Vermaard toneelspeelster uit Zutphen

Theodora Bouwmeester wordt in 1850 geboren in Nieuwstad 34 in Zutphen als jongste en vierde kind van haar toneelspelende ouders Louis Rosenveldt (1798-1867) en Louisa Bouwmeester (1818-1865). Theodora krijgt de achternaam van haar moeder want haar ouders zijn niet getrouwd. Louis Rosenveldt is getrouwd met Susanna Lambotte (1803-1891), van wie hij twee kinderen heeft. De twee gezinnen reizen samen het land door.

Eerste rollen op het toneel

Na een lange periode in Zutphen verhuizen ze in 1856 naar Rotterdam. Ze spelen volkstoneel, met elke winter nieuwe blijspelen, kluchten en melodrama's, die 's zomers op kermissen en jaarmarkten worden herhaald. In 1857 speelt Doortje Bouwmeester haar eerste kinderrolletje in een toneelstuk. Ze vindt het leuk en leert de kneepjes van het vak van haar ouders. In 1865 neemt haar broer Louis Bouwmeester (naar wie de Louis d'Or is genoemd) de leiding van het toneelgezelschap over.

Carrière

Voor haar eerste contract speelt Doortje Bouwmeester die winter drie toneelstukken. Ze trouwt met orkestmeester Maurits Frenkel, met wie ze vier zoons krijgt, van wie er twee blijven leven. Na de vroegtijdige dood van Maurits in1873 blijft ze toneelspelen, want ze moet geld verdienen voor haar kinderen. In 1880 breekt ze door. Ze verandert haar voornaam van Dora naar Theo. Via een contract voor het Grand Théâtre in Amsterdam, wordt ze in 1882 eerste actrice van de Koninklijke Vereeniging Het Nederlands Tooneel (KVNT), die optreedt in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Ze blinkt vooral uit als ze heldinnen speelt in stukken als Maria Stuart en La Tosca. Koning Willem III is een van haar bewonderaars. In 1899 trouwt ze met pianist en dirigent Gottfried Mann, die in 1904 geestesziek wordt en overlijdt.

Erkenning

Theo Mann Bouwmeester was de grootste actrice van haar tijd. Van koning Willem III ontving ze de Grote Gouden Medaille voor Kunsten en Wetenschappen. Bij haar 40-jarig toneeljubileum schenkt de Amsterdamse burgerij haar een speciale ring. Ze wordt geprezen voor de gedreven bevlogenheid waarmee zij haar rollen vertolkt. De Theo d'Or prijs is niet voor niets naar haar genoemd.

Bronnen

• Biografisch Woordenboek van Gelderland: http://resources.huygens.knaw.nl/bwn/BWN/lemmata/bwn1/bouwmeester
• E. Kloek, 1001 Vrouwen, (Nijmegen, 2013), lemma 781.
• H. Koolhof, Wie was toch…Theo Mann-Bouwmeester in: Zutphen, Tijdschrift over de historie van Zutphen en omgeving, 2012-02
• Theater Encyclopedie: http://wiki.theaterencyclopedie.nl/wiki/Theo_Mann-Bouwmeester:_Biografie

Rechten

Jessie Jongejans