Zwarte man op zwarte ring

De ring die een afrikaan kenmerkte

De zwarte ring, gevonden in een nederzetting in Huissen

De zwarte afrikaan liet zich in Huissen kenmerken door een gitzwarte ring te dragen. Door wie de ring is gemaakt, blijft echter een groot raadsel. De stijl is nou niet bepaald klassiek-romeins, en tot zover bekend is, zijn er nooit andere ringen gevonden.

Koloniale samenleving langs de Rijn

Romeins Nederland wordt wel eens omschreven als 'de eerste multiculturele samenleving'. Dat is waar in die zin, dat er nooit eerder zoveel mensen uit zoveel verschillende streken en culturen bij en met elkaar hadden gewoond in wat nu de zuidelijke helft van Nederland is. Aan de andere kant was het niet de gemengde burgersamenleving die wij kennen. De 'nieuwe Nederlanders’ komen nu hier om te studeren of te werken, of om een veilig toevluchtsoord te zoeken. Veel van de immigranten in de Romeinse tijd belandden hier omdat ze in het leger dienden, of met dat leger mee waren getrokken, of als slaaf. Het was meer een koloniale samenleving, vergelijkbaar met die in Suriname van honderdvijftig jaar geleden.

Geïnspireerd door Afrika

Liepen er in Romeins Nederland ook zwarte mensen rond? We hebben daarover geen enkel gegeven. In Rome zelf was dat zeker wel het geval. Er waren zwarte slaven, al vormden die een kleine minderheid tussen de miljoenen witte slaven. Maar er waren ook vrije 'Ethiopiërs', zoals de Romeinen de zwarte Afrikanen noemden. Zowel vrije als onvrije zwarte Afrikanen kunnen op verschillende manieren naar het noorden zijn gekomen, en daar zullen ze vast met grote ogen zijn aangekeken. Maar meer dan dat valt er niet over te zeggen. In een nederzetting bij Huissen in de Betuwe heeft in ieder geval iemand geweten, hoe een zwarte Afrikaan eruit zag. Hij (of zij) droeg een ring van git, diepzwart fossiel hout dat zich makkelijk liet bewerken. In de ring was zorgvuldig het hoofd van een Afrikaan uitgesneden. Hij is gevonden in een greppel met materiaal uit de late derde eeuw, maar hij kan natuurlijk een stuk ouder zijn. Waar de ring is gemaakt en wie hem heeft gedragen, is uit de stijl niet af te leiden. Die is bepaald niet klassiek-Romeins, en soortgelijke ringen zijn niet bekend. Het unieke karakter maakt de vraag hoe zo’n kleinood in het afgelegen Huissen terecht kwam, alleen maar intrigerender.