Rivierengebied

Lees intro

675 verhalen
Bekijk volledige kaart

Fietsen langs kastelen, struinen door de uiterwaarden, een boottocht over de Linge, de Maas of de Waal. Dit is Rivierenland: een uitgestrekt domein dat de Tielerwaard, de Bommelerwaard en het Land van Maas en Waal beslaat.

Een diverse streek, met een uniek en dynamisch landschap. Een prachtige regio, waarvan de inwoners door de eeuwen heen steeds beter met het water hebben leren omgaan. De fraaie dijken bieden hen een bijzondere en veilige woonomgeving.
Bewoners koesteren de rijke geschiedenis van de streek. De vele land- en erfgoederen blijven goed geconserveerd. Beoefenaars van ambachten gebruiken vaak duurzame en ouderwetse methoden om de sfeer en kwaliteit van weleer te bewaren.

Rivierenland leent zich uitstekend voor recreatie. Bezoekers kunnen zich goed ontspannen in de rust van de waterrijke groene ruimte. Rivierenland heeft een schat aan cultuurgoed en activiteiten te bieden.

Aanleg van de tramlijn, 1906. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
De tramlijn Tiel, Buren, Culemborg
<p>17 november 1906 is het eindelijk zover. Na vijfentwintig jaar onderhandelen wordt de TBC-lijn, de tramlijn Tiel, Buren, Culemborg, geopend. De verwachtingen zijn hoog gespannen:...
Chamottetreintje © Collectie RD Timmer
De ‘Chamotte’ staking
<p>Een loonconflict leidde op 16 juni 1930 tot een langdurige staking bij de Vereenigde Nederlandsche Chamotte Fabrieken N.V. te Geldermalsen, in de volksmond ‘de Chamotte’...
Petrus Schuyt © Uit: P. Deurloo, Grote Werken.
De vergetenen
<p>De slachtoffers van de watersnood waren grotendeels aangewezen op liefdadigheid: nationale inzamelingsacties. Geld kwam er onder meer van het zogeheten Amsterdams Fonds. Het fonds zamelde...
Prent van de watersnoodramp van 1861 in de Bommelerwaard. © W.H.J., collectie Regionaal Archief Rivierenland, cc-by
Bommelerwaard - 1861 en 1926
<p>De rivieren Maas en Waal brengen de Bommelerwaard vanaf de 13e eeuw voorspoed. Over de rivieren kunnen hout, hooi, granen en andere producten worden vervoerd,...
Schepel © collectie en foto Martin IJzerman, CC-BY-NC
Armenzorg in Buurmalsen
<p>Armenzorg is van alle tijden. Ook in de zeventiende eeuw in het kleine Buurmalsen. Onderzoek wijst uit dat er rond 1625 ongeveer 200 mensen woonden....
m37_kasteelloenen1732.jpg ©
Egbert van Loenen
<p>Niet ver van de Waal stond vroeger in de Betuwe een machtig slot dat eigendom was van ridder Egbert van Loenen. Egbert was dapper en...
Maarten Bongaerts met het urinaal uit het Sint-Pietersgasthuis © Elisabeth Weeshuis Museum, foto: Roelien van Neck
Een zeventiende-eeuwse urinaal uit het Culemborgse Sint-Pietersgasthuis
<p>Nu staat het tinnen urinaal tussen de puddingvormen en maatkannen in de keuken van Maarten Bongaerts. In de zeventiende eeuw werd het vermoedelijk gebruikt in...
Het Personeel Van Dejaco Sigarenfabrieken In Culemborg. Vrijwel Allen Met Pet. Nederland, Culemborg 1924. © Geheugen van Nederland, publiek domein
Het ‘maandaghouden’ verdwijnt
<p>Een oude gewoonte van sigarenmakers, vooral van de ongehuwden onder hen, was het zogenaamde 'maandaghouden'. Dit vrijwillig verzuim kon één dag duren, maar ook enkele...
Hoogstam fruitbomen met rondscharrelende varkens in Tiel (ca. 1940) © Fotocollectie Regionaal Archief Rivierenland (0670-M1020)
Ontwikkeling van de fruitteelt in het rivierengebied
<p>In de zeventiende eeuw werd de Betuwe de 'gemeyne appelkelder van Holland en Vriesland' genoemd. In 1897 werd deze streek in een tuinbouwblad betiteld als...
Kasteel Buren, prent uit 1612. © Onbekend, PD.
