Getuigen van de oorlog
In deze special zijn zowel verhalen achter voorwerpen uit de oorlogstijd, als de oorlogsverhalen van Gelderlanders zelf verzameld.
Lees intro 
109 verhalen
Bekijk volledige kaart
In maart 2020 heeft Erfgoed Gelderland samen met Rijnbrink, Omroep Gelderland en de Gelderse bibliotheken een aantal WO2-cafés georganiseerd. Bezoekers konden hier hun voorwerpen uit de oorlogstijd mee naar toe nemen en met elkaar in gesprek gaan. Ook was er ruimte om de oorlogsverhalen aan mijnGelderland te vertellen. Het zijn persoonlijke verhalen, soms gaan ze over de mensen zelf, en soms over een nabij familielid.
De special is aangevuld met verhalen die buiten de WO2-cafés zijn verzameld, bijvoorbeeld door de Werkgroep Oral History van Erfgoed Gelderland. Daarnaast is het project in maart 2021 als online project, 'WO2-verhaal gezocht', opgepakt nadat het in 2020 voortijdig afgebroken moest worden door de coronamaatregelen. Bekijk ook de filmpjes die Bas Steman maakte bij een aantal bijzondere opgehaalde verhalen.
Gerard Greven, boerenzoon uit Duiven
Gerard was de zesde van in totaal elf kinderen bij een boerengezin op de Driegaarden in de gemeente Duiven. Bij het uitbreken van de Tweede...
De bevrijding van Voorst beleefd vanaf de Posterenk
Aan de Enkweg op de Posterenk (gemeente Voorst) woonde Dirrie ter Mate met haar ouders en broer Ernst op de boerderij, die bereikbaar was via...
Het oorlogsdagboek van Egbert Schretlen
Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde Egbert Schretlen met zijn familie op de Kopse Hof in Nijmegen-Oost. In het Regionaal Archief Nijmegen liggen van Egbert een...
Indrukwekkende toespraak bevrijders Beusichemse Markt gevonden
Op donderdag 31 mei 1945, op de Markt in Beusichem, hielden enkele honderden Britse soldaten een indrukwekkende parade. Zo namen de bevrijders afscheid van de...
Frans Rouwen (1935) beleeft de bevrijding
Frans Rouwen is tien jaar oud en woont met ouders, broers en zussen in 1945 dichtbij de Ruurloseweg onder Vorden en dichtbij landgoed ’t Medler....
Tienjarige kinderen spelen in de restanten van de oorlog: een groot spel?
'Terug van de evacuatie kwamen we terecht in een omgeving waar het geweld van de oorlog een duidelijk spoor had achtergelaten in Arnhem. We waren...
Frans Rouwen uit Kranenburg (Vorden) ziet in mei 1940 het nazileger langsmarcheren
Frans Rouwen is begin 1935 geboren op de Kranenburg achter café-kruidenier-zaal Schoenaker aan de Ruurloseweg. Het katholieke gezin Rouwen telt negen kinderen en Frans is...
De oorlog van Johan Hartgers - deel twee
Johan Hartgers (1918) kwam met een aantal mede-PTT’ers op 10 juni 1943 aan in Kreuzburg. Ze waren gedwongen in dienst bij de Duitsers. De Duitsers...
Vanaf Didam weer naar huis na de bevrijding
Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). In het eerste deel van...
Wiardus Rengers Hora Siccama (1916-1945)
Wiardus Jacob Hendrik Duco Rengers Hora Siccama werd geboren op 15 maart 1916 te Düsseldorf. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Utrecht, kwam tijdens...
Het verhaal dat verteld moet worden: Harreveld 1940 – 1945
Het kerkdorp Harreveld is in de Tweede Wereldoorlog vrij ongeschonden uit de strijd gekomen. Op vele boerderijen werden onderduikers en evacuees geplaatst. Vaak werden ze...
Herinneringen van een twaalfjarig weesmeisje
DIt verhaal behelst de herinneringen van Janny Dorissen-Glas, in 1944 wonende in het Nieuwe Weeshuis in Arnhem. Het verhaal is ingestuurd door Annelies van Anholt,...
