Pottenbakkerij Andrée

Aan het Kanaal Noord in Apeldoorn stond vroeger een van de meest karakteristieke gebouwen van Zevenhuizen met daarin de pottenbakkerij van de familie Andrée. Het gebouw doet wat excentriek aan, met zijn drie puntdaken en zijn ietwat ongewone verleden.

De familie Andrée stamde uit een Duits pottenbakkersgeslacht die al halverwege de zeventiende eeuw in Westfalen actief was. J.F.H. Andrée trok naar Nederland en kwam uiteindelijk in 1840 in Apeldoorn terecht, waar hij aan het kanaal een pottenbakkerij begon. Na diens overlijden in 1862 nam zijn zoon Gerhardus het over. Met zijn vrouw kreeg hij drie zoons en vier dochters. Johan en Dorus, de oudste zoons, waren al zestien en zeventien toen de jongste zoon, Hein in 1882 werd geboren. Gerhardus was streng en dominant en zijn zoons dienden allen in de pottenbakkerij te werken om het ambachtsgeslacht voort te zetten, een verzoek waaraan Johan en Dorus al gehoor hadden gegeven.

Voor het koningshuis

Hoe anders ging het voor Hein, die niks voelde voor het vak en liever machinebankwerker wilde worden. Desondanks moest hij vanaf zijn twaalfde aan de slag als draaier aan de slag in de pottenbakkerij. Gerhardus Andrée was goed bevriend met Koning Willem III en de Koning was grootafnemer van de pottenbakkerij, terwijl de glazuurmolen van het bedrijf op zijn beurt een geschenk van de Koning was geweest. Toen op een dag de vaste draaier voor de leveringen aan het koningshuis ziek was, had Hein Andrée heimelijk de taak op zich genomen om de producten te maken. Vader Gerhardus was zo tevreden over het resultaat dat hij zijn zoon deze ene maal, de enige maal, complimenteerde voor zijn werk. Hierna was Hein overstag en later legde hij zich toe op experimenten met klei en glazuren. Zo kwam het dat hij vanaf 1920, nadat zijn broers zich hadden teruggetrokken, het bedrijf in zijn eentje voortzette.

Naar musea

Na beschadigingen en brandstofgebrek in de Tweede Wereldoorlog legde Hein het werk in de fabriek stil. Tot aan zijn dood in 1961 ging Hein als pottenbakker verder met zijn experimenten met vorm en glazuur. Kinderen uit de buurt waren gefascineerd door de mysterieuze en eenzelvige figuur die helemaal leek op te gaan in zijn werk. Andrée was een bescheiden man die tijdens zijn leven weinig erkenning kreeg voor zijn werk. Dat kwam eigenlijk pas na zijn overlijden en inmiddels is het werk van Andrée in diverse musea in Nederland te vinden.