Het verdwenen kasteel van Buren
<p>Tegenwoordig is er niets meer van te zien, maar vele eeuwen lang heeft Buren een indrukwekkend kasteel.</p>
Een afbeelding van het aanbregnen van versterkingen aan de Diefdijk
De Hollandse verdediging tegen het Gelderse water
<p>Jarenlang heeft Holland zich willen beschermen tegen het water afkomstig uit 'Gelderse' rivieren. De Diefdijk speelt daarbij een belangrijke rol.</p>
Paul(us) van Liender tekende in 1750 dit aanzicht van het Huis te Geldermalsen. © Gelders Archief, PD
Kastelen te Malsen en Geldermalsen
<p>In een oorkonde uit 850 is sprake van Uberan Malsna, later Bovenmalsen en Buurmalsen genoemd. Ten zuiden van de Linge moet er dan een Nedermalsen...
Protestantse Kerk Appeltern vanaf de noordzijde. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014
Protestantse Kerk Appeltern, gewapenderhand verkregen
Deze kerk is ongetwijfeld een van de oudste kerken in het Land van Maas en Waal, wellicht beduidend ouder dan de eerste...
Een tekening van kasteel Drakenburg (Bron: Historische Vereniging Den Ouden Dijk)
De middeleeuwse burcht Drakenburg
<p>Herwijnen was een rijk dorp en kende in de Middeleeuwen vier belangrijke kastelen. Een daarvan was kasteel Drakenburg.</p>
Een deel van de Peutingerkaart, gebaseerd op een Romeinse wegenkaart. Rechtboven Noviomagi (Nijmegen), linksboven Ad Duodecumum (Alphen) © Expeditie Over De Maas, CC-BY-NC-SA
Romeinse nederzetting bij Moordhuizen
<p>Grote rechthoekige blokken kalksteen komen aan de oppervlakte als het bedrijf Nederzand in 2010 zand gaat winnen in Over de Maas bij Alphen. 1800 of...
Slot Loevestein ©
Grensgevallen Gelderse kastelen
<p>Kastelen hebben nogal eens met grenzen te maken. Vaak is de oorsprong van een kasteel de verdedigingsfunctie of strategische ligging. Daarnaast spelen grensconflicten vaak een...
Thea van der Linden met haar neo-renaissance stoel, 2018 © Elisabeth Weeshuis Museum, foto: Roelien van Neck.
Hoe een Culemborgse stoel een erfstuk werd
<p>Al vele jaren koestert de Culemborgse Thea Van der Linden – de Jager een houten stoel, die haar houders na hun trouwen in 1926 aanschaften.</p>
Cornelius Jansenius © Jean Morin, PD.
Jansenisme van Cornelius Jansenius
<p>Cornelius Jansenius werd in 1585 geboren in Leerdam als Cornelius Jansen. Hij werd bisschop van Ieper en verlatijniseerde zijn naam.</p>
Jean de Luxembourg - Elisabeth van Culemborg © CC0
Het Elisabeth Weeshuis
<p>In Culemborg werd in 1560 een gloednieuw huis gebouwd voor de wezen in de stad. Dat was heel bijzonder, want meestal werden weeshuizen gevestigd in...
Asperen
Lieve vrouw en kind
<p>'Wanneer ik nog eens thuis kom dat weet God alleen, waar we maar op vertrouwen moeten. Ik zou je nog eens zoo graag in mijn...
Kerkbanken
Kerken in westelijk Gelderland
<p>Een zondagochtend in Opheusden. Grote gezinnen in donkere kleding lopen richting de kerk. De mannen dragen zwarte pakken, de vrouwen en meisjes dragen lange rokken...
Bulckestein te Deil, 1728. Tekening door Cornelis Pronk. © PD
Huis Bulckestein
<p>In 1593 wordt Willem van Tuyll, gehuwd met Henrica van Egmond, beleend met het kasteel Bulckestein te Deil met de daarbij behorende landerijen en de...
Portret van Anna de Coningh © Cape Archives, Elliot Collection, PD
Ansiela van Bengalen en Anna de Coningh
<p>Ansiela van Bengalen en haar dochter Anna de Coningh behoren tot de meest bekende tot slaaf gemaakte vrouwen aan de Kaap de Goede Hoop. Hun...