De Joodse familie Schäfer
In Wenum Wiesel worden vijf gedenkstenen gelegd in het plaveisel voor villa De Beukenhorst aan de Zwolseweg 526. Dit ter herinnering aan het Joodse gezin...
De laatste dagen van Bennie Polman, 13 – 17 november 1944
In de Achterhoek was een kleine groep van Jehovah’s Getuigen actief. Ze wilden Hitler Duitsland niet ondersteunen maar ze gingen ook niet in verzet. De...
De Slag om Arnhem en wat volgde
'Ik ben Gerrit Snijders (22 januari 1939), geboren en getogen in de Arnhemse wijk De Geitenkamp. Mijn herinneringen beginnen op 17 september 1944. Ik...
Ontsnapt aan de dood
De vader van Trudy Rietveld werd in 1941 gearresteerd, bij hen thuis in Arnhem. Hij werd beschuldigd van spionage, ter dood veroordeeld en ontsnapte vervolgens...
Engelandvaarder en Spitfirepiloot - deel 1
Als zeventienjarige jongen besloot Leo uit Horn (Limburg) om met enkele vrienden om naar Engeland te gaan en daar als militair in dienst te treden....
Herinneringen aan de laatste oorlogsfase
Op 11 april 1945 steken Canadese troepen ter hoogte van de Wilpse Klei de IJssel over en trekken richting Loenen en Beekbergen. Drie dagen later...
Geen Arbeitseinsatz, maar onderduik in Babberich
Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). Hij vond tijdens de Tweede Wereldoorlog...
Wat ik me nog herinner van de oorlog - Kees van der Weyde
In mei 1942 werd ik geboren in een boerderijtje aan de Grolweg bij het Apeldoorns-Dierens kanaal. Tegen het eind van de oorlog was er een...
Onderduikers en onwelkome gasten in Apeldoorn
Daisy Juncker was zestien jaar toen de oorlog uitbrak. In 1998 heeft zij haar herinneringen over de oorlogsjaren in Apeldoorn op papier gezet. Mevrouw Juncker...
‘You speak your English perfect’
Dit is een fragment uit het oorlogsdagboek van Idelette Bech uit Wolfheze, daterend van 14 september 1944 – januari 1945. Ze beschrijft hoe zij het...
De oorlog in de herinneringen van Trudy Rietveld – Deel 2
Trudy Rietveld maakte in 1944 de razzia in Putten mee, direct nadat zij gevlucht waren voor het oorlogsgeweld in Arnhem. Ze vertelt over haar herinneringen.
Opvang in Steenfabriek de Panoven
Na een vermoeiende tocht vanuit Angeren bereikte de familie Kleberg uit Arnhem uitgeput een boerderij in Lathum. De familie, bestaande uit zeven personen met een...
Onderduikers in Kerk-Avezaath
75 jaar geleden ontving de familie Van Mourik twee bonnen. Een van Muh Dresden voor tien kuikens (als er weer eten en een hok is)...
Bombardement binnenstad Zutphen 1944
Op 14 oktober 1944 werd een deel van de Zutphense binnenstad verwoest. Het stationsgebouw werd zwaar beschadigd. Het was de bedoeling van geallieerde bommenwerpers de...
Een Canadese soldaat als vader
In augustus 1945 waren nog veel Canadese soldaten in Nederland. De jongens waren, na soms jaren strijd, wel toe aan een verzetje en er werden,...
De Treffers en Operation Veritable
Op 8 februari 1945 begon Operation Veritable, de grootste militaire aanval ooit in Nederland. De eerste beschietingen waren vanaf het voetbalveld van De Treffers in...
Kind in de oorlogsjaren in Wageningen
"Twee dagen na mijn zesde verjaardag breekt de oorlog uit. 10 Mei is het oorlog en moeten wij evacueren, de lucht is vol vliegtuigen en...
Het dagboek van een twaalfjarige
De destijds twaalfjarige Piet Binnendijk uit Velp hield vanaf 17 september 1944 een oorlogsdagboek bij. Waarom vanaf toen? Omdat er ‘daarvoor niets bijzonders geschiedde’. Op...
