Eeffse Tonhues

Het voorval wordt deskundig vastgelegd in het memorieboek van de stad: “Alsoe Eeffse Tonhues durch haer versuem gecausirdt den jammerlicken brandt dieser geheeler stadt mit kercke, toren, raedt, gashueser en sonsten”. Ze is niet alleen haar eigen huis kwijt, maar ook de stad is bijkans onherstelbaar beschadigd. Vier huizen zijn nog bewoonbaar. Als straf mag ze haar eigen huis niet meer herbouwen. Die plek moet, als waarschuwing, leeg blijven.

Steun

De kerkenraad van Zutphen besluit de getroffen inwoners van Lochem met fl. 100,- te ondersteunen. Ook verzorgt men vanuit Zutphen de tijdelijke opvang van twintig dakloze bejaarden.

De hulp van Emmerich en Zutphen wordt ingeroepen om nieuwe regels te maken voor strafmaat en boetes, maar ook voor het invoeren van betere bouwvoorschriften, zoal pannendaken i.p.v. stro en gemetselde muren tussen de houten skeletbouw, in plaats van tenen met klei bestreken. En graan voortaan alleen op steen laten kiemen.

Gewesten

Heren met statuur gaan vanuit Lochem naar diverse gewesten, als Holland, Zeeland en Emden, getooid met een indrukwekkende bedelbrief. Dat helpt, ruim fl. 12000,- wordt opgehaald, voldoende voor fl. 51,- voor elke nieuw te bouwen woning (112 stuks) en fl. 35,- voor elke te repareren woning (37 stuks). Dan is nog geld over voor reparatie van toren en kerk. Maar niet voldoende om de hoge spits terug te krijgen. Maar een laag spitsje lukt nog net.

Rampen

Een ramp, maar toch iets wat de Lochemers niet vreemd is. Want middeleeuwse steden zijn zeer brandbaar, met hun houten constructies, daken van stro en muuropvullingen van tenen en klei. En dan denken ze niet alleen over de zwaar beschadigde stad tijdens de belegeringen in 1543, 1582 en 1606, maar ook over de vele branden die door de bewoners zelf veroorzaakt zijn, zoals die in 1523, 1693 en 1730.

Brandspuit

Die laatste brand verwoest vier huizen in de Walderstraat. De inmiddels aangeschafte brandspuit was zeker de oorzaak van deze beperkte schade. Reden voor de Lochemse magistraat om in dat zelfde jaar een tweede te kopen, ”met een 70 Rhijnlandse voet hoge straal”, kortom ”een wonder der techniek”.

Zie ook de websites van HG Lochem Laren Barchem & De Elf Marken.

Rechten

Focko De Zee 2021, CC-BY-NC-SA