Opgravingen in Smachtenburg

De opgraving

In 2017 zijn veel sporen gevonden van boerenerven uit de twaalfde tot en met de vijftiende eeuw, een periode waarvan, zeker in Harskamp, nog vrij weinig bekend is. Binnen de sporenclusters zijn al vier huisplattegronden en zes bijgebouwen herkend. Bijzonder zijn de sporen van een rond gebouw dat waarschijnlijk gezien kan worden als een rosmolen. In dit soort molens werden graan of andere gewassen gemalen met behulp van een grote maalsteen die werd aangedreven door een rund of paard. De vondst is bijzonder, omdat de lagere klasse geen maalrecht bezat. Kan deze vondst duiden op de aanwezigheid van plaatselijke elite?

Onzichtbare boerderijen?

Huisplattegronden uit de periode vanaf de dertiende eeuw tot het begin van de nieuwe tijd worden niet vaak gevonden. Over het algemeen wordt aangenomen dat in die tijd een nieuwe manier van funderen zijn intrede deed die minder sporen achterlaat in de bodem. Tot in de late middeleeuwen werden huizen gefundeerd op palen die diep in de grond werden ingegraven, vanaf de dertiende eeuw ging men de palen plaatsen op poeren of stiepen. Hierdoor hoefden de houten palen niet meer in de natte grond te worden geplaatst, waardoor ze minder snel wegrotten. Deze (bak)stenen poeren werden op het maaiveld geplaatst en lieten dus geen sporen in de bodem achter. Juist uit deze periode zijn nu in Harskamp verschillende gebouwplattegronden aangetroffen.

Waterputten

Tussen de vele sporen zijn veertien waterputten en waterkuilen gevonden. In de waterputten waren niet alleen de resten van de houten beschoeiing uitzonderlijk goed bewaard gebleven, maar ook verschillende houten gebruiksvoorwerpen. Daarnaast werden in één van de waterkuilen maar liefst drie vrijwel complete steengoed kannen uit Siegburg uit de veertiende of vijftiende eeuw gevonden.

Dit verhaal is afkomstig uit de Gelderse Archeologische Kroniek 2018.

Rechten

Eric Norde, Gemeente Ede , CC-BY