De kaarten van Operatie Pegasus
Na het mislukken van operatie Market Garden werden de geallieerde piloten door het verzet geholpen om te ontsnappen aan de Duitsers. Het oversteken van de...
April-meistakingen 1943
Van 29 april 1943 tot en met 3 mei 1943 hebben 500.000 Nederlanders het werk neergelegd uit protest tegen de Arbeitseinsatz. De staking begon bij...
Fosforgranaat fataal op laatste oorlogsdag in De Hoven
Nadat Zutphen op 8 april 1945 was bevrijd van het oorlogsjuk, werd in De Hoven nog een week lang gestreden. 14 april, de laatste dag,...
Cees Schook en de Slag om de Grebbeberg
De vader van Cees Schook vocht bij de Slag om de Grebbeberg binnen het roemruchte Tiende Regiment Infanterie, sectie zware mitrailleurs (van de twaalf man...
Mijn opa bij de Rijkspolitie in Nunspeet
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte mijn opa als rijkspolitie in Nunspeet, en weigert hij joden en landgenoten op te pakken. Hij was een zeer gelovig...
Een bijzonder radio-dagboek uit de Tweede Wereldoorlog
Vanaf eind 1943 waren Wim de Gunst (1928-2006) en Freek Broekhuizen actief in het verzet. Bij de familie De Gunst aan de Beekstraat luisterden de...
Koerierster voor het Zutphense verzet
Frans Rozendal uit Zutphen vertelt voor het project 'WO2-verhaal Gezocht' over de oorlogsgeschiedenis van zijn familie. Zijn moeder was koerierster voor het verzet. Ze bracht...
Het oorlogsverhaal van Evert Hüsken (1916-2000)
De opa van Marcel de Bont legde zijn oorlogsherinneringen vast op een oude bandrecorder. Marcel zelf maakte hier podcasts van, waardoor het oorlogsverhaal van Evert...
Belevenissen van een tien-vijftienjarige jongen in de oorlog
Aart van de Peut deelt het verslag van Gerrit (Gert) van de Peut. (16-10-1930 – 4-9-2018), Scherpenzeel, over de eerste en de laatste oorlogsdagen.
Ernst Aron
In 1995 trof Godfried Nijs in het toenmalige archief Lichtenvoorde een dossierdoos aan die tot dan toe over het hoofd was gezien. Op de doos...
Oorlogsherinneringen van Tini Seijdell-Valkenburg uit Scherpenzeel
Tini Seijdell-Valkenburg vertelt ons (via Stichting Grebbelinie in het Vizier): 'Toen de Tweede Wereldoorlog in mei 1940 uitbrak was ik bijna 4 jaar. Wat ik...
Tante Willy 'eat the piepers'
Mijn tante Willy Houterman, een oudere zus van mijn moeder, kon héérlijk vertellen. Ik hing vroeger aan haar lippen als ze vertelde. Ze had ook...
De couveuse van Henk en Bertus Klein
Op donderdag 21 december 1944 werd bij het echtpaar Aart Klein (1918-2005) en Maria van ’t Goor (1924-2016) een tweeling geboren. Het jonge echtpaar woonde...
Mijn moeder, een medisch wonder
Hoewel wij kinderen waren van de vijftiger en zestiger jaren, heeft de Tweede Wereldoorlog in onze jeugd een beste rol van betekenis gespeeld. Wij groeiden...
Evacué op Kasteel Rosendael - deel 1
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog moesten de inwoners van Arnhem evacueren. Ria Kateman-Slob (1928-2018) verbleef met haar ouders en haar oudere broer van...
De laatste reis van de ‘Elisabeth’
Het vrachtschip ‘Elisabeth’ van Jacob Panjer en zijn broer Klaas lag in 1944 klaar om vanuit Apeldoorn naar Haarlem te varen, toen het samen met...
Schuilen bij de organist
Bij het WO2-café in Ede deelde Hennie Kohut-van Eerten (geb. 1950) het verhaal van haar oom en tante. 'Mijn oom en tante Chris en Herta...