De Hervormde kerk van Rumpt, 2014 ©  Jan Dijkstra cc-by-sa
Gallus-kerk in Rumpt
<p>Het langgerekte dorp Rumpt strekt zich voor een groot deel uit langs de Lingedijk. Prachtige boerderijen en eenvoudiger arbeiderswoningen wisselen elkaar af.</p>
René Parijs © René Parijs CC-BY-NC-ND
Museumdirecteur in Buren
<p>Sinds oktober 2017 is René Parijs werkzaam in het pittoreske Buren. Een cadeautje nadat hij bewust koos voor een tweede carrière buiten Defensie. Werken bij...
Koningin Juliana bij het 25-jarig jubileum van de Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen, naast haar (waarschijnlijk) Van Selms © PD, via Wikipedia
Geerda van Beekhoff – van Selms
<p>In de jaren vijftig en zestig was mevrouw Geerda van Beekhoff – van Selms uit Gelderland actief in internationale organisaties, die zich bezighielden met de...
In Brakel moest in 1975 onder meer het voormalige gemeentehuis voor dijkversterking wijken. Sinds 1980 staat op de plek van het gemeentehuis het Vrouwtje van Brakel, dat zorgelijk over de Waal tuurt. © Via Collectie Gelderland, Gelderland in Beeld, gemeente Zaltbommel
Van dijkversterking naar Ruimte voor de Rivier
<p>Na de Watersnoodramp van 1953 moesten eveneens de dijken in het rivierengebied versterkt worden. De rigoureuze aanpak daarvan leidde tot veel protest. Ondertussen ontstonden in...
Mevrouw van Westrenen in haar keuken ©
‘De staarten van het vee die moesten heel schoon zijn’
<p>Het interview met mevrouw Van Westrenen (1932) vindt plaats in het appartement bovenin de hooiberg van boerderij Den Ouden Dam in Kesteren. De heer Peer...
Bouw van de kerncentrale Dodewaard. © Alle rechten voorbehouden.
Bouw centrale 1964-1968
<p>De KCD was op 2 februari 1965 door de samenwerkende elektriciteitsproducenten (NV Sep) in Nederland opgericht. De producenten wilden bedrijfservaring opdoen met kernenergie om elektriciteit...
Het wapen van de familie van Arkel en het Land van Arkel © PD
Huis Vuren of de Tumelenburg te Vuren
<p>Op een westelijke punt van de Vijfheerenlanden ontstaat langs de Waal rond 900 de vesting Vuren. Het betekent ‘vooraangelegen’, zoals de plaatsen Voorne en Veurne....
De stuw bij Lith in aanbouw in 1936. © Collectie Peter Deurloo
De Maas recht, maar de rug krom
<p>De Maas is een grillige rivier die in de loop van de geschiedenis haar loop diverse malen heeft verlegd, soms op natuurlijke wijze, soms door...
Huis Djoerang tegenwoordig, bewoond door Huib van Everdingen, indirecte nazaat van C.J. Hasselman. © Wikipedia Commons/MHB Verkuijlen CC BY 3.0
Djoerang: een Gelderse onderneming op Java
<p>In de Gelderse plaats Zoelen bevindt zich de buitenplaats Djoerang, oorspronkelijk gebouwd in 1823 als Nieuwe-Wadestein.(1) Deze buitenplaats komt omstreeks 1850 in bezit van...
Deil, Gezicht op Linge, 1900. © Historische Kring West-Betuwe
Kastelendorp Deil
<p>Absolute winnaar als kastelendorp in de West-Betuwe: maar liefst zeven adellijke huizen had Deil ooit!</p>
Zaltbommel op een ongedateerde pentekening © Collectie Gelderland Stadskasteel Zaltbommel, maker onbekend
Steden aan de Waal
<p>Nederlands oudste steden liggen aan de Waal: Nijmegen, met zijn Romeinse verleden, en Tiel, al een stad in de vroege middeleeuwen. De steden Nijmegen, Tiel...
Brakel (Bron: Wikimedia)
De dreiging van het water
<p>In het rivierengebied was de dreiging van het water altijd aanwezig. Om zich te beschermen legden de bewoners kaden en dijken aan.</p>
Bevestiging van het stadsrecht van Tiel door Reinald III van Gelre, 1371
Tiel wordt Gelders
<p>In de dertiende eeuw is Tiel een uithoek van Brabant. Het wordt dan ook verschillende keren bedreigd. In 1286 wordt het zelfs volledig verwoest.</p>
Het plangebied (blauwe cirkel) op een kaart uit 1714. De kenmerkende langgerekte vorm van het stratenpatroon is goed zichtbaar. © Utrechts Archief
Volmiddeleeuwse bewoningssporen onder het gemeentehuis
<p>Het voormalige gemeentehuis van Geldermalsen aan het Kuipershof is verouderd en voldoet niet meer aan de wensen van de huidige tijd. De gemeente West...
