik altijd zeg. Ik doe dan wat andere mensen in de zomer. Behalve vakantie moet ik het onderhoud van het veer doen en het onderhoud aan het huis waar ik 's zomers geen tijd voor heb. In de zomermaanden draai ik heel veel uren en deze uren worden 's winters gecompenseerd. Ik zit in de buitenlucht en heb veel contact met mensen. Het veer is er voor de toeristen en dat maakt het allemaal heel gemoedelijk. Altijd vrolijke mensen. Ik heb ooit op een autoveer gewerkt, dus woon-werkverkeer, en dat is heel wat haastiger. Maar er zijn ook mensen die aan de overzijde van Rheden wonen en in Rheden hun werk hebben. Die nemen dan de korte route met het veer. Dat scheelt 12 kilometer met de route over de brug.

Een vaste groep gebruikers

Een paar jaar geleden, eind maart, ging het water van de IJssel opeens sterk stijgen en besloten wij niet te varen op 1 april. Ik heb posters geplakt met de mededeling dat het veer uit de vaart was, maar sommige werknemers die niet op de borden hebben gelet, gingen toch op 1 april naar de overzetplaats van het veer. Jammer, want ze moesten daarna weer helemaal terug fietsen naar de brug om over de IJssel te komen, waardoor ze te laat op hun werk kwamen. Op 1 april krijg je de vaste werkmensen weer op je voetveer. Daarna het toerisme en de campinggasten. Ook vaste klanten die een rondje fietsen. Juist die vaste groep mensen die gebruik maken van het veer, is leuk. Daar kun je een praatje mee maken.

Service van de zaak

Ik vaar zelfs voor een persoon naar de overkant. Service van de zaak. Bij mooi weer is er geen bezwaar om te wachten, maar bij slecht weer willen ze snel over. Maar er zijn ook voetveren die op tijd varen, dus elk halfuur en dan is het wachten. Daar hebben mijn vader en ik niet voor gekozen.