Herinneringen aan Kerstmis 1944
Gerrit Verkuil vertelt ons over zijn oorlogsherinneringen. 'Kerstmis 1944 beleefde ik als vijftienjarige jongen op de boerderij van mijn ouders in Bruchem. Behalve evacuees uit...
Ontploffing van een tank bij het ouderlijk huis
Theo Roelofs (1949) is geboren in Ewijk. Hij werd genoemd naar zijn broer die in de Tweede Wereldoorlog omkwam samen met zijn andere broer Harrie...
Gevallen in Warnsveld
Bij het monument aan de Kerkhofweg in Warnsveld staat een monument met daarop 36 namen. 35 namen van Canadese soldaten en een naam van...
Gerard Greven, boerenzoon uit Duiven
Gerard was de zesde van in totaal elf kinderen bij een boerengezin op de Driegaarden in de gemeente Duiven. Bij het uitbreken van de Tweede...
De bevrijding van Voorst beleefd vanaf de Posterenk
Aan de Enkweg op de Posterenk (gemeente Voorst) woonde Dirrie ter Mate met haar ouders en broer Ernst op de boerderij, die bereikbaar was via...
Het oorlogsdagboek van Egbert Schretlen
Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde Egbert Schretlen met zijn familie op de Kopse Hof in Nijmegen-Oost. In het Regionaal Archief Nijmegen liggen van Egbert een...
Indrukwekkende toespraak bevrijders Beusichemse Markt gevonden
Op donderdag 31 mei 1945, op de Markt in Beusichem, hielden enkele honderden Britse soldaten een indrukwekkende parade. Zo namen de bevrijders afscheid van de...
Frans Rouwen (1935) beleeft de bevrijding
Frans Rouwen is tien jaar oud en woont met ouders, broers en zussen in 1945 dichtbij de Ruurloseweg onder Vorden en dichtbij landgoed ’t Medler....
Tienjarige kinderen spelen in de restanten van de oorlog: een groot spel?
'Terug van de evacuatie kwamen we terecht in een omgeving waar het geweld van de oorlog een duidelijk spoor had achtergelaten in Arnhem. We waren...
Frans Rouwen uit Kranenburg (Vorden) ziet in mei 1940 het nazileger langsmarcheren
Frans Rouwen is begin 1935 geboren op de Kranenburg achter café-kruidenier-zaal Schoenaker aan de Ruurloseweg. Het katholieke gezin Rouwen telt negen kinderen en Frans is...
De oorlog van Johan Hartgers - deel twee
Johan Hartgers (1918) kwam met een aantal mede-PTT’ers op 10 juni 1943 aan in Kreuzburg. Ze waren gedwongen in dienst bij de Duitsers. De Duitsers...
Vanaf Didam weer naar huis na de bevrijding
Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). In het eerste deel van...
Wiardus Rengers Hora Siccama (1916-1945)
Wiardus Jacob Hendrik Duco Rengers Hora Siccama werd geboren op 15 maart 1916 te Düsseldorf. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Utrecht, kwam tijdens...
Het verhaal dat verteld moet worden: Harreveld 1940 – 1945
Het kerkdorp Harreveld is in de Tweede Wereldoorlog vrij ongeschonden uit de strijd gekomen. Op vele boerderijen werden onderduikers en evacuees geplaatst. Vaak werden ze...
Herinneringen van een twaalfjarig weesmeisje
DIt verhaal behelst de herinneringen van Janny Dorissen-Glas, in 1944 wonende in het Nieuwe Weeshuis in Arnhem. Het verhaal is ingestuurd door Annelies van Anholt,...
De Joodse familie Schäfer
In Wenum Wiesel worden vijf gedenkstenen gelegd in het plaveisel voor villa De Beukenhorst aan de Zwolseweg 526. Dit ter herinnering aan het Joodse gezin...
De laatste dagen van Bennie Polman, 13 – 17 november 1944
In de Achterhoek was een kleine groep van Jehovah’s Getuigen actief. Ze wilden Hitler Duitsland niet ondersteunen maar ze gingen ook niet in verzet. De...
De Slag om Arnhem en wat volgde
'Ik ben Gerrit Snijders (22 januari 1939), geboren en getogen in de Arnhemse wijk De Geitenkamp. Mijn herinneringen beginnen op 17 september 1944. Ik...