Joodse Begraafplaats Tiel in de zomer van 2020 © Stichting ter Navolging Tiel - CC-BY-SA-NC
De Joodse Begraafplaats Tiel
<p>De Joodse begraafplaats in Tiel dateert van 1827 en werd tien jaar eerder gerealiseerd dan de Tielse sjoel (inwijding in 1839). Tot dan werden leden...
Huizen in de wijk Lanxmeer
Ecologische wijk Lanxmeer
<p>Direct tegenover het NS-station van Culemborg ligt de wijk Lanxmeer. Voor Nederland en daarbuiten een voorbeeld van 'duurzaam bouwen'.</p>
Boerderijverplaatsingen, boerderijen uit de dorpen naar de polder © Uit: Grote Werken, CC-BY
Een nieuw land: ruilverkaveling Maas en Waal West
<p>Het Land van Maas en Waal is vanaf 1600 afgegleden. Extern grootgrondbezit, wurgende pachtcontracten, extreme versnippering van percelen, inklinkende kleigronden en een opeenvolging van watersnoodrampen...
Asperen en de Linge
Het water komt
<p>In de lente van 1940 leek Asperen inmiddels volledig gewend aan de aanwezigheid van de soldaten. Op 15 april gaf de Nederlandse regering opdracht om...
Vier bewoners van kasteel Ammersoyen © Geldersch Landschap en Kasteelen
Vier bijzondere vrouwen op kasteel Ammersoyen
<p>Vier portretten van bewoners van kasteel Ammersoyen en hun familieleden zijn teruggekeerd op het kasteel. De vier bijzondere vrouwenportretten behoren tot de oorspronkelijke inboedel en...
Fietsen in het rivierengebied © Onbekend
Wat nu, wat nu, piesje cru?
Wanneer er een verrekijker zou bestaan waarmee we behalve over het landschap van nu, ook uit zouden kunnen kijken dwars door de tijd; naar het...
Het nieuwe gemeentehuis, 1985. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Gemeentelijke herindeling
<p>In het laatste kwart van de 20e eeuw is de gemeente Buren tweemaal betrokken bij een gemeentelijke herindeling.</p>
Bügelplattenfibel uit de Late Bronstijd, Culemborg. V 1136. Schaal 2:3. © R. den Boer (Fotograaf); G. Berkenbosch (Tekenaar)
Nederzettingssporen uit de vroege bronstijd en ijzertijd
<p>Enkele kilometers westelijk van de historische binnenstad van Culemborg ligt Parijsch-zuid, een omvangrijke nieuwbouwwijk waar sinds 2013 wordt gebouwd aan 1350 woningen. De wijk Parijsch...
Moderne raadzaal in het oude stadhuis
Het huis van de stad
<p>Het oude Culemborgse stadhuis krijgt weer een functie als 'huis van de stad'. Een plek om te werken, te vergaderen, te trouwen of op...
Naar de A2
Culemborg aan de A2
<p>Sinds 1936 ligt Culemborg bij de nieuwe noord-zuidverbinding, de Rijksweg A2. Na het schip en de trein is de auto het belangrijkste transportmiddel geworden. De...
Nieuwe ruilverkavelingsboerderij bij Tiel © Fotocollectie Regionaal Archief Rivierenland (0670-M7335)
Revolutionaire streekverbetering in het Rivierengebied na de oorlog
<p>Direct na de Tweede Wereldoorlog startte een revolutionaire streekverbetering in het Rivierengebied. Deze werd gevoed door wederopbouw, ruilverkaveling en aandacht voor welzijn en opleiding van...
W.A. van Buren schaatst de Elfstedentocht, 1986. Foto: Soenar Chamid
W.A. van Buren schaatst de Elfstedentocht
<p>Op 26 februari 1986 wordt halverwege de Elfstedentocht bekend dat schaatser W.A. van Buren, die in de vroege ochtend met startkaart nummer 1 is vertrokken,...
De huidige staat van het Fort (Bron: Bezoekerscentrum De Grote Rivieren, foto: Bezoekerscentrum De Grote Rivieren)
Fort Sint Andries
<p>In 1599, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, bouwden de Spanjaarden ten westen van Heerewaarden Fort Sint Andries (ook wel 'Oud' Fort St. Andries genoemd). Het fort...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl