Onderduikers in Kerk-Avezaath

Huize Vredestein in Kerk-Avezaath

De familie van Mourik woont in het najaar van 1944 in huize Vredestein in Kerk-Avezaath. Maar zij wonen daar niet alleen. Twee Duitse soldaten wonen in de benedenkamers. Maar… boven op zolder woont de joodse vrouw Muh Dresden. En verschillende andere onderduikers. Van hen krijgt de familie na de bevrijding deze bedankjes. Ze kregen daarnaast ook twee boekjes die de onderduikers in uren van verveling zelf hebben gemaakt. Het eerste boekje heet Recepten en Spécialité’s van de zolderevacués. Alles is met de hand geschreven. En versierd met kleurrijke tekeningen.

Kookboekje

De toon van het boekje is luchtig en grappig. Kijk maar eens naar de ingrediënten van dit recept voor champignons: Een fiets, tasch en vindplaats? Ah wacht… We moeten even verder lezen. ‘Ga met de fiets en de tasch naar de vindplaats en haal daar champignons.’ Eigenlijk heel logisch, want even naar de winkel om boodschappen te halen, is natuurlijk niet mogelijk. Het plezier dat de makers van dit kookboekje hebben gehad, spat van de bladzijden af.

Willem Sandberg

Ook Willem Sandberg, directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam, zit vanaf september 1944 ondergedoken op huize Vredestein onder de schuilnaam Henri Willem van den Bosch. Hij was in maart 1943 namelijk zijdelings betrokken bij een overval van het verzet op het Amsterdamse bevolkingsregister. Willem is opgeleid als graficus en vermaakt zich tijdens zijn onderduiktijd met het maken van zijn ‘Experimenta Typografica’. Het boekwerkje heeft de titel veertien dagen Vredestein. En speelt zich af in de periode van 4 tot 17 december 1944. Op de bladzijde daarachter zien we het dakenpatroon van villa Vredestein. Deze is gemaakt van de omslag van een doos luxe camelia’s gevonden op de Maurikse mestvaalt.

Twee varkens

Als we door het boekje bladeren zien we de gastheer, aankomst van onderduikers en Sinterklaas. Een beetje gewaagd is de afbeelding van twee Oud-Duitse kruizen met twee varkens en de tekst ‘2 keuen exeunt’. Dit is een mengeling van streektaal en Latijn en betekent: twee zwijnen die weggaan. Hij doelt daarmee op de twee Duitse soldaten die wonen in de benedenkamers. Na de bevrijding krijgt de familie van Mourik dus al deze prachtige bedankjes. Gelukkig hebben ze het ondergebracht bij het Regionaal Archief Rivierenland waar iedereen het kan komen bekijken.

Dit verhaal is ingestuurd door het Regionaal Archief Rivierenland in het kader van het project ‘WO2-verhaal gezocht’. Lees de andere ingestuurde oorlogsverhalen in de special 'Getuigen van de Oorlog'.

Rechten

Regionaal Archief Rivierenland, CC-BY-NC