Ontsnapt aan de dood
De vader van Trudy Rietveld werd in 1941 gearresteerd, bij hen thuis in Arnhem. Hij werd beschuldigd van spionage, ter dood veroordeeld en ontsnapte vervolgens...
Engelandvaarder en Spitfirepiloot - deel 1
Als zeventienjarige jongen besloot Leo uit Horn (Limburg) om met enkele vrienden om naar Engeland te gaan en daar als militair in dienst te treden....
Herinneringen aan de laatste oorlogsfase
Op 11 april 1945 steken Canadese troepen ter hoogte van de Wilpse Klei de IJssel over en trekken richting Loenen en Beekbergen. Drie dagen later...
Geen Arbeitseinsatz, maar onderduik in Babberich
Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). Hij vond tijdens de Tweede Wereldoorlog...
Wat ik me nog herinner van de oorlog - Kees van der Weyde
In mei 1942 werd ik geboren in een boerderijtje aan de Grolweg bij het Apeldoorns-Dierens kanaal. Tegen het eind van de oorlog was er een...
Onderduikers en onwelkome gasten in Apeldoorn
Daisy Juncker was zestien jaar toen de oorlog uitbrak. In 1998 heeft zij haar herinneringen over de oorlogsjaren in Apeldoorn op papier gezet. Mevrouw Juncker...
‘You speak your English perfect’
Dit is een fragment uit het oorlogsdagboek van Idelette Bech uit Wolfheze, daterend van 14 september 1944 – januari 1945. Ze beschrijft hoe zij het...
De oorlog in de herinneringen van Trudy Rietveld – Deel 2
Trudy Rietveld maakte in 1944 de razzia in Putten mee, direct nadat zij gevlucht waren voor het oorlogsgeweld in Arnhem. Ze vertelt over haar herinneringen.
Opvang in Steenfabriek de Panoven
Na een vermoeiende tocht vanuit Angeren bereikte de familie Kleberg uit Arnhem uitgeput een boerderij in Lathum. De familie, bestaande uit zeven personen met een...
Onderduikers in Kerk-Avezaath
75 jaar geleden ontving de familie Van Mourik twee bonnen. Een van Muh Dresden voor tien kuikens (als er weer eten en een hok is)...
Bombardement binnenstad Zutphen 1944
Op 14 oktober 1944 werd een deel van de Zutphense binnenstad verwoest. Het stationsgebouw werd zwaar beschadigd. Het was de bedoeling van geallieerde bommenwerpers de...
Een Canadese soldaat als vader
In augustus 1945 waren nog veel Canadese soldaten in Nederland. De jongens waren, na soms jaren strijd, wel toe aan een verzetje en er werden,...
De Treffers en Operation Veritable
Op 8 februari 1945 begon Operation Veritable, de grootste militaire aanval ooit in Nederland. De eerste beschietingen waren vanaf het voetbalveld van De Treffers in...
Kind in de oorlogsjaren in Wageningen
"Twee dagen na mijn zesde verjaardag breekt de oorlog uit. 10 Mei is het oorlog en moeten wij evacueren, de lucht is vol vliegtuigen en...
Het dagboek van een twaalfjarige
De destijds twaalfjarige Piet Binnendijk uit Velp hield vanaf 17 september 1944 een oorlogsdagboek bij. Waarom vanaf toen? Omdat er ‘daarvoor niets bijzonders geschiedde’. Op...
De kaarten van Operatie Pegasus
Na het mislukken van operatie Market Garden werden de geallieerde piloten door het verzet geholpen om te ontsnappen aan de Duitsers. Het oversteken van de...
April-meistakingen 1943
Van 29 april 1943 tot en met 3 mei 1943 hebben 500.000 Nederlanders het werk neergelegd uit protest tegen de Arbeitseinsatz. De staking begon bij...
Fosforgranaat fataal op laatste oorlogsdag in De Hoven
Nadat Zutphen op 8 april 1945 was bevrijd van het oorlogsjuk, werd in De Hoven nog een week lang gestreden. 14 april, de laatste dag,...
