Philip Abraham Kohnstamm

Zomerverblijf in Ermelo

In 1904 koopt hij een stuk woeste grond met heide, vliegdennen en stuifzand aan de Harderwijkerweg in Ermelo. Naar eigen ontwerp laat hij een zomerhuis van Noors grenenhout bouwen. Iedere zomer verhuist het gezin met zes kinderen van de Nieuwe Prinsengracht in Amsterdam een paar maanden naar het zomerverblijf. Wat aan huisraad nodig is, gaat per zeilschip mee over de Zuiderzee. Alles op een kar laden in de Harderwijkse haven en dan op weg naar huize Schapendrift. Primitief leven op de Veluwe. Geen gas, geen elektriciteit en het water met de hand oppompen. De familie Kohnstamm speelt zelf veel muziek op een vleugel, spinet en viool. Om rustig te kunnen werken komt er in 1921 een studeerhuisje voor Philip op het terrein.

Permanent wonen in Ermelo

Na een flinke verbouwing is het zover. Het gezin Kohnstamm verhuist in 1926 definitief naar Ermelo. Nu is het huis voorzien van alle gemakken. Het heeft zelfs centrale verwarming. Af en toe is het een zoete inval in Ermelo. Professoren komen en gaan. Vaak blijven zij ook logeren. Thuis werkt Philip volgens een strak tijdschema in zijn studeerhuisje. Alleen voor de maaltijden komt hij naar huize Schapendrift. Door zijn suikerziekte wordt altijd op tijd gegeten. De maaltijden duren lang door gesprekken met zijn gezin. De kinderen leren veel van de tafelgesprekken.

Oorlogstijd in Ermelo

Zondag aan zondag zit Philip met een Jodenster op in de Nieuwe Kerk aan de Horsterweg. Op een winteravond belt een Duitse officier aan. Het huis is onvoldoende verduisterd. Er ontstaat een aangenaam gesprek. De Duitse officier komt graag een keer terug om verder te praten. Philip zegt tegen de officier dat hij spreekt met iemand die een jodenster moet dragen. Een paar maanden later belt de officier Philip op. Hij waarschuwt hem dat er een razzia op komst is. Philipp verschuilt zich in een hol vlak bij het huis. Als de Canadese bevrijders op 18 april 1945 door Ermelo trekken, staat het gezin Kohnstamm juichend aan de weg.

Begrafenis in Ermelo

Onverwachts overlijdt Philip op oudejaarsmiddag 1951. Tijdens de begrafenisdienst doen vele politici en wetenschappers het woord. Zijn eigen vrouw, Johanna Hermana Kessler, spreekt over de liefde en trouw van haar overleden man. In een lange stoet loopt iedereen naar de algemene begraafplaats. Nog nooit staat Het Weitje bij de muziektent zo vol met zwarte dienstauto’s van de politici en wetenschappers. Mevrouw Kohnstamm blijft in huize Schapendrift wonen tot haar overlijden in 1968. Huize Schapendrift brandt af in 1974. Het einde van een tijdperk in de geschiedenis van Ermelo.

Naam Kohnstamm blijft met Ermelo verbonden

Prof. Kohnstamm blijft met Ermelo verbonden door de naam ‘Professor Kohnstammschool’. Deze herinnering aan hem verdwijnt in de jaren negentig van de twintigste eeuw. In de school vestigt zich een kringloopwinkel. Hij verdient het om zijn naam terug te laten keren in het Ermelose straatbeeld. In 2015 is het eindelijk zover. Een terrein met nieuwbouwwoningen krijgt de naam ‘Professor Kohnstammhof’.

Dit is een venster uit de Canon van Ermelo

Vorige vensterVolgende venster

Bronnen en verder lezen:

• Nunspeets Nieuws- en Advertentieblad van 4 januari 1952
• Philip Abraham Kohnstamm, de mammoet van De Schapendrift – gemeente Ermelo – uitgave 2006
• Gids Open Monumentendag Ermelo – Oudheidkundige Vereniging Ermeloo - uitgave 2011

Rechten

Canoncommissie Ermelo, 2022, CC-BY-NC