Cees Schook en de Slag om de Grebbeberg
De vader van Cees Schook vocht bij de Slag om de Grebbeberg binnen het roemruchte Tiende Regiment Infanterie, sectie zware mitrailleurs (van de twaalf man...
Mijn opa bij de Rijkspolitie in Nunspeet
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte mijn opa als rijkspolitie in Nunspeet, en weigert hij joden en landgenoten op te pakken. Hij was een zeer gelovig...
Een bijzonder radio-dagboek uit de Tweede Wereldoorlog
Vanaf eind 1943 waren Wim de Gunst (1928-2006) en Freek Broekhuizen actief in het verzet. Bij de familie De Gunst aan de Beekstraat luisterden de...
Koerierster voor het Zutphense verzet
Frans Rozendal uit Zutphen vertelt voor het project 'WO2-verhaal Gezocht' over de oorlogsgeschiedenis van zijn familie. Zijn moeder was koerierster voor het verzet. Ze bracht...
Het oorlogsverhaal van Evert Hüsken (1916-2000)
De opa van Marcel de Bont legde zijn oorlogsherinneringen vast op een oude bandrecorder. Marcel zelf maakte hier podcasts van, waardoor het oorlogsverhaal van Evert...
Belevenissen van een tien-vijftienjarige jongen in de oorlog
Aart van de Peut deelt het verslag van Gerrit (Gert) van de Peut. (16-10-1930 – 4-9-2018), Scherpenzeel, over de eerste en de laatste oorlogsdagen.
Ernst Aron
In 1995 trof Godfried Nijs in het toenmalige archief Lichtenvoorde een dossierdoos aan die tot dan toe over het hoofd was gezien. Op de doos...
Oorlogsherinneringen van Tini Seijdell-Valkenburg uit Scherpenzeel
Tini Seijdell-Valkenburg vertelt ons (via Stichting Grebbelinie in het Vizier): 'Toen de Tweede Wereldoorlog in mei 1940 uitbrak was ik bijna 4 jaar. Wat ik...
Tante Willy 'eat the piepers'
Mijn tante Willy Houterman, een oudere zus van mijn moeder, kon héérlijk vertellen. Ik hing vroeger aan haar lippen als ze vertelde. Ze had ook...
De couveuse van Henk en Bertus Klein
Op donderdag 21 december 1944 werd bij het echtpaar Aart Klein (1918-2005) en Maria van ’t Goor (1924-2016) een tweeling geboren. Het jonge echtpaar woonde...
Mijn moeder, een medisch wonder
Hoewel wij kinderen waren van de vijftiger en zestiger jaren, heeft de Tweede Wereldoorlog in onze jeugd een beste rol van betekenis gespeeld. Wij groeiden...
Evacué op Kasteel Rosendael - deel 1
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog moesten de inwoners van Arnhem evacueren. Ria Kateman-Slob (1928-2018) verbleef met haar ouders en haar oudere broer van...
De laatste reis van de ‘Elisabeth’
Het vrachtschip ‘Elisabeth’ van Jacob Panjer en zijn broer Klaas lag in 1944 klaar om vanuit Apeldoorn naar Haarlem te varen, toen het samen met...
Schuilen bij de organist
Bij het WO2-café in Ede deelde Hennie Kohut-van Eerten (geb. 1950) het verhaal van haar oom en tante. 'Mijn oom en tante Chris en Herta...
Herinneringen aan Kerstmis 1944
Gerrit Verkuil vertelt ons over zijn oorlogsherinneringen. 'Kerstmis 1944 beleefde ik als vijftienjarige jongen op de boerderij van mijn ouders in Bruchem. Behalve evacuees uit...
Ontploffing van een tank bij het ouderlijk huis
Theo Roelofs (1949) is geboren in Ewijk. Hij werd genoemd naar zijn broer die in de Tweede Wereldoorlog omkwam samen met zijn andere broer Harrie...
Gevallen in Warnsveld
Bij het monument aan de Kerkhofweg in Warnsveld staat een monument met daarop 36 namen. 35 namen van Canadese soldaten en een naam van...
